Czym jest astma oskrzelowa?

Astma oskrzelowa (gr. asthma) to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, nazywa się ja też dychawicą oskrzelową. Szacuje się, że na astmę cierpi ponad 300 milionów ludzi na całym świecie (w Polsce nawet 4 miliony osób), a liczba zachorowań każdego roku rośnie. Choroba może mieć zmienny przebieg i objawiać się na różne sposoby, jednak zawsze występują trzy charakterystyczne symptomy:

• stan zapalny błony śluzowej oskrzeli,
• obturacja oskrzeli ustępująca spontanicznie lub pod wpływem leków,
• nadreaktywność oskrzeli w wyniku kontaktu z czynnikami zewnętrznymi.

U większości chorych astma ma podłoże alergiczne i występuje wraz z innymi chorobami atopowymi. Leczeniem astmy zajmuje się pulmonolog, a także alergolog, jeżeli astma powiązana jest z reakcją alergiczną.

Astmę oskrzelową dzieli się m.in. ze względu na czynniki, które zaostrzają objawy choroby. W decydowanej większości przypadków astma ma charakter atopowy, zatem uciążliwe symptomy chorobowe nasilają się przy kontakcie z alergenem. Ten rodzaj astmy rozwija się już w dzieciństwie, jednak przebiega stosunkowo łagodnie. Rzadziej występuje astma nieatopowa, która rozwija się u dorosłych.

Objawy astmy oskrzelowej

Wśród typowych objawów astmy wyróżnia się przede wszystkim:

• kaszel - to dominujący objaw astmy, szczególnie u dzieci. Męczący, suchy kaszel występuje przede wszystkim w nocy oraz po intensywnym wysiłku fizycznym. Niejednokrotnie zdarza się, że w trakcie ataku kaszlu wydziela się plwocina, która jest trudna do wykrztuszenia,
• duszności - występują nad ranem lub w godzinach wieczornych, mogą mieć różne natężenie,
• świsty - jeżeli występują to znak, że doszło do zwężenia dróg oddechowych. Przeważnie towarzyszą im kaszel i duszności,
• niska wydolność wysiłkowa - kłopoty ze złapaniem oddechu po niewielkim wysiłku mogą być pierwszym objawem astmy.

Prócz tych symptomów chorym może towarzyszyć uczucie niepokoju oraz senność i rozdrażnienie, co związane jest z nocnymi napadami astmy. Ponadto u osób, u których astma ma podłoże alergiczne, występują także symptomy charakterystyczne dla tego stanu, tj.: alergiczne zapalenie spojówek, alergiczny nieżyt nosa.

Jeżeli obserwujemy u siebie lub bliskiej osoby podobne objawy, warto udać się na wizytę do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi wstępną diagnostykę i w razie potrzeby skieruje nas do specjalisty. Wizytę szybko umówimy przez stronę LekarzeBezKolejki.pl.

Umów wizytę u alergologa

Astma oskrzelowa – przyczyny zachorowania

Pulmonolodzy nie są w stanie wskazać jednej przyczyny rozwoju choroby. Są jednak zdania, że astma oskrzelowa może być efektem kilku nakładających się na siebie czynników. Jednym z podstawowych problemów może być wpływ środowiska, czyli zła jakość powietrza, zanieczyszczenie powietrza, kontakt z dymem papierosowym lub lotnymi związkami organicznymi, a także alergenami. Czynniki te mogą przyczynić się do rozwoju choroby, a także nasilać jej objawy. Część ekspertów mówi także o tzw. hipotezie higienicznej, która stoi w pewnej opozycji do kwestii wpływu czynników środowiskowych. Hipoteza ta zakłada, że wzrost zachorowań na astmę oskrzelową może być spowodowany ograniczaniem kontaktu organizmu z wirusami i infekcjami w okresie dziecięcym. Nie bez znaczenia są także pewne skłonności genetyczne. Jeżeli na astmę chorują rodzice, istniej duże prawdopodobieństwo zachorowania także u dzieci.

