Jakie funkcje pełnią zastawki serca?

Serce stanowi główny element układu krążenia, odpowiadający za tłoczenie kolejnych porcji krwi. Jego praca umożliwia zaopatrzenie poszczególnych tkanek w tlen i substancje odżywcze oraz odbiór produktów przemiany materii. 

W krążeniu małym (płucnym), krew tłoczona jest z prawej komory do tętnicy płucnej, a następnie do mniejszych naczyń oplatających pęcherzyki płucne. Po nasyceniu jej tlenem, przekierowana zostaje do żył płucnych i wraca do lewego przedsionka.

W krążeniu dużym, krew dostaje się z lewego przedsionka do lewej komory, skąd tłoczona jest do aorty. Ta rozgałęzia się na mniejsze tętnice i naczynia włosowate zaopatrujące poszczególne tkanki. Po oddaniu tlenu i substancji odżywczych oraz odebraniu produktów przemiany materii, krew wraca naczyniami żylnymi do prawego przedsionka.

Prawidłowa praca serca wymaga obecności czterech zastawek serca, których funkcją jest zapobieganie cofaniu się krwi. Wyróżniamy:

• zastawkę trójdzielną − oddzielającą prawą komorę od prawego przedsionka,
• zastawkę dwudzielną − oddzielającą lewą komorę od lewego przedsionka,
• zastawkę płucną − oddzielającą tętnicę płucną od prawej komory,
• zastawkę aortalną − oddzielającą aortę od lewej komory.

Każda z zastawek charakteryzuje się specyficzną budową, umożliwiającą jej wydajną pracę. Uszkodzenie ich struktury poważnie zaburza wydolność serca, prowadząc do poważnych komplikacji. 

Umów się do kardiologa

Budowa zastawek przedsionkowo-komorowych

Wśród zastawek przedsionkowo-komorowych wyróżniamy zastawkę dwudzielną oraz trójdzielną. Ich obecność zapobiega cofaniu się krwi z komór do przedsionków serca. 

Zastawka trójdzielna zbudowana jest z trzech płatów: przedniego, tylnego oraz przyśrodkowego. Każdy z nich osadzony jest na tzw. pierścieniu włóknistym, nadającym całej strukturze odpowiedni kształt. Sąsiednie płaty łączą się ze sobą u podstawy w miejscach nazywanych spoidłami. Aby płaty zastawki zachowywały odpowiednią sprężystość i nie zapadały się w kierunku przedsionka, ich wolne brzegi umocowane są za pośrednictwem strun ścięgnistych, biegnących do mięśni brodawkowatych zlokalizowanych w świetle komory serca.

Drugą zastawką przedsionkowo-komorową jest zastawka dwudzielna, nazywana inaczej mitralną. Zbudowana jest z dwóch płatów: przedniego i tylnego, umocowanych w analogiczny sposób jak w zastawce trójdzielnej. 

Budowa zastawki aortalnej i płucnej

Zarówno zastawka aortalna, jak i zastawka płucna, zbudowane są z trzech półksiężycowatych płatów. Zastawka aortalna ma za zadanie zapobiec cofaniu się krwi z aorty do lewej komory serca, zaś zastawka płucna uniemożliwia powrót krwi z tętnicy płucnej do prawej komory. W momencie skurczu komór, zastawki ulegają otwarciu do światła naczynia, umożliwiając wyrzut krwi z serca, zaś w chwili rozkurczu dochodzi do ich automatycznego zamknięcia. 

Choroby zastawek serca

Diagnozą i leczeniem dysfunkcji zastawek serca zajmuje się lekarz kardiolog. Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Wady zastawek podzielić można na wrodzone, objawiające się najczęściej już w dzieciństwie oraz nabyte, będące wynikiem urazu lub innych chorób, np. zawału serca czy nadciśnienia tętniczego.

Wyróżniamy dwa rodzaje chorób zastawek serca:

• zwężenie − wynikające z niecałkowitego otwierania się zastawki, co upośledza przepływ krwi,
• niedomykalność zastawki − powodującą nieszczelność i cofanie się krwi. 

Nieprawidłowości w obrębie zastawek upośledzają prawidłową pracę układu krążenia. Do najczęstszych objawów choroby zaliczamy obrzęki, duszność, ból w klatce piersiowej oraz przewlekłe zmęczenie, nawet przy niewielkim wysiłku. 

Ze względu na duże zróżnicowanie chorób zastawek, podejmowane leczenie ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Najczęściej konieczna jest operacja, która obejmować może plastykę wykrytej wady lub wszczepienie sztucznej zastawki.