Metody leczenia nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia skurczowego osiągają powyżej lub są równe 140 mm Hg, a ciśnienia rozkurczowego równe lub powyżej  90 mm Hg. Postępowanie mające na celu zredukowanie wartości ciśnienia obejmuje zmianę stylu życia oraz postępowanie farmakologiczne. Do zmian stylu życia zalicza się:

• normalizację masy ciała, 
• zachowanie odpowiedniej diety, 
• zwiększenie systematycznej aktywności fizycznej. 

Dieta powinna wiązać się ze zmniejszeniem spożycia tłuszczów nasyconych, zwiększoną podażą warzyw i owoców oraz z ograniczeniem spożycia alkoholu i soli. Należy także zaprzestać palenia tytoniu. 

Kiedy sama zmiana stylu życia jest niewystarczająca do osiągnięcia prawidłowych wartości ciśnienia lub parametry ciśnienia są zbyt wysokie, a u pacjenta występuje wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe, włącza się postępowanie farmakologiczne. 

Umów dogodny termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Leki na nadciśnienie — czynniki ryzyka i rodzaje nadciśnienia

Czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego można podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowane. Do niemodyfikowanych czynników zaliczamy:

• płeć męską,
• wiek (mężczyźni ≥ 55 lat; kobiety ≥ 65 lat), 
• przedwczesną menopauzę, 
• nadciśnienie w wywiadzie rodzinnym. 

Do czynników ryzyka, na jakie mamy wpływ (modyfikowalne), należą:

• siedzący tryb życia, 
• nadwaga i otyłość,
• palenie papierosów (aktywne lub w przeszłości),
• hipercholesterolemia.

Nadciśnienie tętnicze można podzielić na dwa rodzaje:

• nadciśnienie samoistne (pierwotne), o nieuchwytnej przyczynie — stanowi większość przypadków choroby,
• nadciśnienie wtórne — związane z innymi chorobami lub przewlekle przyjmowanymi lekami.

Jakie są rodzaje leków na nadciśnienie tętnicze?

Sposoby leczenia nadciśnienia tętniczego różnią się w zależności od występujących sercowo-naczyniowych czynników ryzyka. Uwzględnia się także choroby przewlekłe, na jakie dany pacjent choruje, leki przyjmowane na stałe oraz ocenia się przeciwwskazania, co każdorazowo ocenia lekarz kardiolog podczas wizyty.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

W praktyce leczenie pierwszego rzutu nadciśnienia tętniczego opiera się na lekach z pięciu kategorii o udowodnionej skuteczności. Należą do nich:

• inhibitory konwertazy angiotensyny (ramipryl, peryndopryl, kaptopryl, enalapryl), 
• sartany (walsartan, telmisartan, losartan),
• diuretyki (hydrochlorotiazyd, furosemid, indapamid, spironolakton),
• antagoniści kanałów wapniowych (amlodypina, lacydypina, diltiazem),
• beta-adrenolityki (nebiwolol, metoprolol, bisoprolol).

Jak działają leki na nadciśnienie? 

Leki należące do każdej z grup wykazują odrębne mechanizmy działania. Diuretyki zwiększają ilość wydalanego moczu, zmniejszając objętość krwi krążącej i co za tym idzie, zmniejszają ciśnienie. Inhibitory konwertazy angiotensyny hamują powstawanie angiotensyny II — hormonu, który na wielu poziomach wpływa na podniesienie ciśnienia krwi. Z kolei sartany (antagoniści receptora angiotensyny II), blokują receptor dla angiotensyny II, przez co cząsteczka ta nie będzie mogła kontynuować reakcji prowadzących do podniesienia ciśnienia. 

Antagoniści kanałów wapniowych, blokując dostęp wapnia do komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych, nie doprowadzają do ich skurczu i podniesienia ciśnienia. Leki należące do grupy beta-adrenolityków blokują receptory beta-adrenergiczne odpowiedzialne za zwiększenie czynności serca, wzrost ciśnienia tętniczego czy rozszerzenie oskrzeli. Grupa tych leków nie jest jednorodna i należą do niej substancje bardziej i mniej selektywne dla tych receptorów, co wiąże się z ilością działań niepożądanych i przeciwwskazań dla tych leków. 

W praktyce często stosuje się w leczenie skojarzone, z użyciem leków należących do dwóch lub trzech kategorii. W Polsce leki na nadciśnienie są dostępne tylko na receptę, nie można kupić tych substancji bez okazania recepty lekarskiej.

Jak zażywać leki na nadciśnienie?

W skutecznej terapii ważne jest regularne przyjmowanie leków na nadciśnienie. Czym popijać leki na nadciśnienie? Wszystkie leki należy popijać wodą, a nie kawą, herbatą czy sokiem grejpfrutowym. Jednocześnie przyjmuje się, że pacjenci przyjmujący leki na nadciśnienie mogą pić od 2 do 4 filiżanek kawy dziennie, co nie spowoduje istotnego wzrostu ciśnienia. Oczywiście ta wartość może być zmienna osobniczo. Czy leki na nadciśnienie można brać na czczo? Leki te powinny być zażywane najczęściej po posiłku, choć wykazano, że np. kaptopril przyjmowany na czczo dużo szybciej osiąga stężenie maksymalne we krwi. Zwiększone spożycie alkoholu sprzyja częstszemu występowaniu udarów, a równocześnie osłabia działanie leków na nadciśnienie. 

Stosowanie leków na nadciśnienie nie stanowi bezpośredniego przeciwwskazania do oddawania krwi, a przed donacją każdy dawca jest badany przez lekarza i oceniany jest jego stan zdrowia. 

Jakie mogą być skutki uboczne po lekach na nadciśnienie?

Nie istnieją leki na nadciśnienie bez skutków ubocznych. Każdy lek może powodować działania niepożądane. Niektóre z nich są charakterystyczne dla konkretnych grup leków. Do leków na nadciśnienie, które powodują kaszel suchy, zawroty głowy i zaparcia należą inhibitory konwertazy angiotensyny. Szum w uszach, obrzęk kostek, a także osłabienie jest charakterystyczne dla leków na nadciśnienie z kategorii antagonistów kanałów wapniowych.

Bibliografia

1. Tykarski, A., Widecka, K., & Narkiewicz, K. (2019). Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 5(2), 99-152.
2. Wierciśnska M., Nadciśnienie tętnicze: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze (dostęp 13.01.2025).
3. Bryl W., Springer M., Leczenie nadciśnienia w praktyce lekarza POZ w świetle aktualnych wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Lekarz POZ 5/2017, 331-337.

Autor