Diagnostyka astmy oskrzelowej

Wizyta u pulmonologa powinna rozpocząć się od szczegółowego wywiadu medycznego. Podczas rozmowy pacjent zobowiązany jest udzielić lekarzowi wyczerpujących informacji na temat występujących objawów i swojego stanu zdrowia, a także przypadków zachorowań na astmę wśród członków najbliższej rodziny.

W procesie diagnostycznym istotne są również badania, takie jak:

• szczytowy przepływ wydechowy (PEF),
• spirometria – badanie to mierzy objętość i pojemność płuc, jak również przepływ powietrza w oskrzelach i płucach w różnych etapach cyklu oddechowego,
• ocena natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1),
• ocena natężonej pojemności życiowej (FVC).

Jeżeli zachodzi podejrzenie, że astma ma podłoże alergiczne, pulmonolog może zlecić wykonanie punktowych testów alergicznych oraz badań laboratoryjnych sprawdzających miano przeciwciał IgE swoistych i całkowitych w surowicy krwi.

Jak wygląda leczenie astmy oskrzelowej?

Astma oskrzelowa jest chorobą przewlekłą, co oznacza, że nie można jej całkowicie wyleczyć. Dobra wiadomość jest taka, że przestrzeganie zaleceń pulmonologa, systematyczne przyjmowanie leków oraz zmian pewnych nawyków pozwalają kontrolować chorobę i znacząco ograniczyć ilość napadów astmy.

Leki przeciwastmatyczne przeważnie mają postać wziewną, dzięki czemu docierają bezpośrednio do oskrzeli. Najczęściej stosowane są glikokortykosteroidy wziewne, które łagodzą stany zapalne i ograniczają częstość napadów astmatycznych. Przy zaostrzeniu astmy oskrzelowej zasadne może być podanie glikokortykosteroidów doustnych, jednak wyłącznie do uzyskania poprawy. W farmakoterapii stosuje się także rozszerzające oskrzela beta2-mimetyki, metyloksantyny czy leki przeciwcholinergiczne.

Samo stosowanie leków nie da satysfakcjonujących efektów bez zmiany pewnych nawyków. Palenie papierosów przy astmie oskrzelowej jest zabronione. Należy również unikać kontaktu z czynnikami, które odpowiadają za zaostrzenia choroby, co przede wszystkim dotyczy chorych na astmę o podłożu alergicznym. Pulmonolodzy zwracają uwagę na związek otyłości z astmą oskrzelową, jako czynnikiem wyzwalającym chorobę i utrudniającym jej kontrolę. Mając to na uwadze należy zmodyfikować dietą, aby było odpowiednio zbilansowana, a także kontrolować wagę.

Oczyszczacze powietrza z nawilżaczem mogą znacząco poprawić jakość powietrza w domach, co jest szczególnie istotne dla osób cierpiących na astmę oskrzelową. W dążeniu do stworzenia czystego i bezpiecznego środowiska domowego często nieświadomie zamykamy zanieczyszczenia wewnątrz naszych mieszkań, co może negatywnie wpływać na zdrowie układu oddechowego. Wysokie stężenie pleśni, pyłków oraz innych alergenów może zaostrzać objawy astmy, takie jak kaszel, duszności i niska wydolność wysiłkowa. Dlatego kontrolowanie jakości powietrza, zwłaszcza w sezonie alergicznym, jest kluczowe. Oczyszczacz powietrza wyposażony w funkcję nawilżania i jonizacji może skutecznie usuwać zanieczyszczenia, takie jak alergeny, kurz czy substancje drażniące, co przyczynia się do łagodzenia objawów astmy i poprawy komfortu życia osób zmagających się z tą chorobą. Regularne użytkowanie takiego urządzenia może stanowić istotny element wspomagający leczenie astmy, obok farmakoterapii i unikania czynników zaostrzających objawy.

Autor