Jakie choroby uznaje się za cywilizacyjne?

Światowa Organizacja Zdrowia za choroby cywilizacyjne uznaje takie, które dotykają ludność na całym świecie, lecz przede wszystkim w krajach rozwiniętych. Wpływ na ich rozwój ma przede wszystkim styl życia - sposób odżywiania, brak aktywności fizycznej, ekspozycja na czynniki szkodliwe. Wśród chorób cywilizacyjnych wymienia się między innymi:

• choroby układu krążenia (miażdżycę, nadciśnienie tętnicze),
• choroby układu oddechowego (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc),
• otyłość,
• cukrzycę,
• depresję,
• AIDS,
• anoreksję,
• alkoholizm,
• niektóre nowotwory,
• zaburzenia lękowe,
• choroba wrzodowa.

Katalog chorób cywilizacyjnych jest więc szeroki, a dodatkowo dotyczą one niemal każdego układu w organizmie człowieka. Co istotne, choroby cywilizacyjne dotyczą osób w każdym przedziale wiekowym - zarówno dzieci, jak i młodzież, dorosłych czy seniorów. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że około 70% zgonów na świecie spowodowanych jest właśnie przez choroby cywilizacyjne. Statystyki są złe, jednak eksperci nie mają dobrych prognoz na kolejne lata. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż choroby cywilizacyjne nie są zapisane w genach, choć oczywiście skłonność do zapadania na niektóre można odziedziczyć. W większości przypadków winnym pojawienia się schorzeń jest niewłaściwy styl życia.

Jakie działania profilaktyczne warto wdrożyć, aby zapobiec chorobom cywilizacyjnym?

To, w jaki sposób się odżywiamy, jak bardzo jesteśmy narażeni na stres, czy ile czasu poświęcamy na aktywność fizyczną, ma niemały wpływ na nasze zdrowie, zwłaszcza w kontekście rozwoju chorób cywilizacyjnych. Profilaktyka ma tutaj ogromne znaczenie, gdyż tego rodzaju choroby są trudne w leczeniu, i to pomimo dostępu do licznych medykamentów. Warto zwrócić uwagę w szczególności na:

• zbilansowaną dietę,
• aktywność fizyczną,
• równowagę pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym,
• ograniczenie lub całkowitą eliminację używek,
• odpoczynek,
• łagodzenie stresu,
• badania profilaktyczne.

Zbilansowana dieta

W naszej diecie nie może zabraknąć witamin, minerałów i składników odżywczych. Warto natomiast wykluczyć z menu produkty, które mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów czy chorób układu krążenia. Niewskazane jest spożywanie:

• produktów przetworzonych,
• słodyczy,
• dań typu fast-food,
• produktów zawierających tłuszcze trans,
• zbyt dużej ilości produktów konserwowych,
• napojów gazowanych,
• słodzonych soków.

Warto postawić na to, co naturalne, a więc przede wszystkim na surowe warzywa i owoce. Chude mięso, nabiał oraz zdrowe tłuszcze także powinny zagościć w naszej diecie na dobre. Zbilansowane menu bazuje na 5 posiłkach dziennie, w tym 3 dużych oraz 2 mniejszych. Dzięki temu otrzymujemy stałe zastrzyki energii, a jednocześnie zapobiegamy wahaniom cukru we krwi.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna pomaga obniżyć poziom cukru we krwi, pozytywnie wpływa na pracę serca oraz pomaga walczyć z otyłością. Ćwiczenia powinniśmy wykonywać przynajmniej 3 razy w tygodniu przez około 30 minut. Nie muszą być to aktywności prowadzące do przeciążenia organizmu - wręcz przeciwnie, nadmierny wysiłek zwłaszcza dla osób starszych nie jest wskazany. Spacer, pływanie, jogging - te właśnie ćwiczenia są nie tylko przyjemne, lecz także pozytywnie wpływają na nasz organizm.

