FSH — rola w organizmie

FSH, czyli hormon folikulotropowy jest jednym z głównych hormonów gonadotropowych produkowanych przez przysadkę mózgową. Odgrywa istotną rolę w regulacji funkcji układu rozrodczego zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U mężczyzn wpływa na produkcję plemników w jądrach. Podstawową funkcją FSH w organizmie kobiety jest stymulacja wzrostu i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych. Hormon folikulotropowy stymuluje komórki ziarniste w pęcherzykach jajnikowych do produkcji estrogenów, które są kluczowe do regulacji cyklu menstruacyjnego. 

Sprawdź najbliższe terminy wizyt online u lekarza medycyny ogólnej

Badanie poziomu FSH

Badanie poziomu FSH (hormonu folikulotropowego) to jedno z podstawowych badań hormonalnych, które pomaga ocenić funkcjonowanie układu rozrodczego. U kobiet warto wykonać badanie poziomu FSH w następujących przypadkach:

• zaburzenia miesiączkowania;
• trudności z zajściem w ciążę;
• podejrzenie menopauzy;
• ocena funkcji przysadki mózgowej;
• badanie rezerwy jajnikowej.

Badanie poziomu FSH warto wykonać również przy pojawieniu się objawów zbliżającej się menopauzy, ponieważ zwiększa się wówczas jego poziom w surowicy krwi. 

U mężczyzn warto zbadać FSH w przypadku stwierdzenia problemów z płodnością, przy niskim libido, a także przy objawach hipogonadyzmu. 

Krew do badania hormonalnego powinna być pobierana w godzinach porannych, ale nie wymaga się wykonywania badania na czczo. Zaleca się, aby u kobiet wykonywać badanie pomiędzy 2 a 5 dniem cyklu.  

Jakie są normy FSH?

Odpowiedni poziom FSH jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu hormonalnego i reprodukcyjnego. Normy dla hormonu folikulotropowego różnią się w zależności od wieku oraz płci.

Normy FSH uzależniamy od fazy cyklu menstruacyjnego:

• Faza folikularna: 3-12 IU/l;
• Owulacja: 5-20 IU/l;
• Faza lutealna: 1-9 IU/l.

U mężczyzn stężenie FSH waha się od 1 do 12 IU/l. Podczas menopauzy zakres stężenia folikulotropiny wzrasta powyżej 25 IU/l. 

Wysoki poziom FSH — na czym polega?

Podwyższony poziom FSH oznacza, że przysadka mózgowa znacznie działa na układ rozrodczy. Może wskazywać to na niewydolność jajników, a także obniżoną rezerwę jajnikową. Podstawowe przyczyny wysokiego poziomu FSH:

• menopauza;
• przedwczesne wygasanie funkcji jajników;
• zespół Turnera;
• zespół policystycznych jajników;
• uszkodzenie jajników.

Wysoki poziom FSH może zmartwić wiele kobiet, które starają się o ciążę. Jednak przy odpowiedniej opiece specjalisty — ginekologa, są wysokie szanse na zajście w ciąże. Niektóre kobiety mają wysoką folikulotropinę, ale mają także regularne owulacje i dobrej jakości komórki jajowe! Podwyższone FSH u mężczyzn może oznaczać uszkodzenie jąder, zaburzenie rozwoju jąder, niezstąpione jądro w dzieciństwie, a także zaburzenia spermatogenezy. 

Niski poziom FSH — na czym polega?

Niski poziom hormonu folikulotropowego w organizmie kobiet może być spowodowany zaburzeniami pracy przysadki mózgowej, stresem, zaburzeniami odżywiania, a także tabletkami hormonalnymi. U mężczyzn niski poziom FSH może wskazywać na zaburzenia w funkcjonowaniu osi podwzgórze — przysadka - jądra, co może prowadzić do problemów z płodnością i innymi problemami zdrowotnymi. Ten stan może objawiać się obniżonym libido, a także uczuciem zmęczenia oraz problemem z masą mięśniową. Przyczyna niskiego poziomu folikulotropiny może być także zespół Kallmanna, który jest rzadką chorobą genetyczną charakteryzującą się brakiem lub opóźnieniem dojrzewania płciowego. W ciąży w naturalny sposób FSH jest na bardzo niskim poziomie. Wysoki poziom progesteronu i estrogenów hamuje wydzielanie FSH przez przysadkę mózgową. 

Zarówno zbyt niski, jak i za wysoki poziom FSH jest powodem, aby udać się do lekarza endokrynologa, który wskaże dalszą diagnostykę. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty z łatwością umówisz poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia

1. Steiner, A.Z. (2011). Przewidywanie wieku wystąpienia menopauzy: hormonalne, rodzinne i miesiączkowe czynniki determinujące. Menopausal Medicine, 19:S1-S5, s. 63-64.
2. Jungwirth, A. i inni (2016). Rekomendacje dotyczące postępowania w męskiej niepłodności. Czasopismo Polskiego Towarzystwa Andrologicznego, s. 25-28.
3. Okraska-Bylica, A., i inni. (2006). Stężenie hormonów płciowych u kobiet w wieku 34–53 lat z chorobą wieńcową. Folia Cardiologica Excerpta, tom 1, nr 3, Via Medica, s. 170–173.

Autor