Lipoproteina (a) — od czego zależy jej poziom?

Lipoproteina (a) utrzymuje stałe stężenie przez cały okres życia. W 90% jej poziom uzależniony jest od czynników genetycznych, a dieta i styl życia nie mają istotnego wpływu na jej ilość. Pomimo faktu, że lipoproteina (a) jest zmodyfikowaną cząsteczką cholesterolu – jego stężenie również nie wpływa na wzrost jej produkcji. Dzięki temu lipoproteina (a) uznawana jest za niezależny wskaźnik diagnostyczny.

Umów termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Lipoproteina (a) — kiedy warto ją oznaczyć?

Lipoproteina (a) jest czynnikiem wpływającym na ryzyko wystąpienia zdarzenia sercowo-naczyniowego, czyli udaru lub zawału serca. Wykonanie badania stężenia lipoproteiny (a) zalecane jest każdej dorosłej osobie chociaż raz w życiu. Szczególnie wykonanie jej oznaczenia rekomendowane jest osobom, u których wykryto chorobę sercowo-naczyniową, na przykład nadciśnienie tętnicze, lub które są w umiarkowanej, lub wysokiej grupie ryzyka zachorowania na te choroby.

Poziom lipoproteiny (a) poza osobami chorymi lub zagrożonymi chorobą sercowo-naczyniową, powinien zostać wykonany również przez kobiety w okresie ciąży, w szczególności w sytuacji, kiedy w przeszłości wystąpiło poronienie.

Stężenie lipoproteiny (a) uwarunkowane jest w większości genetycznie, w związku z tym osoby, u których w rodzinie występują choroby dziedziczne, również powinny profilaktycznie oznaczyć jej poziom u siebie. Do chorób, które powinny skłonić nas do wykonania badania, należy przede wszystkim rodzinna hipercholesterolemia, ale również stwierdzony podwyższony poziom lipoproteiny (a) u któregoś z krewnych. 

Lipoproteina (a) — normy

Lipoproteina (a) uwarunkowana jest nie tylko genetycznie, ale również etnicznie. Szacuje się, że u 80% Afroamerykanów stwierdza się jej podwyższony poziom, z kolei dla rasy żółtej u większości populacji jej poziom jest obniżony. W Europie wartości referencyjne wskazują, że jej poziom powinien wynosić <30 mg/dl co odpowiada <75 nmol/l. 

Poziom lipoproteiny (a) różni się również pomiędzy płciami. Szacuje się, że u kobiet jej poziom jest średnio o 10% wyższy niż u mężczyzn, a po okresie menopauzy wzrasta o nawet 30%. W związku z tym należy pamiętać, żeby przy interpretacji wyników każdorazowo skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej oceny ryzyka. 

Lipoproteina (a) — interpretacja wyników

Podwyższony poziom lipoproteiny (a)

Lipoproteina (a) jest czynnikiem wpływającym na ryzyko wystąpienia udaru lub zawału serca. Jej stężenie mieszczące się w przedziale 30-50 mg/dl (75-125 nmol/l) wskazuje na umiarkowane ryzyko sercowo-naczyniowe. Z kolei jej poziom wynoszący powyżej 50 mg/dl (powyżej 125 nmol/l) oznacza duże prawdopodobieństwo na zdarzenie sercowo-naczyniowe.

Lipoproteina (a) i jej wynik to nie tylko prawdopodobieństwo wystąpienia udaru lub zawału serca, ale również innych chorób. Podwyższony poziom lipoproteiny (a) może wskazywać również na niedoczynność tarczycy oraz uszkodzenie nerek. 

Obniżony poziom lipoproteiny (a)

Lipoproteina (a) i interpretacja jej wyników kojarzona jest głównie z jej za wysokim stężeniem. Należy jednak pamiętać, że jej zbyt niski poziom również może mieć znaczenie diagnostyczne. Obniżony poziom lipoproteiny (a) może wskazywać na nadczynność tarczycy, z kolei jej bardzo niskie stężenie zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 nawet o 50%.

Lipoproteina (a) — postępowanie z otrzymanym wynikiem

W celu zbadania poziomu lipoproteiny (a) należy umówić się na wizytę do swojego lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu uzyskania skierowania. Badanie można również wykonać prywatnie. Koszt badania wynosi około 80-90 zł. Jeżeli otrzymany wynik będzie wykraczał poza normy należy skontaktować się ze swoim lekarzem rodzinnym lub lekarzem specjalistą, na przykład kardiologiem.

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz na stronie LekarzeBezKolejki.pl

Bibliografia

1. Solnica, B. Lipoproteina (a). Medycyna Praktyczna. Dostępne na stronie: Podręcznik Interna - Medycyna Praktyczna: Lipoproteina (a) (Data dostępu: 01.2025)
2. Sutma, S., Zembala, M.O. Lipoproteina (a) – dlaczego jest ważna, również dla kardiochirurga? Aktualny przegląd literatury i badań klinicznych. Choroby Serca i Naczyń. Tom 20, Nr 2-3. 2023. Str.: 97-107
3. Dobrowolski, P., Prejbisz, A. Lipoproteina (a) – prosta ocena przyszłości kardiologicznej. Medycyna po Dyplomie. 2023. Dostępne na stronie: Medycyna po Dyplomie - Lipoproteina (a) – prosta ocena przyszłości kardiologicznej (Data dostępu 01.2025)
4. Rekomendacje Ekspertów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) oraz Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego (PTL) na temat diagnostyki i postępowania u pacjentów z podwyższonym stężeniem lipoproteiny(a) PTK/PTL 2024

Autor