Co to jest grelina?

Grelina, zwana też hormonem głodu, odpowiada w organizmie człowieka za uczucie głodu i chęć spożycia pokarmu. Wydzielana jest przez komórki A w przewodzie pokarmowym. Główną funkcję wydzielniczą greliny pełni żołądek (mniejszy udział w tym procesie ma trzustka oraz jelito cienkie).

Jak działa grelina?

Oprócz uczucia głodu grelina wpływa również na inne procesy w ludzkim organizmie. Dzięki regulacji głodu-sytości, wspomaga utrzymanie organizmu w stanie równowagi i ogólnego dobrostanu. Co więcej, reguluje zużycie energii, kontroluje pracę żołądka (głównie jego motorykę), wpływa na czynność trzustki, bierze udział w regulacji snu i pracy układu sercowo-naczyniowego.

Rolą greliny jest również m.in. aktywizująca na ilość uwalnianego hormonu wzrostu (zwiększa się jego stężenie), najprawdopodobniej poprzez aktywność na poziomie przysadki oraz podwzgórza. Podejrzewa się, że niewystarczające stężenie greliny w organizmie i problem z właściwym jej wytwarzaniem ma związek z objawowym niedoborem hormonu wzrostu. 

Regulacja hormonów głodu i sytości 

Hormon głodu, poza wymienionymi wyżej, ma także wpływ na zmniejszenie ilości wytwarzanej w trzustce insuliny, co przekłada się na regulację gospodarki węglowodanowej i ma szczególne znaczenie dla diabetyków. Grelina wzmaga proces syntezy adipocytów, czyli komórek tłuszczowych, w których produkowany jest hormon przeciwstawny do greliny — leptyna. 

Grelina i leptyna to odpowiednio hormony odpowiedzialne za uczucie głodu lub sytości. Zwiększone wytwarzanie greliny ma miejsce np. w momencie wystąpienia hipoglikemii, w przypadku głodzenia się (celowego lub nie) oraz po podaży leptyny.

Jak zbadać stężenie greliny lub leptyny?

Badanie greliny lub leptyny jest oznaczeniem wykonywanym z surowicy krwi. Na badanie zwykle należy zwrócić się w godzinach porannych, na czczo. Może jednak zdarzyć się, iż konieczne jest kilkukrotne oznaczenie stężenia np. hormonu głodu w ciągu dnia zależnie od czasu przed i po spożyciu posiłku. Dokładne wskazówki pacjent powinien otrzymać od lekarza zlecającego badanie. 

Grelina i leptyna — normy

Stężenie hormonów głodu i sytości zależy od wielu czynników działających na organizm. Fizjologicznie ich stężenie zmienia się w ciągu dnia, dlatego znaczenie podczas badania ma godzina pomiaru oraz np. pora i rodzaj ostatnio spożytego posiłku. Poziom greliny i leptyny różni się także zależnie od płci i wieku.

Choć normy mogą różnić się zależnie od laboratorium, zakłada się, że wynoszą one odpowiednio:

• dla greliny: 145–160 fmol/ml przy oznaczeniu wykonanym na czczo;
• dla leptyny: 0,35–9,61 µg/l u męźczyzn; 2,43–28 µg/l u kobiet.

Podejrzenie niewłaściwego wydzielanie greliny — co robić?

Nieprawidłowe, zbyt wysokie stężenie greliny może występować np. u osób otyłych. Inne zaburzenia hormonalne również mogą oddziaływać na zaburzenie syntezy i wytwarzania hormonu głodu. Na gospodarce hormonalnej najlepiej zna się lekarz — endokrynolog — i to do tego specjalisty powinny udać się osoby mogące mieć nieprawidłowy poziom greliny w organizmie. 

Przed wizytą u lekarza warto zastanowić się nad historią chorobową swoją i najbliższej rodziny, gdyż lekarz najprawdopodobniej będzie o to pytał. Należy również zastanowić się nad spożywaną dietą, czy stylem życia. Nawet z pozoru błahe czynniki mogą wpływać na zaburzenia hormonalne, co będzie ważne podczas diagnostyki i leczenia. 

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością i bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia

1. Kędzia, A., Przybyszewska, W. (2007). Grelina – nowy hormon zaangażowany w regulację wzrastania i homeostazę metaboliczną ustroju. Endokrynologia Pediatryczna, 6, 3(20). DOI: 10.18544/EP-01.06.03.0095.
2. Michalski, B., Krzemińska-Pakuła, M., Kasprzak, J.D. (2008). Przez żołądek do serca – znaczenie greliny w patogenezie schorzeń układu krążenia. Kardiol Pol, 66, s. 564-568.
3. Leptyna (hormon sytości). Dostępna na: https://www.alab.pl/badanie/leptyna-m62. (Dostęp: kwiecień 2025).

Autor