Czym jest ashwagandha?

Ashwagandha, znana też jako indyjski żeń-szeń, witania ospała lub zimowa wiśnia, to roślina adaptogenna, która naturalnie występuje głównie w Azji Południowo-Wschodniej i w wysoko położonych rejonach Himalajów. Medycyna ajurwedyjska od dawna stosuje korzeń tej rośliny w leczeniu licznych dolegliwości. To właśnie korzeń ashwagandhy jest uznawany za główne źródło związków aktywnie biologicznych. Niedawne badania wskazują, że równie wartościowe są liście witanii ospałej. Do najważniejszych składników aktywnie biologicznych zaliczamy alkaloidy (m.in. izopeletieryna, anaferyna, kuskohigryna, witanina), laktony steroidowe (witanolidy, witaferyny) i saponiny.

Rośliny adaptogenne – co to?

Często mówi się, że ashwagandha należy do roślin adaptogennych. Jednak co to właściwie oznacza? Takie substancje mają wykazywać zdolność do wzmacniania systemów szczególnie narażonych na stres, normalizować funkcje organizmu, a także chronić przed niekorzystnymi stanami emocjonalnymi i czynnikami środowiskowymi. Rośliny adaptogenne rosną w trudnych warunkach, gdzie występują intensywne bodźce stresogenne, dlatego wykształciły zdolność do radzenia sobie z przeciwnościami. W związku z tym, że taka roślina potrafi się zaadaptować do otoczenia, suplementacja ashwagandhy może wspierać organizm ludzki w radzeniu sobie ze stresem i innymi dolegliwościami.

Jakie właściwości ma ashwagandha?

Po ashwagandhę najczęściej sięgają osoby w stanach zwiększonego napięcia nerwowego i stresu. Suplementacja żeń-szenia indyjskiego jest również polecana w innych sytuacjach, takich jak bezsenność, cukrzyca, problemy z zajściem w ciążę czy kłopoty z libido.

Właściwości ashwagandhy:

• działanie antystresowe – ashwagandha łagodzi skutki stresu, a przy tym zwiększa odporność organizmu na sytuacje stresowe,
• działanie przeciwlękowe – dzięki właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym żeń-szeń indyjski może zmniejszać stres oksydacyjny, który wywołuje stan zapalny w organizmie, a tym samym łagodzić uczucie lęku i niepokoju,
• poprawa jakości snu – w medycynie ajurwedyjskiej ashwagandha jest tradycyjnie wykorzystywana jako preparat nasenny,
• działanie kardioprotekcyjne – żeń-szeń indyjski ma właściwości kardiotropowe i kardioochronne, a także poprawia proces wytwarzania komórek krwi (hematopoezę),
• działanie neuroprotekcyjne – dzięki zawartości witanonu ashwagandha chroni przed toksycznymi zmianami w komórkach neuronalnych i glejowych, a także zmniejsza wytwarzanie wolnych rodników i poprawia zdolności psychomotoryczne,
• poprawa płodności u mężczyzn – adaptogen zwiększa poziom testosteronu oraz stężenie i ruchliwość plemników,
• obniżanie poziomu cukru we krwi – związki takie jak witaferyna A wykazują silne działanie przeciwcukrzycowe i mogą pobudzać komórki do pobierania glukozy z krwi,
• poprawa libido – ashwagandha jest uznawana za afrodyzjak, dlatego może być skuteczna w poprawie libido u mężczyzn i kobiet,
• inne właściwości – normalizowanie poziomu hormonów tarczycy, obniżanie całkowitego poziomu cholesterolu we krwi, wspomaganie regeneracji mięśni po treningu czy wsparcie leczenia zmian hormonalnych wywołanych menopauzą.

Przeciwwskazania do stosowania ashwagandhy

Żeń-szeń indyjski nie jest polecany dzieciom, kobietom w ciąży i kobietom w trakcie laktacji. Osoby, które stosują leki na cukrzycę, leki immunosupresyjne, leki na tarczycę czy leki na ciśnienie powinny przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem. Należy to zrobić również w przypadku chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów. Nie należy przekraczać dziennej dawki zalecanej przez producenta danego suplementu. Preparat nie powinien być też łączony z lekami o działaniu uspokajającym, nasennym czy przeciwpadaczkowym.

Jaki suplement z ashwagandhą wybrać?

Najbardziej powszechną formą suplementacji żeń-szenia indyjskiego są kapsułki. W sprzedaży są również dostępne ekstrakty z ashwagandhy w formie płynnej oraz herbatki ekologiczne i korzenie. Najwygodniejsze są z pewnością kapsułki, gdyż nie wymagają dozowania ani zaparzania. Wybierając suplement diety z ashwagandhą, zwróć uwagę na zawartość witanolidów – ekstrakt powinien być standaryzowany na min. 5% witanolidów. Minimalna zawartość ekstraktu z ashwagandhy w kapsułce powinna wynosić 149 mg.

Bibliografia:

1. Połumackanycz i in. (2020). Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych. Farmacja Polska. DOI: 10.32383/farmpol/127824.
2. Zielińska A. (2022). Adaptogenne działanie ashwagandhy, Zakład Chemii Organicznej i Fizycznej, Wydział Farmaceutyczny, Warszawski Uniwersytet Medyczny ORCID: 0000-0002-2244-0627.