Przyczyny tachypnoe

Do najbardziej powszechnych przyczyn tachypnoe u zdrowych dorosłych osób należą wysiłek fizyczny oraz silne emocje. Tachypnoe może jednak być także spowodowane rozwijającymi się patologiami w organizmie, takimi jak:

• podwyższona temperatura ciała (gorączka) – szczególnie u dzieci infekcja może być przyczyną szybkiego oddechu; 
• choroby płuc, m.in. choroby śródmiąższowe płuc, nowotwory płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma; 
• niedokrwistość; 
• choroby układu nerwowo-mięśniowego, np. przełom miasteniczny; 
• choroby układu krążenia, m.in. niewydolność serca; 
• zatrucie toksynami.

Sprawdź dostępne terminy telewizyt u lekarza rodzinnego

Objawy tachypnoe

Wzrost liczby oddechów najczęściej wiąże się ze spłyceniem ich głębokości. Konsekwencją tego jest mniejsza ilość tlenu docierająca do płuc oraz słabsza wymiana gazowa. Niedotlenienie organizmu może skutkować m.in. zawrotami głowy, zaburzeniami widzenia, a nawet utratą przytomności.

Wskazania do konsultacji lekarskiej w tachypnoe

Konsultacja z lekarzem może być konieczna przy zauważeniu zbyt szybkiego oddechu, zwłaszcza gdy pojawią się dodatkowe niepokojące objawy, takie jak zawroty głowy czy utrata przytomności. Przed wizytą u lekarza warto wykluczyć przyczyny tachypnoe takie jak silne emocje czy wzmożony wysiłek fizyczny. 

Podczas wizyty lekarz medycyny rodzinnej lub w przypadku cięższych objawów lekarz medycyny ratunkowej – powinien zbadać pacjenta, osłuchać płuca i serce oraz zlecić wykonanie EKG i podstawowych badań laboratoryjnych, w tym m.in. morfologii, poziomu glukozy w surowicy oraz badania gazometrycznego. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie RTG lub skierowanie pacjenta na bardziej pogłębioną diagnostykę.

Wizytę u wybranego specjalisty, m.in. z dziedziny medycyny rodzinnej możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Tachypnoe u dzieci

Normy częstości oddechów u dzieci zależą od ich wieku. Wartości w spoczynku przekraczające podane normy oznaczają występowanie tachypnoe. Prawidłowe wartości dla dzieci w wieku:

• noworodek: 30-50 oddechów/minutę (tachypnoe >60);
• niemowlę: 25-40 oddechów/minutę (tachypnoe >50);
• 2-5 lat: 25-35 oddechów/minutę (tachypnoe >40);
• 5-12 lat: 20-25 oddechów/minutę (tachypnoe >30).

Inne rodzaje zaburzeń oddychania

Sposób oddychania może być ważnym objawem pomagającym ustalić przyczynę złego stanu pacjenta. Poza tachypnoe do istotnych patologii należą m.in.:

• bradypnoe – oddech zwolniony, którego głównymi przyczynami są np. choroby ośrodkowego układu nerwowego oraz zatrucia opioidami i benzodiazepinami;
• hyperpnoe, inaczej oddech Kussmaula – oddech pogłębiony, spowodowany kwasicą metaboliczną; 
• hypopnoe – oddech spłycony, który może być objawem niewydolności oddechowej;
• oddech Cheyne’a-Stokesa – nieregularny oddech, w którym naprzemiennie pojawiają się fazy przyspieszonego i pogłębionego oddechu oraz spłyconego i spowolnionego oddechu, z okresami bezdechu. Przyczyną tego zaburzenia oddychania może być udar mózgu, niewydolność serca oraz encefalopatia; 
• oddech Biota – szybki i płytki oddech przerywany okresami bezdechu trwającymi około 10–30 sekund. Do głównych przyczyn oddechu Biota zalicza się wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego, uszkodzenie rdzenia przedłużonego oraz zatrucia lekami.

Bibliografia

1. Szczeklik, W., Jankowski, M., Mejza, F. (2024). Oddychanie, zaburzenia. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.24. (Dostęp: 05.2025).
2. Łoniewska, B. (2017). Niewydolność oddechowa. podyplomie.pl. Dostępne na: https://podyplomie.pl/wiedza/stany-nagle/524,niewydolnosc-oddechowa?srsltid=AfmBOoo_v5YeGDjtoadIu4ZU-ieiPw-2mbILU1Ugmx7YcdFIlUT08RC- (Dostęp: 05.2025).
3. Milanowski. A. (red. wydania polskiego). Pediatria. Edra Urban & Partner, wyd. 5, s. 352.

Autor