Cholesterol – charakterystyka

Cholesterol to tłuszczowa substancja chemiczna niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład błon komórkowych oraz szlaków metabolicznych wytwarzających hormony sterydowe, kwasy żółciowe oraz witaminę D. Organizm człowieka syntetyzuje część cholesterolu samodzielnie w obrębie wątroby. Pozostała część jest dostarczana wraz z pożywieniem. W celu transportu po organizmie, cholesterol łączy się ze specjalnymi białkami transportowymi, tłuszczami i fosfolipidami, tworząc rozpuszczalne w wodzie struktury zwane lipoproteinami. 

Lipoproteina HDL i LDL

Lipoproteina o niskiej gęstości (LDL), potocznie zwana “złym” cholesterolem jest głównym transporterem cholesterolu z wątroby do innych narządów, takich jak rdzeń nadnerczy czy mięśnie. Wysokotłuszczowa dieta bogata w cholesterol powoduje wzrost stężenia LDL w osoczu, czego efektem jest odkładanie nadmiaru w komórkach mięśni gładkich ścian tętnic. Prowadzi to do powstawania blaszek miażdżycowych, zwężenia światła tętnic, miażdżycy i choroby wieńcowej. Lipoproteina HDL, potocznie zwana jako “dobry” cholesterol jest drugim najważniejszym, obok LDL układem transportującym cholesterol. Jednak w przeciwieństwie do LDL, HDL obniża poziom cholesterolu. To działanie polega na usuwaniu jego nadmiaru z komórek i transporcie do wątroby, gdzie jest metabolizowany. Ze względu na powyższe właściwości, HDL posiada właściwości przeciwmiażdżycowe. Należy dążyć do tego aby stosunek HDL/LDL był jak najwyższy.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jak obniżyć cholesterol?

Prawidłowy poziom cholesterolu należy do jednego z elementów gwarantujących zdrowie. Kiedy wyniki cholesterolu są podwyższone, warto w pierwszej kolejności zwrócić szczególną uwagę na zdrowy styl życia, dietę i aktywność fizyczną. Ponadto, ważna będzie opieka lekarza, który w razie konieczności dobierze odpowiednie leczenie.

Jak obniżyć cholesterol domowymi sposobami

Skuteczna walka z podwyższonym poziomem cholesterolu powinna zaczynać się od profilaktyki, wtedy farmakologiczne niwelowanie skutków będzie niepotrzebne. Podstawowym elementem utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi jest odpowiednia dieta unikająca pokarmów bogatych w tłuszcze, szczególnie nasycone. 

Produkty i potrawy zawierające dużą ilość tłuszczów nasyconych i cholesterolu:

• tłuste mięsa i wędliny;
• potrawy smażone na maśle lub smalcu;
• żółtko jaja;
• wyroby cukiernicze takie jak faworki czy pączki;
• konserwy;
• ser żółty i topiony;
• tłuste mleko i śmietana. 

W diecie ubogocholesterolowej powinny znaleźć się:

• produkty bogate w błonnik, który zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi: kasze, ciemne pieczywo, płatki owsiane;
• owoce i warzywa zawierające witaminy zwłaszcza beta-karoten i witaminę C, które działają antymiażdżycowo;
• mleko i jego produkty o obniżonej zawartości tłuszczu, margaryny miękkie, oleje roślinne i ryby zawierają kwasy tłuszczowe wielonienasycone;
• chude mięso (kurczak, indyk bez skóry czy królik) i chuda wędlina;
• potrawy gotowane, duszone, pieczone w folii. 

Tłuszcze roślinne powinny zastąpić zwierzęce. Korzystne kwasy tłuszczowe omega-3 zawierają: orzechy (włoskie), olej lniany czy rzepakowy, a omega-6: ziarna słonecznika, sezamu, dyni oraz olej słonecznikowy. Aby prawidłowo dostosować dietę do zaburzeń lipidowych należy udać się do dyplomowanego dietetyka, który przygotuje indywidualny plan żywieniowy. 

Apteczne sposoby na obniżenie cholesterolu

Przy nieprawidłowych wynikach cholesterolu przede wszystkim należy wprowadzić modyfikację stylu życia. Po indywidualnej interpretacji wyników badań lekarz POZ podejmie decyzję o wdrożeniu leczenia farmakologicznego. Przy nieprawidłowych wynikach w pierwszej kolejności należy zmodyfikować dietę oraz zwiększyć aktywność fizyczną. Wprowadzenie leków regulujących profil lipidowy zalecane jest jeśli w czasie sześciu miesięcy od wdrożenia zmiany stylu życia nie obserwujemy oczekiwanych efektów. Farmakoterapię rozpoczyna się od zastosowania statyn lub fibratów. Działanie statyn polega na obniżeniu poziomu cholesterolu, dodatkowo mogą one powodować wzrost poziomu HDL oraz umiarkowane zmniejszenie poziomu trójglicerydów. Jeśli stosowanie statyn nie przynosi rezultatów, stosuje się farmakoterapię żywicami jonowymiennymi, które wiążą się z kwasami żółciowymi zawierającymi cholesterol i zwiększają jego wydalanie. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Wieniawska-Szewczyk E. (2010). Czy cholesterol jest dobry? Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, red. Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy w. Naskalski, Elsevier Urban&Partner, Wrocław.
2. Użarowska M., i in. (2018). Dwie twarze cholesterolu: znaczenie fizjologiczne w patogenezie wybranych schorzeń. Kosmos Vol. 67, 2, 375-390.
3. Grzymisławski M., i in. (2013). Współczesne wyzwania praktycznej terapii żywieniowej w zaburzeniach lipidowych. Forum Zaburzeń Metabolicznych , tom 4, nr 4, 170-173. 

Autor