Gorączka u noworodka – czy jest groźna? Jakie są jej objawy?

2023-12-14 20:19

Gorączka u noworodka jest naturalną reakcją fizjologiczną polegającą na podniesieniu temperatury ciała w celu przyspieszenia walki z chorobą, w tym hamowaniu namnażania się wirusów oraz bakterii. Około 1/3 wizyt w poradniach pediatrycznych dotyczy sytuacji wystąpienia gorączki u dziecka. Z poniższego artykułu dowiesz się co to jest gorączka oraz jakie są jej przyczyny i objawy, a także jak z nią postępować.

Co to jest gorączka?

Gorączka u niemowląt, dzieci oraz dorosłych określana jest klinicznie jako wzrost temperatury ciała o 1°C w porównaniu ze średnią normalnie występującą temperaturą. Jest ona odpowiedzią na stan chorobowy najczęściej spowodowany przez zakażenie wirusowe lub bakteryjne. Należy zauważyć, że gorączka jest pozytywnym czynnikiem dla naszego organizmu, ponieważ pomaga zwalczać infekcje.

Prawidłowe mierzenie temperatury ciała

Dokładne określenie gorączki wymaga zmierzenia temperatury ciała. W zależności od wieku dziecka podwyższoną temperaturę rekomenduje się mierzyć inaczej u noworodka, niemowląt, dzieci do 5. roku życia oraz powyżej 5. roku życia. Podwyższona temperatura u noworodka powinna być mierzona pod pachą za pomocą termometru elektronicznego lub ciekłokrystalicznego.

U niemowląt powyżej 6. miesiąca życia oraz dzieci poniżej 5. roku życia gorączkę można dodatkowo mierzyć za pomocą termometru na podczerwień w uchu, oraz termometru elektronicznego w odbycie. U starszych dzieci rekomendowaną formą pomiaru pozostaje termometr na podczerwień w uchu lub termometr elektroniczny w ustach.

Wyniki pomiaru temperatury

W zależności od miejsca pomiaru zdefiniowane zostały różne zakresy prawidłowych temperatur oraz wartości, po których przekroczeniu możemy mówić o gorączce.

MIEJSCE POMIARU	PRAWIDŁOWY ZAKRES TEMPERATUR	GORĄCZKA
POD PACHĄ	34,7-37,3 °C	od 37,4 °C
W USTACH	35,5-37,5 °C	od 37,6 °C
W UCHU	35,7-37,5 °C	od 37,6 °C
W ODBYCIE	36,6-37,9 °C	od 38,0 °C

Temperatura u noworodka jest zwykle wyższa niż u większych dzieci oraz dorosłych. Podwyższona temperatura u noworodka będzie jego fizjologiczną temperaturą i będzie wynosiła zwykle pomiędzy 37,5°C, a 38,0°C.

Umów termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Przyczyny gorączki u noworodka

Gorączka u niemowlaka, noworodka czy starszych dzieci nie jest chorobą, lecz objawem choroby. Najczęstszą przyczyną występowania podwyższonej temperatury u dzieci są infekcje wirusowe oraz bakteryjne. Rzadko za gorączkę u noworodka i niemowlaka odpowiadają inne czynniki. Należą do nich choroby autoimmunologiczne, alergie, nowotwory, gorączki polekowe oraz gorączki poszczepienne. Zdarza się również, że nie da się ustalić przyczyny gorączki u dzieci. Okazuje się, że ponad 30% przypadków podwyższonej temperatury u dzieci to właśnie te, w których nie jest znana ich przyczyna. Takie gorączki określane są jako FUO (ang. fever of unknown origin).

Gorączka u niemowlaka – objawy

Objawy gorączki u niemowląt zmieniają się w czasie wraz z pojawieniem się gorączki. Wyróżnione zostały trzy fazy gorączki, które pojawiają się w przypadku podwyższonej temperatury spowodowanej infekcjami. Każda z tych faz cechuje się odmiennymi objawami:

pierwsza faza – następuje osłabienie, ospałość, nadwrażliwość na ból, spadek łaknienia, obserwowalny szybki wzrost temperatury ciała,
druga faza – poprawa samopoczucia po pierwszej fazie jednak z utrzymaniem na stałym, wyższym poziomie temperatury ciała,
trzecia faza – obniżanie się podwyższonej temperatury ciała oraz powrót do normalnego funkcjonowania dziecka.

Leczenie gorączki u dzieci

Podwyższona temperatura ciała u dzieci wymaga leczenia w momencie, w którym przekroczy 38,0°C. Raczej nie powinno podawać się leków przeciwgorączkowych, jeżeli temperatura wynosi mniej niż 38,0°C – chyba że stan dziecka tego wymaga.

Kiedy gorączka przekroczy granicę 38,0°C, można zastosować leki zawierające w swoim składzie paracetamol lub ibuprofen. Należy pamiętać, że ibuprofen można podawać dziecku, które ukończyło już 3. miesiąc życia. Poniżej 3. miesiąca życia jedynym lekiem przeciwgorączkowym, który można podać niemowlakowi z gorączką, jest paracetamol.

Zarówno paracetamol, jak i ibuprofen występują w różnych postaciach, jak krople, syropy, zawiesiny oraz w różnych dawkach. Zawsze należy dobrać preparat odpowiedni dla wieku i wagi dziecka. Mając na uwadze, że gorączka nie jest samoistną chorobą, a jedynie objawem, zawsze powinna być skonsultowana z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub z pediatrą.

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz na stronie LekarzeBezKolejki.pl.

Czy gorączka u noworodka jest groźna?

Gorączka u noworodka jest groźna, tak samo, jak każda inna choroba. Wynika to przede wszystkim z nierozwiniętego jeszcze odpowiednio układu odpornościowego. Podwyższona temperatura u noworodka wymaga konsultacji z lekarzem POZ albo pediatrą. Z kolei gorączka powyżej 40,0°C jest stanem zagrażającym życiu i w takiej sytuacji należy natychmiast udać się do najbliższego szpitala. Poza tym stanem hospitalizacji bezwzględnie wymagają:

noworodki do 7. dnia życia, u których pojawiła się gorączka,
wcześniaki z gorączką,
noworodki powyżej 7. dnia życia lub niemowlęcia w grupie wysokiego ryzyka z gorączką.

Bibliografia:

Hague, R. Managing the child with a fever. The Practitioner. 2015, 259(1784). str. 17-21
Sybilski A. Postępowanie w trudnej do leczenia gorączce u dzieci – przedstawienie aktualnych rekomendacji. Lekarz POZ 4/2022. str. 315-319
Avner, J. Ostra gorączka. Pediatria po dyplomie. 2009, 13(5). str. 35-46
Tkaczyk, M., Krakowska, A. Dziecko z gorączką. Medycyna po dyplomie. Dostępna na stronie: https://podyplomie.pl/wiedza/stany-nagle/630,dziecko-z-goraczka (Dostęp 10.2023)
Kordek, A., Kordek, M. Gorączka u małego dziecka – od urodzenia do 5 roku życia. Pediatria po dyplomie. 2020. Dostępne na stronie: https://podyplomie.pl/pediatria/35043,goraczka-u-malego-dziecka-od-urodzenia-do-5-roku-zycia (Dostęp 10.2023)

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.