Czym jest krwiak nadtwardówkowy?

Krwiak nadtwardówkowy to rzadkie powikłanie urazu głowy, w którym dochodzi do gromadzenia się krwi w przestrzeni między oponą twardą a kośćmi czaszki. Najczęściej jest skutkiem urazu prowadzącego do złamania kości czaszki. W jego wyniku następuje przetrwanie tętnic lub innych naczyń krwionośnych, a zbierająca się nad tzw. twardówką krew zaczyna uciskać mózg. Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu.

Innymi przypadkami krwawienia mózgowego są krwiak podtwardówkowy  czy krwotok podpajęczynówkowy . Są one zlokalizowane w obrębie innych struktur: krwiak podtwardówkowy tworzy się między oponą pajęczą a twardówką, krwotok podpajęczynówkowy ma miejsce między oponą miękką a oponą pajęczą.  

Krwiak nadtwardówkowy u dzieci

Krwawienie mózgowe zlokalizowane między oponą twardą a kośćmi czaszki może dotyczyć osoby w każdym wieku. Jednak ze względu na dużą elastyczność naczyń i nie do końca wykształcone struktury czaszki krwiak nadtwardówkowy u dzieci nie jest często spotykany – uraz głowy rzadko prowadzi do przerwania tętnic. Z drugiej strony coraz mocniejsze połączenie kości czaszki z oponą twardą w wieku senioralnym powoduje, że osoby starsze także nieczęsto narażone są na ten rodzaj krwiaka.

Jak powstaje krwiak nadtwardówkowy?

Krwiak nadtwardówkowy powstają z powodu silnego urazu głowy. Najczęściej dochodzi do złamania kości czaszki i przerwania oponowych naczyń krwionośnych. Zazwyczaj są to tętnice, znacznie rzadziej żyły. Powstający krwiak powoduje patologiczny ucisk na mózg, co skutkuje wystąpieniem szeregu niebezpiecznych objawów i może doprowadzić do śmierci. Od tego, jak duża ilość krwi wydostanie się z uszkodzonego naczynia, zależą w dużej mierze rodzaj i intensywność symptomów.

Do poważnych urazów głowy skutkujących powstaniem krwiaka nadtwardówkowego zaliczyć można te powstające w wyniku wypadków komunikacyjnych, prac na wysokościach i innych robót budowlanych, uprawiania ryzykownych sportów, w tym sportów ekstremalnych.

Krwiak nadtwardówkowy – objawy

Jednym z objawów krwiaka nadtwardówkowego jest utrata przytomności. Dotyczy ona większości przypadków, a część chorych nigdy nie odzyskuje świadomości. Charakterystyczny dla tego typu krwawienia jest występujący u ok. 30% osób tzw. okres przerwy jasnej. To sytuacja, w której osoba z krwotokiem po krótkiej utracie przytomności wraca do świadomości i przez jakiś czas nie odczuwa żadnych niepokojących objawów. Niestety, krwiak powoli się powiększa, stopniowo dając takie symptomy jak:

• narastający ból głowy,
• zaburzenia świadomości i utrata przytomności,
• połowiczne niedowłady,
• nudności, wymioty i zawroty głowy,
• poszerzenie źrenicy jednego oka i jej brak reakcji na światło.

Krwotok nadtwardówkowy a krwotok podtwardówkowy

Krwiak nadtwardówkowy – postępowanie

Skutki krwiaka nadtwardówkowego mogą być niezwykle poważne. Bez podjęcia odpowiednich działań niemal 100% przypadków kończy się śmiercią. Szybka interwencja i podjęcie leczenia pozwalają obniżyć śmiertelność do 5-30%. Na szczęście możliwy jest powrót do całkowitego zdrowia, choć zdarzają się też powikłania neurologiczne towarzyszące pacjentowi do końca życia.

Przy podejrzeniu krwiaka nadtwardówkowego, jak również przy każdym poważnym urazie głowy połączonym z utratą przytomności, należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Warto zachować czujność w przypadku pojawienia się niepokojących symptomów neurologicznych, zwłaszcza jeśli wcześniej doszło do urazu. Lekarz postawi diagnozę dzięki badaniu obrazowemu – najczęściej w tym celu stosuje się tomografię komputerową.

Na czym polega leczenie krwiaka nadtwardówkowego?

Jedyną metodą leczenia krwiaka nadtwardówkowego jest leczenie operacyjne. Ważne jest jak najszybsze przeprowadzenie zabiegu, w celu uniknięcia groźnych powikłań. Podczas operacji dochodzi do usunięcia krwiaka i zatamowania źródła krwawienia. Jeżeli na skutek uszkodzenia mózgu pojawiły się powikłania neurologiczne, prawdopodobnie niezbędna będzie długotrwała rehabilitacja.

W okresie okołooperacyjnym i podczas rehabilitacji niezwykle istotne jest właściwe odżywianie. Organizm potrzebuje solidnej dawki energii, witamin i minerałów, które umożliwią mu regenerację. W ciężkich przypadkach takich jak np. niedowłady kluczowe jest także zapobieganie niedożywieniu czy powstawaniu odleżyn i trudno gojących się ran. Z pomocą chorym przychodzą odżywki medyczne – łatwe do wypicia napoje w poręcznych butelkach, o starannie zbilansowanym składzie dostosowanym do potrzeb poszczególnych grup pacjentów.

Krwiak nadtwardówkowy to powikłanie o szczególnie dramatycznym przebiegu. Wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, która pozwoli uratować życie. W wielu sytuacjach powrót do zdrowia poprzedza długotrwała rehabilitacja.

Artykuł przygotowany we współpracy z zywieniemaznaczenie.pl

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.