Apolipoproteina B — kiedy warto zbadać jej stężenie?

Apolipoproteina B wykorzystywana jest do oceny czynnika ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, w tym miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Oznaczenie stężenia ApoB stosuje się również przy pogłębionej diagnostyce hipercholesterolemii.

Apolipoproteina B powinna zostać zbadana u osób, u których w rodzinie występowały choroby układu krwionośnego, a przede wszystkim choroba niedokrwienna serca i hiperlipidemia. Warto zbadać stężenie tej lipoproteiny, jeżeli mamy również pierwsze objawy chorób sercowo-naczyniowych, np. nadciśnienia tętniczego.

Podwyższony poziom „złego cholesterolu” LDL to również nieodpowiednia dieta i styl życia. Do czynników, które mogą zwiększać jego poziom i jednocześnie powinny skłaniać nas do wykonania badania oznaczenia ApoB należą: siedzący tryb pracy, nieodpowiednia dieta, otyłość, cukrzyca oraz palenie tytoniu.

Umów się na wizytę online do lekarza rodzinnego

Apolipoproteina B — badanie

Apolipoproteina B — przygotowanie do badania

Apolipoproteina B oznaczana jest poprzez badanie krwi. Na pobranie materiału należy udać się na czczo, czyli nie spożywając posiłków przez ostatnie 8-12 godzin. W dzień poprzedzający badanie należy również unikać tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu. Badanie należy wykonać rano, najlepiej najpóźniej do godziny 10. Na pobranie krwi należy udać się wypoczętym, a przed samym badaniem dobrze odpocząć przez 15 minut w poczekalni oraz wypić 1-2 szklanki wody. 

Badanie apolipoproteiny B powinno zostać wykonane przed przyjmowaniem leków, jeżeli takowe przyjmowane są w godzinach porannych. Warto taką sytuację skonsultować z lekarzem, w celu ustalenia, czy dany lek może być przyjęty w późniejszej godzinie.

Apolipoproteina B — koszt badania

Apolipoproteina B może być zbadana na własną rękę w dowolnym laboratorium diagnostycznym. Kosz takiego badania waha się w granicach od 60 do 100 zł.

Apolipoproteina B — normy

Apolipoproteina B ma różne zakresy referencyjne (normy) w zależności od obecnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Do oceny tego ryzyka służy „karta ryzyka SCORE”. Określa ona prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia sercowo-naczyniowego (zawału serca lub udaru) w ciągu najbliższych 10 lat. Parametrami, które wpływają na ocenę, są poziom ciśnienia tętniczego, stężenie cholesterolu nie-HDL, wiek, płeć oraz palenie tytoniu. Na podstawie skali ryzyko tego zdarzenia może być oszacowane jako:

• niskie — poniżej 2%;
• średnie — poniżej 5%;
• wysokie — poniżej 10%;
• bardzo wysokie — powyżej 10%.

Normy dla apolipoproteiny B różnią się w zależności od ryzyka sercowo naczyniowego i wynoszą odpowiednio:

• niskie ryzyko <100 mg/dl;
• średnie ryzyko <80 mg/dl;
• wysokie ryzyko <65 mg/dl;
• bardzo wysokie ryzyko <55 mg/dl.

Apolipoproteina B — zbyt wysoki poziom ApoB

Apolipoproteina B powyżej normy może być podstawą do postawienia diagnozy w kierunku hipercholesterolemii, niedoczynności tarczycy, czy przewlekłej choroby nerek. Nie zawsze jednak jej podwyższony poziom musi oznaczać chorobę — u niektórych osób jest on uwarunkowany genetycznie. Jej stężenie podwyższają również niektóre stosowane leki, takie jak na przykład glikokortykosteroidy, czy leki stosowane w leczeniu AIDS.

Apolipoproteina B — zbyt niski poziom ApoB

Apolipoproteina B może również występować w obniżonym stężeniu. Zbyt niski poziom ApoB spowodowany może być nadczynnością tarczycy, infekcją organizmu, która doprowadziła do sepsy, ale również uszkodzeniem wątroby. Każdy wynik wykraczający poza normy referencyjne powinien zostać skonsultowany z lekarzem w celu dokładnego rozpoznania przyczyny zmiany jej stężenia.

Apolipoproteina B — postępowanie z wynikiem

Apolipoproteina B jest znacznikiem diagnostycznym chorób układu sercowo-naczyniowego. ApoB może również wskazywać na ryzyko wystąpienia tych chorób. Jej wynik wykraczający poza normy nie jest jednak jednoznacznym wskaźnikiem. Z otrzymanym wynikiem należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub kardiologa w celu zbadania dokładnych przyczyn zmiany stężenia apolipoproteiny B.

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz na stronie LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia

1. Solnica, B. Apolipoproteina B. 2024. Medycyna praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.181. (Data dostępu: 02.2025)
2. S.M. Boekholdt, B.J. Arsenault, S. Mora i wsp. Association of LDL cholesterol, non-HDL cholesterol, and apolipoprotein B levels with risk of cardiovascular events among patients treated with statins: a meta-analysis. 2012. JAMA, 307. str.: 1302–1309
3. Wytyczne PTL/KLRwP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce (2021)

Autor