Cholesterol LDL (zły cholesterol) — badania, normy, dieta, podwyższony i obniżony cholesterol LDL

2024-01-24 16:39

Cholesterol LDL, nazywany jest również „złym cholesterolem”. Jest jednym z czynników ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Z tego powodu tak ważne jest, aby regularnie badać jego poziom we krwi. Przy zbyt wysokim stężeniu cholesterolu we krwi mogą tworzyć się blaszki miażdżycowe – ich pojawienie się najczęściej świadczy o podwyższonym cholesterolu LDL. Obniżanie poziomu cholesterolu frakcji LDL jest podstawowym celem terapii hipolipemizującej.

Cholesterol LDL — normy

Poziom cholesterolu LDL bada się z krwi. Wartości referencyjne cholesterolu uzależnione są od ryzyka sercowo-naczyniowego danej jednostki. Wartości cholesterolu w mmol/l oraz mg/dl wraz z przypisanym ryzykiem sercowo-naczyniowym zostały przedstawione poniżej:

ryzyko ekstremalne – <1,0 mmol/l (40 mg/dl);
ryzyko bardzo duże – <1,4 mmol/l (55 mg/dl);
ryzyko duże – <1,8 mmol/l (70 mg/dl);
ryzyko umiarkowane – <2,6 mmol/l (100 mg/dl);
ryzyko małe – <3,0 mmol/l (115 mg/dl).

Umów dogodny termin teleporady u lekarza rodzinnego

Cholesterol LDL — podwyższony i obniżony wynik

Podwyższony wynik cholesterolu LDL może wystąpić przy wielu jednostkach chorobowych. Należą do nich: hipercholesterolemia rodzinna, hipercholesterolemia wielogenowa, niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy, choroby nerek, jak również może pojawić się przy stosowaniu leków z grupy progestagenów, glikokortykosteroidów czy inhibitorów proteazy stosowanych w leczeniu wirusa HIV.

Obniżony poziom cholesterolu LDL występuje rzadziej niż podwyższony poziom LDL. Za mały poziom cholesterolu LDL może wystąpić przy nadczynności tarczycy, chorobach wątroby (np. przy marskości tego narządu) oraz przy sepsie.

Inne frakcje cholesterolu

Obok cholesterolu LDL, występuje również frakcja HDL, czyli tzw. dobry cholesterol, który u mężczyzn powinien wynosić >40 mg/dl, a u kobiet > 45 mg/dl, a jego podwyższone wartości nie świadczą o ryzyku sercowo-naczyniowym. Co więcej, na cholesterol całkowity oprócz frakcji LDL oraz HDL składają się również między innymi trójglicerydy (TG) – ich wartość na czczo nie powinna przekraczać 150 mg/dl, po posiłku zaś 175 mg/dl. Cholesterol całkowity nie powinien przekraczać wartości 190 mg/dl.

Cholesterol LDL — badanie

Badanie cholesterolu LDL przeprowadza się oznaczając stężenie frakcji lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) z pobranej krwi pacjenta. Zaleca się, aby osoby, które ukończyły 55. rok życia, wykonywały to badanie regularnie co 1-2 lata w ramach profilaktyki. Najczęściej przeprowadza się badanie cholesterolu całkowitego, z uwzględnieniem frakcji HDL (tzw. dobry cholesterol), LDL oraz trójglicerydów (TG). Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Lipidemicznego badanie to nie musi być wykonywane na czczo. Powtórzenie badań na czczo rozważa się jedynie w przypadku, gdy wynik trójglicerydów po posiłku wynosi >440 mg/dl.

Cholesterol LDL a dieta

Podwyższony cholesterol LDL powinien być dla nas czynnikiem alarmującym. W przypadku otrzymania wyników o podwyższonym cholesterolu pierwszorzędowo zaleca się modyfikację stylu życia, zwiększenie aktywności fizycznej oraz zdrową dietę. Zdrowa dieta powinna polegać przede wszystkim na ograniczeniu ilości spożytych tłuszczów – w szczególności z grupy tłuszczów trans i tłuszczów nasyconych.

Zaleca się również większe spożycie błonnika pokarmowego, zmniejszenie spożycia cukrów oraz rezygnację ze spożywania alkoholu, jak i zaprzestanie palenia papierosów. W niektórych przypadkach zaleca się również suplementację kwasów omega-3. Warto również zadbać o spożycie fitosteroli – zawarte są one m.in. w tłuszczach roślinnych, warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych oraz roślinach strączkowych.

Rola cholesterolu w organizmie

Cholesterol jest potrzebny organizmowi – jest niezbędnym składnikiem błony komórkowej oraz prekursorem hormonów steroidowych. Organizm człowieka codziennie syntetyzuje około 700-900 g tego sterolu, głównie w wątrobie i jelitach. Inna jego część zostaje dostarczana wraz ze spożywanym pokarmem.

Nie należy się zawsze obawiać cholesterolu – alarmujące są jedynie stany jego podwyższenia we krwi. Jeżeli podejrzewasz u siebie wysoki poziom cholesterolu bądź po zrobieniu badań otrzymałeś/aś wynik świadczący o jego podwyższonej wartości we krwi, skontaktuj się z najbliższym lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.

Wybranego specjalistę z Twojej okolicy znajdziesz w serwisie LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

Solnica, B. Cholesterol LDL. 2023. Medycyna Praktyczna. Dostępne na stronie: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.26 (Data dostępu 11.2023)
Banach, M. i inni. Wytyczne PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce. 2021.
Robinson, J.G. Zmniejszanie stężenia cholesterolu LDL: jak mała powinna być wartość docelowa i czy leczenie hipolipemizujące jest bezpieczne? Kardiologia Po Dyplomie 8(8). 2009. str.: 12-23

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.