Nadciśnienie tętnicze krwi – choroba XXI wieku

Nadciśnienie tętnicze krwi (łac. hypertonia arterialis) jest chorobą przewlekłą, charakteryzującą się podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi. U większości osób cierpiących na tę przypadłość (ponad 90% chorych) występuje nadciśnienie pierwotne (idiopatyczne), którego przyczyną są czynniki genetyczne i środowiskowe. Nie da się go wyleczyć – terapia trwa przez całe życia. Część pacjentów zmaga się z wtórnym nadciśnieniem tętniczym, które jest konsekwencją choroby lub przyjmowanych leków – wyeliminowanie tych czynników przywraca wartości ciśnienia do normy.

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, nadciśnienie stwierdza się, gdy średnie wartości z co najmniej dwóch pomiarów ciśnienia są równe lub wyższe niż 140 mm Hg (STC) i 90 mm Hg (RTC). Nadal pokutuje myślenie, że nadciśnienie to problem głównie ludzi starszych. Tymczasem chorują coraz młodsi pacjenci, którzy często nie zdają sobie sprawy z czyhających zagrożeń.

Umów się do kardiologa

Objawy nadciśnienia – co powinno obudzić naszą czujność?

Wielu pacjentów żyje w błogiej nieświadomości, ponieważ nadciśnienie tętnicze może przez długi czas przebiegać bezobjawowo lub dawać niespecyficzne symptomy. Bóle i zawroty głowy, kłopoty z zasypianiem, nadmierna potliwość, czy nagłe uderzenia gorąca często brane są za objawy przemęczenia lub innych niegroźnych dolegliwości. Tymczasem wysokie wartości ciśnienia stopniowo uszkadzają ściany naczyń krwionośnych oraz narządy wewnętrzne.

Wraz z rozwojem choroby wystąpić mogą kolejne dolegliwości, które powinny skłonić nas do wykonania pomiaru ciśnienia:

• zawroty głowy, którym towarzyszą szumy uszne i mroczki przed oczami;
• bolesny ucisk z tyłu głowy, występujący w części potylicznej;
• nawracające problemy z zasypianiem, wybudzanie się;
• uczucie kołatania serca, bóle w klatce piersiowej;
• zaburzenia widzenia;
• kłopoty z koncentracją i większa nerwowość;
• uderzenia gorąca wraz z widocznym zaczerwienieniem skóry twarzy lub dekoltu;
• powtarzające się krwawienia z nosa o nieznanej przyczynie;
• ogólne osłabienie organizmu i większa męczliwość.

Ignorowanie jakichkolwiek niepokojących objawów opóźnia diagnozę i zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych powikłań nadciśnienia w przyszłości. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego.

Pomiary ciśnienia tętniczego

Kardiolodzy zalecają, aby kontrolować wartości ciśnienia tętniczego przynajmniej raz w roku, jednak wskazane jest, by robić to częściej, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Optymalne ciśnienie tętnicze wynosi: 120 mm Hg (ciśnienie skurczowe) i 80 mm Hg (ciśnienie rozkurczowe).

Warto też znać pozostałe normy zatwierdzone przez PTNT:

• Ciśnienie prawidłowe: 120 - 129 mm Hg / 80 - 84 mm Hg
• Ciśnienie wysokie prawidłowe: 130 - 139 mm Hg / 85 - 89 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia: 140 - 159 mm Hg / 90 - 99 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia: 160 - 179 mm Hg / 100 - 109 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia: ≥ 180 mm Hg / ≥ 110 mm Hg

Do domowych pomiarów ciśnienia sprawdzi się automatyczny ciśnieniomierz naramienny, który jest łatwy w obsłudze.

Nadciśnienie a profilaktyka

Nadciśnienie tętnicze jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia, dlatego tak ważne jest, aby zawczasu mu zapobiegać. Modyfikacja stylu życia i sposoby odżywiania może znacząco obniżyć ryzyko wystąpienia tej choroby. Praktyka pokazuje, że dla wielu osób zmiany te stanowią problem, gdyż stoją w sprzeczności z dotychczasowym podejściem do aktywności i żywienia. Warto się jednak przemóc, by jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem.

• Prawidłowe odżywianie – ciśnienie tętnicze w dużym stopniu zależne jest od naszej diety, dlatego należy ją zmodyfikować. Kardiolodzy zalecają tzw. dietę DASH (ang. Dietary Approaches to Stop Hypertension), która zalecana jest zarówno chorym na nadciśnienie, jak i również osobom dbającym o profilaktykę. Głównym jej założeniem jest ograniczenie spożycia sodu i tłuszczów nasyconych na korzyść warzyw i owoców, chudych mięs i ryb, niskotłuszczowego nabiału oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych. Można również sięgnąć po dostępne w aptekach preparaty zawierające magnez i potas, które wspomagają pracę serca. W stanach łagodnego nadciśnienia tętniczego można zastosować wyciąg z jemioły.
• Aktywność fizyczna i redukcja masy ciała – sport idzie w parze z prawidłową masą ciała. Regularna aktywność fizyczna w połączeniu z dobrze zbilansowanym jadłospisem to jedyna droga do redukcji wagi, w tym wyjątkowo niebezpiecznej otyłości brzusznej, która jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo sport pomaga unormować ciśnienie. Warto pamiętać, aby się nie przetrenowywać i dbać o odpoczynek oraz odpowiednie dawki snu.
• Rezygnacja z alkoholu i tytoniu – palenie papierosów uznawane jest za główny czynnik rozwoju chorób serca i naczyń krwionośnych. Nałóg ten powoduje wzrost ciśnienia tętniczego i powstawanie stanów zapalnych w organizmie. Podobnie jest z alkoholem, dlatego z używek tych najlepiej całkowicie rezygnować.