ADHD – co to takiego?

Pod skrótem ADHD kryje się zaburzenie neurorozwojowe "zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi" (ang. attention deficit hyperactivity disorder). Dzieci dotknięte tym zaburzeniem mają znaczące problemy z koncentracją, co utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia im wykonywanie powierzonych zadań i organizację pracy. Są też nadmiernie ruchliwe i impulsywne. 

Ze statystyk wynika, że ADHD rozpoznaje się u 3-8% dzieci, częściej u chłopców niż dziewczynek. Objawy nasilają się między 6. a 9. rokiem życia, gdy dziecko rozpoczyna naukę w szkole, gdzie musi się dostosować do nowych obowiązków i zasad.

Możliwe przyczyny ADHD u dziecka

Przyczyny ADHD nadal nie zostały jednoznacznie ustalone, jednak specjaliści często wskazują na istotność czynników genetycznych. Z badań wynika bowiem, że zaburzenie to może być dziedziczne. Istnieją także czynniki niedziedziczne, które moją znacząco wpływać na nasilenie objawów. Zalicza się do nich:

• urazy w ciąży oraz obciążenie okołoporodowe (niska waga urodzeniowa, niedotlenienie dziecka podczas porodu),
• palenie papierosów i picie alkoholu w trakcie ciąży,
• urazy głowy i uszkodzenia mózgu,
• zatrucia metalami ciężkimi,
• źle zbilansowana dieta na bazie produktów wysoko przetworzonych, bogatych węglowodany proste, konserwanty i sztuczne barwniki.,
• zaniedbania w opiece nad dzieckiem.

Jak rozpoznać ADHD u dziecka?

Jeżeli zachowanie dziecka budzi nasz niepokój, pierwszym lekarzem, z którym warto się skonsultować jest pediatra. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu będzie on mógł pomóc zadecydować, czy towarzyszące dziecku objawy świadczą o ADHD i czy sytuacja wymaga udziału takich specjalistów, jak psycholog, psychiatra czy neurolog dziecięcy. Nim jednak udamy się do lekarza, warto poobserwować dziecko i sprawdzić, czy występują następujące objawy:

• Nadruchliwość - dziecko jest cały czas pobudzone, ciągle porusza nogami i rękami, nie potrafi dostosować swojego zachowania do okoliczności. W trakcie zabawy zachowuje się nadmiernie głośno, jest bardzo gadatliwe. 
• Zaburzenia koncentracji uwagi - dziecko jest roztargnione i nie potrafi się skupić na wykonywanych czynnościach, zwłaszcza na tych, które go nie interesują. Łatwo się rozprasza i ma trudności ze słuchaniem poleceń, nie potrafi zaplanować swoich aktywności i często odkłada wszystko na ostatnią chwilę. Zapomina o codziennych obowiązkach, często porzuca już rozpoczęte zadania.
• Nadmierna impulsywność - dziecko jest bardzo gadatliwe i często odzywa się, gdy nie jest o to proszone. Przerywa czyjąś wypowiedź, odpowiada na pytanie nim zostanie ono zadane, nie potrafi czekać na swoja kolej. Rzadko zastanawia się nad tym, co mówi.

Jeżeli to konieczne, pediatra skieruje nas na wizytę u psychologa i psychiatry dziecięcego. Ich zadaniem jest ocenić możliwości intelektualne dziecka, jego sprawność i koordynację ruchową, a także zdolność do zapamiętywania i koncentrowania się na zadaniach. W tym celu potrzebne będą także szczegółowe i rzetelne informacje na temat zachowania dziecka w domu, szkole i grupie rówieśniczej. Ma to na celu wykluczenie innych problemów natury psychologicznej oraz zaburzeń somatycznych i neurologicznych, które objawami mogą przypominać ADHD. Wizytę u wspomnianych specjalistów można z łatwością umówić za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl. Portal umożliwia zarezerwowanie wizyty prywatnie lub w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, wystarczy tylko kilka kliknięć.

Sposoby leczenia ADHD

Dziecko, u którego zdiagnozowano ADHD wymaga pomocy na wielu poziomach oraz wytężonej pracy rodziców, kadry edukacyjnej oraz psychologa i psychiatry. Zarówno rodzice, jak i nauczyciele muszą poznać przyczyny i objawy choroby, a także nauczyć się prawidłowych sposobów postępowania z dzieckiem. Ważne jest również to, by wspólnie wypracować metody działania w sytuacjach problematycznych. Dziecko może wziąć udział w psychoterapii, gdy skala zaburzeń jest bardzo duża. Dobrym pomysłem jest również terapia rodzinna, zwłaszcza gdy w rodzinie dochodzi do konfliktów.

Wspomagająco w terapii wykorzystuje się także treningi umiejętności społecznych oraz radzenia sobie ze złością, które pomagają dzieciom radzić sobie w różnych sytuacjach i panować nad emocjami. Pomocne są także ćwiczenia i treningi ułatwiające opanowanie umiejętności wymagających koncentracji oraz koordynacji ruchowej.

W leczeniu stosuje się także farmakoterapię, której celem jest zahamowanie objawów bez wywoływania skutków ubocznych. Pozwala ona ograniczyć nadpobudliwość i impulsywność, poprawia koncentrację. Leki nie usuwają przyczyny zaburzeń i działają objawowo tylko w czasie przyjmowania ich przez małego pacjenta.

Nie bagatelizujmy ADHD!

Odpowiednie leczenie ADHD jest niezwykle ważne dla zdrowia dziecka i jego przyszłości. Nieleczone może wywołać problemy emocjonalne i społeczne, a także poważne powikłania zdrowotne. Kiepskie wyniki w nauce i brak akceptacji ze strony otoczenia mogą skutkować niską samooceną, trudnościami w okresie dojrzewania, czego efektem często bywają konflikty z prawem, sięganie po niebezpieczne używki czy nawet podejmowanie działań autodestrukcyjnych. Brak leczenia ADHD często kończy się depresją oraz takimi powikłaniami zdrowotnymi, jak zaburzenia odżywiania, zaburzenia lękowe. Takie zaniedbania mają fatalny wpływ na życie dorosłe, zwłaszcza na płaszczyźnie zawodowej i społecznej.