Czym jest cholesterol?

Dla naszego organizmu cholesterol jest niezwykle ważny. To lipid należący do grupy steroidów, który bierze udział w wielu procesach metabolicznych. Obecny jest w tkankach oraz osoczu. Jaką rolę pełni w naszym organizmie? Przede wszystkim jest jednym z budulców błon lipidowych, a także osłonek neuronów, które przekazują impulsy nerwowe. Co więcej, cholesterol jest niezbędnym elementem w syntezie hormonów niesteroidowych, a także witaminy D3.

Cholesterol całkowity, HDL, LDL i trójglicerydy

Większość osób z pewnością spotkała się z dobrym i złym cholesterolem. Co to oznacza i czym się one między sobą różnią? Zły cholesterol, tj. cholesterol frakcji LDL, pochodzi od lipoprotein charakteryzujących się niską gęstością. Odpowiadają one za transport cholesterolu z wątroby do komórek. Jeżeli poziom złego cholesterolu przekroczy dopuszczalne normy, zacznie się on odkładać w ścianach naczyń krwionośnych, czego skutkiem będzie zwężenie światła tychże i w konsekwencji rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego. Dobry cholesterol, czyli ten frakcji HDL, w przeciwieństwie do tego złego, ma bardzo korzystny wpływ na pracę układu krwionośnego. Pochodzi od lipoprotein o dużej gęstości, które zapobiegają odkładaniu się cholesterolu, usprawniając jego transport do wątroby. Istotne jest więc, by obniżać poziom cholesterolu frakcji LDL i jednocześnie podwyższać poziom cholesterolu frakcji HDL. Cholesterol całkowity, to nic innego, jak suma obu tych frakcji.

Warto wspomnieć o triglicerydach, których stężenie bada się przy okazji tzw. lipidogramu (badania stężenia substancji tłuszczowych). Choć niezbędne dla naszego organizmu, ich zbyt wysokie stężenie może zwiększać ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.

Jakie są normy cholesterolu i trójglicerydów?

Normy cholesterolu zostały opracowane przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne w oparciu o rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. W przypadku już istniejących chorób układ krążenia, a także cukrzycy i chorób nerek, normy dotyczące cholesterolu frakcji LDL są niższe.

• Cholesterol całkowity:<190 mg/dl
• Cholesterol frakcji LDL:<115 mg/dl
• Cholesterol frakcji HDL mężczyźni: ≥40 mg/dl
• Cholesterol frakcji HDL kobiety: ≥45 mg/dl
• Triglicerydy: ≤150 mg/dl

Badania poziomu tłuszczów powinno się wykonywać regularnie. Osoby, które ukończyły 20 lat mogą je wykonywać raz na pięć lat. Jeśli jednak wyniki są podwyższone, badania należy powtarzać raz do roku. Podczas przyjmowania leków na cholesterol, wykonuje się je dwa razy w roku.

Wysoki cholesterol - dlaczego jest niezdrowy?

Hipercholesterolemia to stan, gdy normy cholesterolu w naszym organizmie zostały przekroczone. To nie choroba, a nieprawidłowość metaboliczna, która uznawana jest za jedną z przyczyn zwiększających ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego.

Wyróżnia się dwa rodzaje hipercholesterolemii: pierwotną i wtórną. Hipercholesterolemia związana jest z czynnikami genetycznymi. Rozwój tej drugiej wiąże się ze stosowaniem niektórych oraz z chorobami, takimi jak: niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy czy choroby wątroby.

Hipercholesterolemia, niezależnie od rodzaju, w dłuższej perspektywie przyczynia się do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym: choroby niedokrwiennej serca, tętniaka aorty brzusznej, chorób naczyń obwodowych, a nawet udaru niedokrwiennego mózgu.

Dieta przy hipercholesterolemii

Zbyt wysoki poziom cholesterolu i triglycerydów powinien być impulsem do tego, by zmienić swoje nawyki żywieniowe i styl życia. Już sama dieta może znacząco obniżyć poziom cholesterolu. Warto również mieć świadomość, że problem wysokiego cholesterolu może dotyczyć tak samo osoby otyłe, jak i te z prawidłową wagą.

Dieta większości osób zawiera zbyt dużą podaż tłuszczów, które mają bezpośredni wpływ na poziom cholesterolu. Problemem są zwłaszcza nasycone kwasy tłuszczowe oraz izomery trans, obecne w żywności wysoko przetworzonej. Nie powinny one stanowić więcej niż 5-6% dziennego bilansu kalorycznego. Aby je ograniczyć, sięgnijmy po znacznie zdrowsze oleje roślinne, nasiona i orzechy. Wędliny oraz tłuste mięsa możemy zastąpić chudszymi odpowiednikami oraz rybami morskimi, które zwierają w sobie cenne nienasycone kwasy tłuszczowe. Podstawą diety powinny być warzywa i owoce, wzbogacone dodatkiem błonnika w postaci pełnoziarnistego pieczywa, kasz oraz otrębów. Z jadłospisu powinniśmy wykluczyć żywność wysoko przetworzoną, bogatą w węglowodany proste i tłuszcze, a także spulchniacze, konserwanty i inne, zbędne dla naszego zdrowia składniki.

Jeżeli mamy problem ze skomponowaniem odpowiednego jadłospisu, o pomoc możemy się zwrócić do wykwalifikowanego dietetyka, który skomponuje dietę zgodnie z naszym zapotrzebowaniem i oczekiwaniami. Pamiętajmy też, że dieta to tylko połowa sukcesu i liczy się również aktywność fizyczna. Sport powinniśmy uprawiać kilka razy w tygodniu, a każdy trening powinien trwać przynajmniej 30 minut. Świetnie sprawdzi się bieganie, jazda na rowerze, nordic walking oraz pływanie, a także zorganizowane zajęcia fitness.

Sposoby na obniżenie cholesterolu

Może się zdarzyć, że mimo zmiany nawyków żywieniowych i stylu życia, poziom cholesterolu nadal jest zbyt wysoki. W takiej sytuacji warto się udać do lekarza rodzinnego, który w razie uzasadnionych obaw skieruje nas do kardiologa. W uzasadnionych przypadkach specjalista może podjąć decyzję o rozpoczęciu terapii farmakologicznej. W obniżaniu cholesterolu stosuje się m.in. leki z grupy statyn. Jeśli potrzebujesz umówić wizytę u lekarza specjalisty, skorzystaj z wyszukiwarki terminów lekarzebezkolejki.pl. Sprawdzisz tu wolne terminy na NFZ, jak i prywatnie.

Autor