Work-life balance i eliminacja stresu

Zachowanie równowagi pomiędzy pracą zawodową a życiem prywatnym jest bardzo trudne, i to pomimo wdrażanych rozwiązań prawnych. Tymczasem ciągłe przebywanie w pracy wpływa negatywnie na nasze samopoczucie, powodując zwiększoną ekspozycję na stres. Ten natomiast niszczy nasze zdrowie fizyczne oraz psychiczne. Czasami korzystniejsza okazuje się zmiana pracy na mniej absorbującą, która pozwala łączyć życie zawodowe z prywatnym. Warto również pamiętać o odpoczynku, którego każdego dnia potrzebuje nasz organizm. Zbyt mała dawka snu w dłuższej perspektywie wyniszczająco wpływa na zdrowie oraz samopoczucie psychiczne.

Eliminacja używek

Alkohol, papierosy, napoje energetyczne, a nawet kawa czy mocna herbata - tego rodzaju używki warto całkowicie wyeliminować, a przynajmniej w dużym stopniu ograniczyć. Ich nadużywanie negatywnie wpływa na zdrowie fizyczne oraz na urodę. Całkowita eliminacja używek nie jest łatwym zadaniem, zwłaszcza jeśli dotychczas wypijaliśmy 5 kaw każdego dnia lub rozpoczynaliśmy poranek od papierosa. Niemniej jednak na zmiany nigdy nie jest za późno - pamiętajmy, że kieliszek wina do obiadu nie jest dobrym nawykiem, a już z pewnością nie sprzyja naszemu zdrowiu.

Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne dedykowane są zarówno seniorom, jak i osobom młodym. Powinni je wykonywać zwłaszcza pacjenci należący do grup ryzyka zapadania na konkretne choroby. Badanie profilaktyczne dla kobiet to przede wszystkim:

• morfologia,
• USG piersi,
• cytologia,
• badanie moczu,
• lipidogram,
• badanie oczu,
• kontrola stomatologiczna.

Tymczasem mężczyźni powinni wykonywać:

• morfologię,
• badanie moczu,
• badanie oczu,
• badanie krwi utajonej w kale.

Ważna jest również kontrola stomatologiczna. Badania profilaktyczne warto wykonywać co roku, choć oczywiście zestaw badań dla 20-latków będzie inny niż dla 60-latków. Ponadto pacjenci z grup ryzyka powinni przeprowadzać inne badania, które pomogą wykryć konkretną chorobę we wczesnym stadium rozwoju. Szczegóły warto ustalić z lekarzem pierwszego kontaktu, który posiada pełną wiedzę na temat stanu zdrowia pacjenta. Istnieje też możliwość skorzystania z programów zdrowotnych skierowanych do osób w określonych grupach wiekowych. Informację o obecnie prowadzonych programach można uzyskać u swojego lekarza prowadzącego.

Choroby cywilizacyjne - jak sobie z nimi poradzić?

Lista chorób cywilizacyjnych prowadzona przez WHO pozostaje otwarta. Wciąż pojawiają się na niej nowe jednostki chorobowe, jednak mają one jeden wspólny mianownik - w większości przypadków można im zapobiegać, prowadząc zdrowy tryb życia. Warto też pamiętać o tym, aby odpowiednio zabezpieczyć się na wypadek choroby. Dobrym rozwiązaniem jest ubezpieczenie na życie z Warta.pl, którego warianty można dopasować do własnych potrzeb i specyficznej sytuacji życiowej. Choroby cywilizacyjne dotyczą osób w każdym wieku, o czym często zapominają zwłaszcza młodzi ludzie. Tymczasem średni wiek występowania większości chorób ulega obniżeniu, co nie napawa optymizmem ani lekarzy, ani tym bardziej społeczeństwa. Warto więc zadbać o zdrowy, zrównoważony tryb życia, wprowadzając dobre nawyki. Na pozytywne zmiany nigdy nie jest za późno, zwłaszcza jeśli ich wprowadzenie ma przełożenie nie tylko na jakość życia, ale przede wszystkim na zapobieganie podstępnym i trudnym w leczeniu chorobom cywilizacyjnym.

Autor