Czym jest miażdżyca?

Miażdżyca to choroba układu sercowo-naczyniowego obejmująca duże i średnie tętnice. Polega na gromadzeniu się złogów tłuszczowych na wewnętrznych ścianach naczyń krwionośnych. Zmniejszają one światło tętnicy, co prowadzi do utrudnienia przepływu krwi. Z biegiem czasu z lipidów, kolagenu i złogów wapnia może wykształcać się także tzw. blaszka miażdżycowa, która w dalszym stopniu ogranicza prawidłowy przepływ krwi.

Miażdżyca jest chorobą bardzo niebezpieczną. Utrudnia dopływ krwi do tkanek, przez co może prowadzić do powstania niedokrwienia kończyn czy też choroby niedokrwiennej serca. Pęknięcie blaszki miażdżycowej może natomiast doprowadzić do powstania skrzepu, który całkowicie zablokuje przepływ krwi. Wówczas miażdżyca prowadzi do zawału serca. Blaszki miażdżycowe mogą być też przyczyną powstawania tętniaków aorty.

Miażdżyca – przyczyny

Miażdżyca jest utożsamiana z zaawansowanym wiekiem. Uwidacznia się przede wszystkim u osób po 50. roku życia. Często jednak rozwija się przez wiele lat, nie dając jakichkolwiek objawów. Skąd bierze się miażdżyca? Przyczyny jej powstawania obejmują przede wszystkim zaburzone funkcjonowanie ścian naczyń krwionośnych. Jeśli są one nieszczelne, do naczyń przedostają się różne cząsteczki, które następnie mogą się odkładać na ich wewnętrznych ścianach, rozwija się proces zapalny, a degradacja ścian tętnic postępuje.

Ważnym czynnikiem podczas powstawania miażdżycy są zaburzenia lipidowe. Zbyt wysokie stężenie tzw. złego cholesterolu (LDL) i trójglicerydów we krwi przy jednoczesnym niskim poziomie tzw. dobrego cholesterolu (HDL) sprzyja powstawaniu zmian miażdżycowych. Dlatego choroba rozwija się przede wszystkim u osób, które prowadzą niezdrowy, siedzący tryb życia i nie stronią od używek. Wśród czynników sprzyjających rozwojowi miażdżycy można wymienić:

• nadwagę i otyłość;
• niezdrową dietę zawierającą nadmierne ilości cholesterolu i węglowodanów;
• palenie tytoniu;
• nadużywanie alkoholu;
• małą aktywność fizyczną.

Ponadto do powstawania miażdżycy mogą się przyczyniać inne choroby – np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność nerek czy tarczycy. Uważać powinny też osoby przyjmujące niektóre leki, np. kortykosteroidy i niektóre z preparatów moczopędnych. Ponadto istotnym czynnikiem, który sprzyja miażdżycy, jest obciążenie genetyczne. Jeśli członkowie Twojej rodziny cierpieli na tę chorobę, istnieje większe prawdopodobieństwo, że rozwinie się również u Ciebie.

Im więcej różnych czynników ryzyka nałoży się na siebie u danej osoby, tym większe ryzyko powstania miażdżycy. Często przyjmuje się, że występuje ona częściej u mężczyzn, ale kobiety w okresie menopauzy są na nią równie mocno narażone. Jeśli natomiast chodzi o śmiertelność, miażdżyca częściej prowadzi do zgonu u kobiet.

Miażdżyca – objawy

Miażdżyca najczęściej nie daje wyraźnych objawów klinicznych. Można ją rozpoznać dzięki badaniom laboratoryjnym. Bez tego choroba uwidacznia się zazwyczaj dopiero po wystąpieniu powikłań i następstw. Miażdżyca prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi w naczyniach, a więc powoduje np. niedotlenienie ważnych organów. W zależności od obszaru, w którym powstały zmiany miażdżycowe, objawy mogą obejmować:

• ból i zaburzenia czucia kończyn;
• drętwienie i zziębnięcie, a nawet niedowład kończyn;
• bladość skóry;
• ból za mostkiem, początkowo pojawiający się podczas wysiłku;
• szybkie męczenie się;
• duszności nawet po niewielkim wysiłku;
• zawroty i bóle głowy;
• zaburzenia świadomości;
• zaburzenia widzenia i czucia;
• mniejszą koordynację ruchową

Pojawienie się takich objawów zwykle oznacza, że miażdżyca zdążyła się już rozwinąć i doprowadzić do powikłań w ciele pacjenta.

Do czego może doprowadzić miażdżyca?

Najgroźniejsze są powikłania, do których prowadzi miażdżyca. W przypadku braku leczenia i niezbędnych zmian w stylu życia mogą się one pojawić dość szybko.

Miażdżyca może prowadzić do zawału mięśnia sercowego i jest to najgroźniejsze oraz najczęstsze jej powikłanie. W wyniku zawału może dojść do nagłego zatrzymania krążenia, które często kończy się śmiercią pacjenta. Miażdżyca jest także czynnikiem sprzyjającym występowaniu udarów mózgu. Utrudniony dopływ krwi do ośrodkowego układu nerwowego może doprowadzić do uszkodzenia neuronów i trwałych zmian w mózgu pacjenta. Udar często prowadzi natomiast do trwałej niepełnosprawności lub zgonu. Jednym z częstych następstw miażdżycy jest także tętniak aorty prowadzący najczęściej do bardzo szybkiego pogorszenia się stanu zdrowia.

Wszystkie następstwa miażdżycy są poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia, dlatego właśnie tę chorobę uznaje się za najczęstszą przyczynę zgonów.

Zapobieganie miażdżycy

To choroba, która niekiedy ma podłoże genetyczne, ale zapobieganie miażdżycy również jest możliwe. Ogromny wpływ na jej rozwój ma styl życia. By zmniejszyć ryzyko miażdżycy, należy przede wszystkim:

• ograniczyć spożywanie tłuszczów, szczególnie nasyconych i trans;
• pilnować obecności w diecie nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• unikać nadmiernego spożywania węglowodanów, w szczególności produktów bogatych w cukry, a ubogich w błonnik;
• spożywać więcej błonnika;
• prowadzić regularną aktywność fizyczną;
• ograniczyć lub najlepiej zrezygnować z używek – szczególnie z palenia papierosów i spożywania alkoholu;
• dbać o zachowanie prawidłowej masy ciała.

Wszystkie te czynniki pomogą uniknąć miażdżycy, opóźnić jej występowanie i złagodzić skutki, jeśli już się pojawi. Nie można jednak również zapominać o ochronie na wypadek kłopotów ze zdrowiem. Warto mieć dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne, które pomoże pokryć koszty leczenia, rehabilitacji i innych skutków zachorowania. Każdy powinien również pomyśleć o zakupie polisy na życie, by zabezpieczyć bliskich na wypadek swojej śmierci.

Autor