Nebulizator a inhalator - czym się różnią?

Inhalator to sprzęt medyczny, służący do wziewnego podawania leków i roztworów soli. Jego najważniejszym elementem jest nebulizator. Jak działa nebulizator? Odpowiada za to, ile leku i w jakiej postaci dostanie się w miejsce swojego działania, czyli do płuc. Proces nebulizacji polega bowiem na zamianie roztworu leków i soli w drobne cząsteczki, które są dużo mniejsze niż cząsteczki pary wodnej. Dzięki ich niewielkim rozmiarom leki mogą trafić głęboko do płuc. 

Czy można zatem mówić o różnicach pomiędzy inhalatorem a nebulizatorem? Inhalator to nazwa sprzętu medycznego, natomiast jego częścią jest nebulizator i to on odpowiada za rozdrobnienie płynu, którym się inhalujemy. 

Umów dogodny termin wizyty u lekarza rodzinnego

Jakie są rodzaje nebulizatorów?

Na rynku istnieje kilka rodzajów nebulizatorów. Różnią się one między sobą m.in. parametrami czy wielkością. Nie każdy rodzaj nebulizatora nadaje się do podawania wszystkich leków, ze względu na gęstość roztworów czy wielkość cząsteczek leków. 

Wśród nebulizatorów wyróżniamy:

• siateczkowe;
• pneumatyczno-tłokowe;
• ultradźwiękowe.

Nebulizatory siateczkowe

Inaczej nazywane są MESH lub nebulizatorami membranowymi. To przenośne nebulizatory bezprzewodowe. Są sprzętami lekkimi i poręcznymi, więc można je ze sobą zabierać np. na wyjazdy. 

Pracują znacznie ciszej niż nebulizatory pneumatyczno-tłokowe. Jednak mają też swoje ograniczenia. Inhalatory siateczkowe pracują nieco wolniej od pneumatyczno-tłokowych, co wiąże się z dłuższą nebulizacją. Dodatkowo mogą nie radzić sobie z “rozbiciem” roztworu soli z dodatkiem np. kwasu hialuronowego lub substancji o zwiększonej gęstości w stosunku do wody. Inhalatory siateczkowe wymagają też poświęcenia większej uwagi przy okazji ich czyszczenia. Membrana może się zapychać przy niewystarczającym czyszczeniu siateczki po każdym użyciu. 

Nebulizatory pneumatyczno-tłokowe

Inaczej nazywane są nebulizatorami kompresorowymi. To urządzenia większe od inhalatorów siateczkowych. Przy regularnym używaniu zapewniają stabilność rozproszenia cząstek. Ponadto, pozwalają na podawanie leków o różnej wielkości i gęstości roztworów. Nebulizatory pneumatyczne zwykle mają łatwy dostęp do części zamiennych (maseczki i ustniki), podlegających regularnej wymianie. 

Nebulizator ultradźwiękowy

Rozdrabnianie roztworów leków i soli odbywa się w nebulizatorze ultradźwiękowym poprzez podgrzewanie i wibrację płynu. Wadą takiego rozwiązania jest to, że pod wpływem wysokiej temperatury część substancji leczniczych może zmieniać swoją strukturę i tracić właściwości lecznicze. 

Jak wybrać dobry nebulizator?

Wielu pacjentów zadaje sobie pytanie, jaki nebulizator kupić. Jest to decyzja o tyle istotna, że od jakości urządzenia będzie zależała w dużym stopniu efektywność leczenia. Przy wyborze nebulizatora istotne są następujące parametry:

• frakcja respirabilna - to wartość, która określa procent cząstek o odpowiedniej wielkości, czyli takiej, która jest w stanie dotrzeć do płuc. Dobrze jest, gdy producent podaje tą wartość, ponieważ nawet gdy jest stosunkowo niska, to możemy dzięki niej wyliczyć odpowiednią dawkę leku, jaką należy zaaplikować;
• przepływ gazu - parametr określający szybkość nebulizacji. Im wyższa wartość przepływu gazu, tym krótsza nebulizacja; 
• martwa objętość - wskazuje na ilość leku, która pozostanie w pojemniku nebulizatora nie ulegając rozproszeniu. Im niższa wartość objętości martwej, tym lepiej; 
• tryb pracy - zaleca się, by nebulizatory zwykle po pewnym czasie pracy zostały wyłączone. Niektóre modele pozwalają na pracę ciągłą, co wiąże się z wydłużeniem czasu ich działania.

Poza parametrami technicznymi warto zwrócić uwagę na dostępność części zamiennych, takich jak maska do nebulizatora czy ustnik. O pomoc w wyborze nebulizatora warto poprosić farmaceutę lub lekarza, np. pulmonologa, internistę czy pediatrę, który zleca stosowania inhalacji. Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz przez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Jak używać nebulizatora?

Generalnie nebulizatory dla niemowląt, dzieci i dorosłych nie różnią się. To te same urządzenia, do których dobiera się jedynie odpowiednie do wieku maski bądź ustniki. 

Jak prawidłowo oddychać podczas inhalacji nebulizatorem? Jak tylko dziecko jest w stanie oddychać podczas inhalacji za pomocą ustnika, warto korzystać z tej opcji. Dzięki temu większa ilość leku jest w stanie dotrzeć bezpośrednio do układu oddechowego. Dodatkowo, stosując ustnik, nie narażamy buzi na miejscowe podrażnienie i działania niepożądane leków. 

Jakich leków używa się do inhalacji nebulizatorem?

Do inhalacji możemy używać:

• soli fizjologicznych; 
• soli hipertonicznych;
• leków rozszerzających oskrzela; 
• leków przeciwzapalnych;
• leków wykrztuśnych.

Pacjenci często pytają o możliwość zastosowania olejków eterycznych do nebulizatora, w celu udrożnienia zatok. Substancje zawarte w olejkach mogą powodować skurcze oskrzeli i inhalacja nimi jest niebezpieczna, dlatego nie należy jej wykonywać.

Bibliografia:

1. Emeryk, A., i in. (2013). Nebulizacja: czym, jak, dla kogo, kiedy? Polski Konsensus Nebulizacyjny. Dostępne na: https://www.mp.pl/pulmonologia/artykuly-wytyczne/inne/88041,nebulizacja-czym-jak-dla-kogo-kiedy-polski-konsensus-nebulizacyjny. (Dostęp: 08.2023).
2. Cichocka-Jarosz, E., i in. (2014). Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/13637,technika-i-zasady-stosowania-lekow-w-nebulizacji-w-leczeniu-chorob-dolnych-drog-oddechowych-u-dzieci. (Dostęp: 08.2023).

Autor