Paciorkowiec - czym jest i jakie choroby wywołuje?

Paciorkowce (łac. Streptococcus), inaczej również streptokoki, to rodzaj bakterii Gram-dodatnich. Swoją nazwę zawdzięczają temu, jak widziane są pod mikroskopem, układają się bowiem w łańcuchu, jedna za drugą, przypominając tym samym "paciorki". Istnieje wiele rodzajów paciorkowców, które mogą wywoływać różne schorzenia:

• paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes) - to właśnie one są najczęstszą przyczyną anginy - ropnego zapalenia gardła. Mogą również wywoływać infekcje układu moczowo-płciowego, gorączkę reumatyczną, płonicę, ropne zakażenia skóry, czy kłębuszkowe zapalenie nerek,
• paciorkowce grupy B (Streptococcus agalactiae) - są groźne, gdyż mogą wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków lub skolonizować układ rozrodczy kobiety i przyczynić się do przedwczesnego porodu,
• paciorkowce z grupy D (Streptococcus faecalis) - wywołują infekcje układu moczowego przy długotrwałym cewnikowaniu lub infekcje jamy brzusznej przy dłuższej terapii antybiotykami,
• paciorkowce bez specyficznego antygenu - dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) kolonizuje śluzówkę nosa i gardła, wywołując choroby, takie jak: zapalenie płuc, zapelenie ucha środkowego, zapalenie zatok przynosowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Paciorkowiec zieleniejący (Streptococcus viridans) jest odpowiedzialny za występowanie ropnia zęba i zapalenie wsierdzia.

Paciorkowce z grupy C i G nie są chorobotwórcze dla ludzi.

Jak dochodzi do zarażenia się paciorkowcem?

Trzeba pamiętać, że nie wszystkie gatunki paciorkowca są groźne dla naszego zdrowia. Wiele z nich znajduje się w naszym organizmie, zasiedlając florę bakteryjną naszego układu pokarmowego i oddechowego. Co więcej, część chorobotwórczych paciorkowców może przebywać w naszym organizmie bezobjawowo, mówimy wówczas o tzw. bezobjawowym nosicielstwie. 

Paciorkowce przenoszą się drogą kropelkową, zatem ryzyko zakażenia rośnie przy kontakcie z osobami chorymi. Rozwojowi infekcji sprzyja także niehigieniczny tryb życia, czyli zaniedbywanie mycia rąk, czy niedokładne mycie owoców i warzyw przed ich spożyciem. Na zachorowanie narażone są też osoby przebywające w dużych skupiskach ludzi, jak przedszkola, szkoły, szpitale.

Charakterystyczne objawy zakażenia paciorkowcem

Najczęściej wywoływaną chorobą przez paciorkowce jest paciorkowcowe zapalenie gardła, potocznie zwane anginą, która spowodowana jest przez bakterie paciorkowca grupy A. Typowym objawem tej infekcji jest bolesny stan zapalny gardła, który utrudnia przełykanie śliny i pokarmów, a także:

• wysoka gorączka,
• zmiany wybroczynowe na powierzchni gardła i migdałków,
• obrzęk i zaczerwienienie śluzówki gardła,
• bóle mięśni i uczucie rozbicia,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Oprócz tego u osoby chorej mogą wystąpić nudności, problemy z apetytem, bóle brzucha oraz wymioty. Jeżeli zaobserwowaliśmy u siebie podobne objawy, należy udać się na wizytę do lekarza rodzinnego. Wykona on wymaz tylnej ściany gardła, aby sprawdzić faktycznie pochodzenie infekcji garda. W ten sposób może dobrać odpowiednie leczenie dla pacjenta.

Jak wygląda leczenie infekcji paciorkowcowej?

Leczenie infekcji paciorkowcowej opiera się na stosowaniu odpowiedniego antybiotyku. Najczęściej jest to amokscycylina lub penicylina, gdyż są najbardziej skuteczne. Antybiotyk przyjmuje się przez około 7-10 dni, zgodnie z zaleceniami lekarza. W ten sposób usuwa się z organizmu chorobotwórcze bakterie i zmniejsza ryzyko powikłań. Dodatkowo przy zapaleniu gardła stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, które zwalczają silny ból.

Powikłania po zakażeniu paciorkowcem

Infekcji paciorkowcowej pod żadnym pozorem nie można lekceważyć. Brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do rozprzestrzenienia się bakterii do innych narządów i układów. Nieleczone zakażenie paciorkowcem może się skończyć powikłaniem w postaci:

• gorączki reumatycznej,
• ropnego zapalenia węzłów chłonnych szyi,
• zapaleniem zatok przynosowych,
• szkarlatyną,
• zapaleniem kłębuszków nerkowych,
• zespołem wstrząsu toksycznego.

Jeżeli infekcja paciorkowcowa rozwija się u kobiety ciężarnej, może się ona przenieść także na rozwijający się płód, a także utrudnić lub przyspieszyć akcję porodową.