Naczyniaki – co to takiego?

Naczyniaki to zmiany nowotworowe wywołane nadmiernym rozrostem komórek śródbłonka naczyń krwionośnych. Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach. Najczęściej pojawiają się na powłokach ciała – w skórze lub w warstwie podskórnej, ale mogą też występować wewnątrz organizmu, jak np. naczyniaki wątroby, naczyniaki kręgosłupa czy naczyniaki mózgu. W zdecydowanej większości mają one charakter łagodny i z biegiem czasu zanikają samoistnie.

Podział naczyniaków ze względu na miejsce występowania

Naczyniaki powierzchniowe

Naczyniaki powierzchniowe zlokalizowane są najczęściej w obrębie głowy lub szyi. Mają postać różowych, jasnoczerwonych lub jaskrawoczerwonych plamek. Występują najczęściej u dzieci (częściej u dziewczynek niż u chłopców) i zazwyczaj zanikają wraz z wiekiem.

Naczyniaki wewnętrzne

Naczyniaki wewnętrzne dotyczą narządów wewnętrznych, kości lub mięśni. Mogą występować zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Zdecydowanie częściej obserwuje się je u kobiet niż u mężczyzn. Do najczęściej występujących naczyniaków wewnętrznych należą:

• naczyniak wątroby,
• naczyniak kręgosłupa,
• naczyniak nerki,
• naczyniak mózgu.

Naczyniaki wewnętrzne przebiegają zazwyczaj bezobjawowo i wykrywane są przypadkowo podczas badania ultrasonograficznego (USG). W rzadkich przypadkach mogą towarzyszyć im bóle lub gorączka.

Podział naczyniaków ze względu na strukturę

Naczyniaki płaskie

Naczyniaki płaskie występują w postaci płaskich, różowo-czerwonych lub czerwonych plamek o nieregularnych kształtach. Pojawiają się one najczęściej u dzieci już w momencie urodzenia. Ich kolor może stawać się bardziej intensywny z powodu gorączki lub podczas płaczu dziecka.

Naczyniaki jamiste 

Naczyniaki jamiste mogą być zlokalizowane zarówno na skórze, jak i w mięśniach, kościach lub narządach wewnętrznych. Pojawiają się w każdym wieku, najczęściej pojedynczo - w postaci jam wypełnionych krwią, a objawy, które wywołują, zależą od miejsca występowania naczyniaka.

Naczyniaki gwiaździste 

Naczyniaki gwiaździste występują najczęściej u dzieci i u młodych kobiet. Mają postać poszerzonych naczynek tworzących czerwony guzek, zwany potocznie „pajączkiem”.

Przyczyny powstawania naczyniaków

Przyczyny powstania naczyniaków nie są do końca poznane. Podejrzewa się jednak, że mają one podłoże genetyczne. Zdecydowanie częściej pojawiają się u kobiet niż u mężczyzn. Zauważono też ich częstsze występowanie u wcześniaków w porównaniu z dziećmi urodzonymi w terminie. Naczyniaki powstają w wyniku nadmiernego namnażania się komórek budujących ścianę naczynia krwionośnego. Warto dodać, że ich pojawienie się może być jednym z objawów innych chorób, np:

• zespołu Sturge’a i Webera,
• asocjacji PHACE,
• zespołu PELVIS,
• zespołu Klippla i Trenaunaya,
• choroby von Hippla i Lindaua.

Do przyczyn powstania naczyniaków zaliczyć można także:

• ciążę,
• nadczynność tarczycy,
• przewlekłe choroby wątroby,
• choroby reumatyczne,
• stosowanie doustnych leków antykoncepcyjnych.

Diagnostyka naczyniaków

Naczyniaki to łagodne zmiany, które w większości przypadków nie wymagają specjalistycznego leczenia. Ich obecność zawsze wymaga jednak konsultacji lekarskiej. Jeśli podejrzewasz u siebie naczyniaka udaj się do lekarza POZ, który w razie potrzeby skieruje do odpowiedniego specjalisty, np. chirurga naczyniowego lub angiologa. Wizytę możesz umówić bez wychodzenia z domu, za pośrednictwem portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Rozpoznanie naczyniaka zewnętrznego nie jest dla lekarza problemem. Zmiany są na tyle charakterystyczne, że zazwyczaj wystarczy ich dokładne obejrzenie oraz wywiad z pacjentem. W celu wykrycia naczyniaka wewnętrznego w pierwszej kolejności wykonywane jest badanie USG (szczególnie przydatne przy wykryciu naczyniaków jamy brzusznej). Następnie wykonuje się tomografię komputerową z podaniem środka kontrastowego, a w razie wątpliwości można dodatkowo wykonać rezonans magnetyczny lub scyntygrafię. 

Leczenie naczyniaków

Większość naczyniaków nie wymaga leczenia, konieczna jest jedynie systematyczna obserwacja i konsultacja lekarska. Czasem niezbędne jest jednak podjęcie leczenia, o którym zawsze decyduje lekarz. Naczyniaki charakteryzujące się szybkim wzrostem zazwyczaj leczy się farmakologicznie za pomocą substancji ograniczających ich rozrost (propranololu lub glikokortykosteroidów). W przypadku dużych naczyniaków konieczne może okazać się ich usunięcie – najczęściej za pomocą skalpela, lasera lub metodą krioterapii.