Kiedy wykonujemy badanie poziomu glukozy?

Od dawna mówi się, że badania profilaktyczne są skutecznym sposobem monitorowania stanu zdrowia, dzięki któremu można wykryć różne schorzenia na bardzo wczesnym etapie ich rozwoju. Z tego powodu nawet zdrowie osoby powinny raz w roku badać poziom glukozy we krwi. Badanie możemy wykonać bezpłatnie, o ile posiadamy skierowanie od lekarza rodzinnego. Jeżeli z jakiegoś powodu nie mamy takiej możliwości, badania wykonamy prywatnie w każdym laboratorium diagnostycznym.

To, że diabetycy muszą stale monitorować poziom glukozy we krwi, jest oczywiste. Ale to nie jedyna grupa osób, która cukier powinna mieć pod kontrolą. Poziom glikemii powinny sprawdzać te osoby, które zauważyły u siebie objawy niedocukrzenia (hipoglikemii) lub przecukrzenia (hiperglikemii), a także te, u których istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę - obciążone genetycznie ryzykiem zachorowania na cukrzycę, osoby starsze, a także z nadwagą lub otyłością. Badanie poziomu cukru jest również wpisane w kalendarz badań kobiet ciężarnych. Między 24. a 28. tygodniem ciąży każda przyszła mama powinna wykonać test obciążenia glukozą, w celu wykluczenia lub potwierdzenia ewentualnej cukrzycy ciążowej.

Przygotowanie do badania glikemii

Dostępnych jest kilka rodzajów badań, sprawdzających nasz poziom glukozy we krwi. Każde z nich wymaga odmiennego przygotowania.

• Przygodny test glukozy - badanie to wykonuje się o dowolnej porze dnia, także po posiłku. Lekarz może je zlecić, gdy nie ma możliwości czekania na przeprowadzenie badania poziomu glukozy na czczo.
• Stężenie glukozy na czczo - badanie to, jak nazwa wskazuje, wykonuje się na czczo. Pacjent nie może jeść ani pić napojów słodzonych przez co najmniej 12 godzin przed badaniem.

·Doustny test obciążenia glukozą (OGTT) - badanie to nazywa się także "krzywą cukrową" i również wykonuje się na czczo. W trakcie badania pacjent musi wypić roztwór glukozy oraz dwukrotnie ma pobieraną krew. U kobiet w ciąży pobiera się ją trzykrotnie. Na 3 dni przed planowanym badaniem należy odstawić leki (oczywiście po konsultacji z lekarzem prowadzącym) zaburzające gospodarkę węglowodanową, jak środku antykoncepcyjne czy preparaty moczopędne. Trzeba również zrezygnować z intensywnych treningów, palenia papierosów i alkoholu. Badanie trwa ponad dwie godziny, dlatego warto dobrze zorganizować sobie plan dnia.

Uwaga! Wypicie roztworu glukozy dla wielu pacjentów stanowi kłopot. Mogą pojawić się mdłości, niektóre osoby wymiotują.  Dodatek soku z cytryny równoważy słodycz roztworu i ułatwia jego wypicie.

Umów wizytę u diabetologa

Normy glukozy we krwi - po posiłku i na czczo

Przygodny test glukozy

Cukrzyca:  ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l) gdy występują objawy hiperglikemii: wielomocz, osłabienie, wzmożone pragnienie

Stężenie glukozy na czczo

• Wynik prawidłowy: 70 - 99 mg/dl (3,9 - 5,5 mmol/l)
• Wynik ponad normę (stan przedcukrzycowy): 100 - 125 mg/dl (5,6 - 6,9 mmol/l)
• Cukrzyca: ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) cukrzyca jest diagnozowana, jeżeli podobny wynik diagnozowany jest w dwóch pomiarach

Doustny test obciążenia glukozą (OGTT)

• Wynik prawidłowy: <140 mg/dl (7,8 mmol/l)
• Wynik ponad normę (stan przedcukrzycowy): 140 - 199 mg/dl (7,8 - 11,1 mmol/l)
• Cukrzyca: ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l)

Powyższe zakresy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Pamiętajmy, że poziom glukozy we krwi badany na czczo to za mało, by diagnozować cukrzyce. Wynik musi się powtórzyć 2-krotnie, przy uwzględnieniu czynników mających wpływ na uzyskane dane, a nie mających związku z badaniem, jak wysiłek fizyczny, pora dnia, czy pora ostatnio spożytego posiłku. Wyniki należy skonsultować z lekarzem rodzinnym lub diabetologiem.

Wizytę u lekarza zarezerwujemy w serwisie LekarzeBezKolejki.pl, który udostępnia tysiące terminów u specjalistów na terenie całego kraju. Dostępne są zarówno wizyty na NFZ, jak i w gabinetach prywatnych.

Poziom glukozy we krwi poniżej lub powyżej normy - o czym świadczy?

Cukrzyca (typu 1 i 2) nie jest jedynym czynnikiem mającym wpływ na nieprawidłowy wynik glikemii. Przyczyną może być również:

• insulinooporność,
• zespół Cushinga,
• przewlekła niewydolność nerek,
• stosowanie niektórych leków (antykoncepcja hormonalna, hormonalna terapia zastępcza, antydepresanty, kortykosteroidy),
• obfite posiłki bogate w węglowodany,
• akromegalia.

Poziom glukozy we krwi powyżej dopuszczalnej normy stanowi zagrożenie dla zdrowa. Im dłużej się utrzymuje, tym większe ryzyko niebezpieczny powikłań, takich jak: nefropatia, retinopatia, choroby stóp (tzw. stopa cukrzycowa), choroby układu sercowo-naczyniowego.

Poziom glukozy poniżej normy również nie jest wskazany. Niedocukrzenie, inaczej hipoglikemia, często pojawia się u diabetyków w trakcie intensywnego leczenia insuliną, a także u osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy, niewydolnością przysadki mózgowej lub kory nadnerczy, a także przy nowotworach trzustki i chorobach wątroby oraz nerek. Stany niedocukrzenia zdarzają się także po intensywnych treningach oraz u osób stosujących dietę niskowęglowodanową.

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017, https://cukrzyca.info.pl/content/download/15879/241290/file/DK_Suplement%20A_2017_calosc_makieta_bff.pdf