Na czym polega kwasica mleczanowa?

Kwasica mleczanowa jest zaburzeniem równowagi kwasowo-zasadowej. Przyczyną tego stanu jest nadmiar kwasów lub niedobór zasad w organizmie. Kwas mlekowy jest produktem ubocznym metabolizmu glukozy, szczególnie w warunkach, gdy nie ma wystarczającej ilości tlenu do przeprowadzenia pełnego utleniania glukozy. Dzięki procesom zachodzącym w organizmie kwas mlekowy ulega licznym przemianom metabolicznym. Jeżeli któryś z poszczególnych etapów zostanie zaburzony, to dochodzi do wzrostu stężenia mleczanów we krwi. 

Dostępne terminy telewizyt do lekarza medycyny ogólnej

Kwasica mleczanowa — przyczyny

Powstanie kwasicy mleczanowej jest skutkiem wielu rozwijających się schorzeń w organizmie, takich jak cukrzyca, niewydolność nerek, niedotlenienie, zatrucie czy infekcje. W zależności od przyczyny wyróżniamy typy A i B kwasicy mleczanowej. 

Typ A to kwasica beztlenowa, która powstaje w wyniku niedotlenienia tkanek. Powstaje w wyniku wstrząsu kardiogennego, septycznego czy hipowolemicznego oraz w wyniku niewydolności serca i niewydolności oddechowej. Kwasica typu B rozwija się niezależnie od niedotlenienia tkanek. Zwana jest kwasicą tlenową, która powstaje w przebiegu chorób wątroby i nerek. Może towarzyszyć ciężkim powikłaniom cukrzycy, a także jest następstwem niewłaściwego stosowania metforminy — leku stosowanego w leczeniu cukrzycy. 

Kwasica mleczanowa — objawy

Objawy kwasicy mleczanowej mogą różnić się w zależności od zaawansowania stanu zdrowia oraz przyczyny choroby. Do najcięższych objawów należą:

• osłabienie i zmęczenie, które mogą być wynikiem zaburzeń metabolicznych;
• ból lub skurcze mięśni (szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym);
• zawroty głowy i uczucie dezorientacji;
• przyspieszone tętno;
• przyspieszone oddychanie;
• nudności i wymioty;
• ból głowy.

W cięższych przypadkach mogą wystąpić zaburzenia świadomości, a nawet śpiączka! Kwasica mleczanowa może być stanem zagrażającym życiu, dlatego nie należy lekceważyć jej objawów!

Kwasica mleczanowa — leczenie

Leczenie kwasicy mleczanowej polega przede wszystkim na wyeliminowaniu jej przyczyny. W przypadku cukrzycy może być konieczne dostosowanie leczenia insuliną. W przypadku odwodnienia, które może przyczyniać się do powstawania kwasicy, ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Może to obejmować podawanie płynów doustnie i dożylnie. W niektórych przypadkach, zwłaszcza w ciężkiej kwasicy, lekarze mogą zdecydować się na podawanie wodorowęglanu sodu. Pomaga to w neutralizacji kwasu mlekowego i przywróceniu równowagi kwasowo-zasadowej. Jeśli kwasica mleczanowa spowodowana jest niewydolnością nerek, może być konieczne przeprowadzenie dializy. W przypadku kwasicy mleczanowej spowodowanej infekcją konieczne jest zastosowanie antybiotyków lub innych leków przeciwinfekcyjnych. Brak odpowiednio szybko wdrożonego leczenia może prowadzić do niewydolności wielonarządowej i zgonu. 

Ważne jest, aby w przypadku podejrzenia kwasicy mleczanowej skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), ponieważ może być to objaw poważnych problemów zdrowotnych. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty z łatwością umówisz poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Zapobieganie kwasicy mleczanowej

Dzięki przestrzeganiu kilku zasad można utrzymać prawidłową równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. Należą do nich:

• stopniowe zwiększenie wysiłku fizycznego, aby dać ciału czas na adaptację;
• dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu, aby wspierać funkcje metaboliczne w organizmie;
• spożywanie posiłków bogatych w różnorodne składniki odżywcze, m.in. świeże owoce i warzywa, pełnowartościowe białko, tłuszcze roślinne, a także węglowodany złożone;
• wykonywanie regularnych badań kontrolnych, które mogą na wczesnym etapie wykryć problemy zdrowotne;
• ograniczenie stresu, który ma wpływ na prawidłowy metabolizm;
• leczenie i kontrolowanie chorób podstawowych, takich jak cukrzyca, choroby płuc.

Kwasica mleczanowa jest diagnozowana na podstawie objawów klinicznych oraz badań laboratoryjnych. Na ich podstawie można rozpoznać podwyższony poziom kwasu mlekowego we krwi oraz obniżone pH.

Bibliografia

1. Wadełek, J. (2018). Ostra niewydolność oddechowo-krążeniowa z niewydolnością nerek w przebiegu ciężkiej kwasicy mleczanowej z powodu metforminą - opis przypadku. Forum Nefrologiczne, 1, 4, s. 266-267.
2. Królik, P., Rusinek, B., Dobrzańska-Pielech, T., Rudnicka-Drożak, E. (2018). Kwasica mleczanowa związana z leczeniem metforminą. Geriatria, 12, s. 117-118.
3. Kozłowski, B., Szczęśniak, A., Włodarski, R., Piekarz, T. (2015). Kwasica mleczanowa z pH <6,8 - zatrucie alkoholem niespożywczym czy kwasica towarzysząca leczeniu metforminą? Opis przypadku. Anestezjologia i Ratownictwo. Akademia Medycyny, 9, s. 180-181.

Autor