Jaką rolę pełnią węzły chłonne?

Węzłami chłonnymi, lub także węzłami limfatycznymi, nazywa się struktury, które leżą na przebiegu naczyń limfatycznych. Zbudowane są z tkanki limfatycznej i pełnią rolę ochronną, filtrując i wytwarzając limfocyty (komórki układu odpornościowego) zdolne do wychwytywania oraz unieszkodliwiania wirusów, bakterii czy komórek nowotworowych.

Węzły chłonne zlokalizowane są w całym ciele, jednak ich główne skupiska znajdują się w okolicach żuchwy i uszu, na szyi, w okolicy pach, jamie brzusznej, w pachwinach oraz pod kolanami. Z budowy przypominają dosyć gęstą siatkę. Widoczne pod skórą noszą miano węzłów obwodowych, które są łatwe z badaniu i mogą stanowić wyraźny sygnał, że w organizmie toczy się proces chorobowy. Inaczej sprawa wygląda z węzłami głębokimi, które zlokalizowane są w okolicach narządów wewnętrznych. Aby móc sprawdzić ich kondycję, konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań, jak tomografia komputerowa, USG czy limfogram.

Jakie są objawy powiększonych węzłów chłonnych?

W sytuacji, gdy w obrębie węzłów chłonnych dochodzi do nagromadzenia limfocytów lub innych komórek, można zaobserwować ich powiększenie. Stan ten nazywa się limfadenopatią. Mogą towarzyszyć mu:

• katar i ból gardła,
• obrzęk i ból w jego obrębie,
• gorączka,
• silne zmęczenie,
• spadek wagi.

U dorosłych o powiększonym węźle chłonnym mówimy wówczas, gdy jego średnica przekroczy 1 cm. To, czy rzeczywiście mamy do czynienia z powiększonym węzłem chłonnym można łatwo sprawdzić w trakcie badania palpacyjnego. Pod skórą wyczuwalne będą powiększone i bolesne guzki. Jeżeli powiększenie węzłów chłonnych dotyczy tylko jednego miejsca (np. szyi), mówimy o tzw. limfadenopatii zlokalizowanej (limfadenopatii szyjnej). Jeżeli powiększeniu uległy węzły w kilku miejscach, wówczas mamy do czynienia z limfadenopatią uogólnioną. 

Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych

Prawdopodobnie wiele osób doświadczyło w swoim życiu powiększenia węzłów chłonnych. Przyczyną przeważnie są łagodne infekcje dróg oddechowych na tle wirusowym, które mijają w ciągu kilku dni. Jednak obrzęk utrzymujący się dłużej niż przez 2 tygodnie powinien wzbudzić nasz niepokój i skłonić do konsultacji z lekarzem rodzinnym. Co może być przyczyną powiększenia węzłów chłonnych?

• Infekcje wirusowe - choroby o podłożu wirusowym są częstą przyczyną powiększenia węzłów chłonnych. Do tej grupy schorzeń zalicza się: różyczkę, ospę wietrzną czy odrę. Powiększone węzły chłonne pod pachą mogą być objawem cytomegalii, zaś z podobne zmiany w okolicach uszu i żuchwy odpowiadać może półpasiec, mononukleoza, wirus opryszczki czy wirus HIV.
• Infekcje bakteryjne - u dzieci powiększenie węzłów chłonnych okolicy szyi przeważnie świadczy o rozwijającej się anginie. Podobne objawy obserwuje się także w przypadkach gruźlicy. Również szkarlatyna, kiła, zakażenie gronkowcem czy nawet próchnica zębów przyczynia się do powiększenia węzłów chłonnych.
• Infekcje grzybicze - blastomykoza (choroba Gilchrista), histoplazmoza (choroba Darlina),  kokcydioidomykoza, kryptokokoza (drożdżyca europejska), sporotrychoza to zakażenia grzybicze, które objawiają się m.in. powiększeniem węzłów chłonnych,
• Choroby nowotworowe - przy chorobach nowotworowych do powiększenia węzłów chłonnych może dość w przypadku przerzutów nowotworowych, a także w przebiegu tych schorzeń, które wywodzą się z komórek układu limfatycznego. Przerzuty to węzłów chłonnych może dawać m.in. rak jelita grubego czy rak szyjki macicy.

Powiększenie węzłów chłonnych może być także objawem niektórych chorób o podłożu autoimmunologicznym, jak toczeń rumieniowaty układowy, choroba Hashimoto czy reumatoidalne zapalenie stawów. Również choroby endokrynologiczne, jak nadczynność tarczycy, mogą przyczyniać się do tego stanu.

Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych nie zawsze muszą mieć podłoże chorobowe. Czasem jest to jeden z objawów reakcji na leki stosowane w leczeniu dny moczanowej lub padaczki. Do powiększenia węzłów chłonnych często dochodzi także po szczepieniach przeciwko odrze, ospie czy różyczce.

Powiększone węzły chłonne – co robić?

W żadnym wypadku nie należy stawiać diagnozy na własną rękę pod wpływem opisanych powyżej symptomów. Jeżeli występujące objawy wzbudzają nasz niepokój, trzeba udać się na wizytę do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi pogłębiony wywiad medyczny i wykona wszelkie niezbędne badania, które ułatwią diagnozę lub będą podstawą, by skierować pacjenta do specjalisty. Wizytę u lekarza możemy zarezerwować bez wychodzenia z domu w serwisie LekarzeBezKolejki.pl. Do wyboru mamy tysiące terminów w każdym zakątku kraju.

Powiększenie węzłów chłonnych często powoduje dyskomfort. Ulgę mogą przynieść ciepłe kompresy, które złagodzą obrzęk. Jeżeli przyczyną powiększenia węzłów chłonnych jest infekcja, lekarz zaleci przyjmowanie leków przeciwwirusowych lub antybiotyków (w zależności od podłoża schorzenia). W zmniejszaniu bólu stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.