Jak działają płuca?

Rolą układu oddechowego jest permanentna wymiana gazowa, umożliwiająca prawidłowy przebieg wszystkich procesów życiowych organizmu. Największym jego elementem są płuca, umiejscowione w klatce piersiowej. Najważniejszą ich funkcją jest transfer tlenu z powietrza do krwi. Aby dostać się do płuc, powietrze musi pokonać drogę przez nos (lub usta) i tchawicę, a następnie oskrzela i oskrzeliki, by trafić do pęcherzyków płucnych. Dopiero tam tlen trafia do krwi i jest rozprowadzany po całym organizmie. Produktem ubocznym przemian metabolicznych jest dwutlenek węgla, który z powrotem trafia do pęcherzyków i opisaną wcześniej drogą jest wydychany z organizmu.

Oprócz wymiany gazowej, płuca chronią organizm przed niepotrzebnymi i szkodliwymi substancjami obecnymi w powietrzu. Choć patogeny wnikają przez jamę nosowo-gardłową, wychwytywane są przez obecny w obrębie płuc śluz, który usuwany jest np. podczas kaszlu.

U osób młodych, około 25. roku życia, płuca cechują się największą wydolnością, która spada wraz z wiekiem. Proces ten jest bardziej widoczny u osób palących papierosy lub pracujących w miejscach narażonych na obecność pyłu.

Spirometria – na czym polega?

Spirometria (badanie spirometryczne) polega na pomiarze objętości i pojemności płuc oraz ocenie przepływu powietrza podczas wdechu i wydechu. Na podstawie uzyskanych wylicza się stosunek przepływu i objętości, który umożliwia wykrycie pewnych nieprawidłowości i odchyleń od przyjętych norm.

Do badania wykorzystuje się spirometr, który rejestruje ilość, prędkość i ciśnienie wdychanego i wydychanego powietrza w określonym czasie. Badanie to jest bezpieczne, bezinwazyjne i zupełnie bezbolesne dla pacjenta. Może je wykonać lekarz rodzinny lub pulmonolog.

Umów wizytę u pulmonologa

Wskazania do spirometrii

Badane spirometryczne jest wskazane u osób nałogowo palących papierosy. Palacze po 40. roku życia spirometrię powinni wykonywać raz na dwa lata. Dotyczy to również osób narażonych np. w miejscu pracy na czynniki toksyczne. Ponadto badaniu powinny się poddać osoby, u których:

• występują objawy, które wskazują na choroby układ oddechowego (przewlekły kaszel, obniżona tolerancja wysiłku, duszności);
• stosowane są leki, które mogą (potencjalnie) uszkodzić układ oddechowy;
• zdiagnozowano chorobę układu oddechowego (monitorowanie schorzenia i ocena skuteczności prowadzonego leczenia);
• wykonano przeszczep płuca lub innego narządu.

Spirometria jest także jednym z badań wykorzystywanych w ocenie zdolności do wykonywania niektórych zawodów.

Jak przygotować się do spirometrii?

Aby wyniki badania były wiarygodne, do spirometrii należy się odpowiednio przygotować. Jeżeli pacjent pali papierosy, powinien je odstawić na co najmniej 4 godziny lub cały dzień. Podobnie należy postąpić z alkoholem. Na 2 godziny przed badaniem należy wstrzymać się od jedzenia.

W trakcie badania trzeba będzie wykonać kilka głębokich wdechów, dlatego warto zadbać o to, by ubrania nie krępowały naszych ruchów, szczególnie w obrębie tułowia. Ważne jest również to, by do badania przystąpić z unormowanym oddechem, dlatego bezpośrednio przed spirometrią nie należy wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego.

Osoby stosujące leki przeciwastmatyczne mogą być poproszone o to, by je odstawić. Dzieje się tak w sytuacji, gdy spirometria ma być wykonana po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela.

Przebieg badania spirometrycznego

Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji siedzącej. Ustnik spirometru należy włożyć do ust, a następnie wykonywać polecenia osoby prowadzącej badanie. Z początku należy oddychać spokojnie, a na dany znak nabrać głęboko powietrza, po czym wykonać szybki i mocny wydech. Wydech należy kontynuować, aż technik prowadzący badanie powie, że można przestać. Procedurę powtarza się trzykrotnie.

Uzyskane wyniki powinny być zinterpretowane przez lekarza, który oceni wartość poszczególnych parametrów badania. Na wizytę można się umówić przez serwis LekarzeBezKolejki.pl, gdzie można wybierać spośród tysięcy specjalistów z całej Polski.

Przeciwwskazania do spirometrii

Choć spirometria jest badaniem bezpiecznym i nieinwazyjnym, istnieje szereg przeciwwskazań do jego wykonania. Spirometrii nie wykonuje się u pacjentów świeżo po zawale serca lub udarze mózgu, przebytym odwarstwieniu siatkówki oraz z wykrytym tętniakiem aorty lub tętnic mózgowych. Przeciwwskazaniem bezwzględnym są również niedawno przebyte operacje okulistyczne, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, odma opłucnowa oraz krwioplucie o nieznanej przyczynie. Badania nie zaleca się wykonywać u osób ze znaczną niewydolnością oddechową, zmagających się z uporczywym kaszel oraz bólem w klatce piersiowej lub jamie brzusznej, co mogłoby uniemożliwić wykonanie maksymalnego wysiłku, niezbędnego podczas badania.