Czym jest toksyna botulinowa?

Toksyna botulinowa, botulina, botulinotoksyna, jad kiełbasiany - to tylko kilka nazw, pod którymi kryje się popularny botoks. Czym on właściwie jest? To oczyszczone białko, które pozyskuje się z beztlenowej bakterii Clostridium botulinum. Do jej wytwarzania może dojść np. w niewłaściwie przechowywanych konserwach. Do celów medycznych produkuję się ją z wyizolowanych szczepów bakterii. W trakcie tego procesu jest ona dokładnie oczyszczana i pakowana w określonych dawkach. W dużych stężeniach może być bardzo trująca dla organizmu, jednak wykazuje także działanie lecznicze, które z powodzeniem wykorzystuje się w medycynie. Botoks działa na zasadzie czasowego zablokowania przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, dzięki czemu po jego iniekcji mięśnie ulegają relaksacji i przestają się kurczyć. 

Istnieje kilka rodzajów toksyny botulinowej oznaczanych literami alfabetu od A do H. Najczęściej stosuje się typ A i B, które mają ten sam skład, jednak różne natężenie. Typ A wykorzystywany jest w preparatach używanych w medycynie estetycznej, zaś typ B wykorzystuje się np. w leczeniu kręczu szyi.

Jak działa botoks?

Po iniekcji botoks trwale łączy się z płytką nerwowo-mięśniową i prowadzi do porażenia skurczu mięśnia poprzez blokadę przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Oznacza to, że przez jakiś czas przekazywanie impulsów nerwowych jest niemożliwe. Efekt ten jednak nie jest trwały, gdyż z czasem tworzą się nowe zakończenia nerwowo-mięśniowe. Porażenie czynności mięśni następuje do 5 dni od iniekcji, zaś efekt może się utrzymywać od 3 do nawet 6 miesięcy.

Botoks w medycynie estetycznej

Botoks znalazł szerokie zastosowanie w medycynie estetycznej jako idealny środek do zabiegów odmładzających. Toksynę botulinową stosuje się przede wszystkim w niwelowaniu zmarszczek mimicznych:

• lwiej zmarszczki (bruzdy pomiędzy brwiami),
• kurzych łapek (zmarszczek oczodołowych),
• zmarszczek palacza (wokół ust),
• poziomych zmarszczek czoła,
• zmarszczek dolnej powieki,
• fałdów wargowo-żuchwowych,
• bruzd nosowych.

Zabieg z użyciem toksyny botulinowej trwa zaledwie kilkanaście minut, Botoks wstrzykuje się za pomocą jednorazowej strzykawki z bardzo cienką igłą. Iniekcje wykonuje się w kilku miejscach dla uzyskania optymalnego efektu. Cała procedura jest dla pacjenta bezbolesna, choć może sprawiać mały dyskomfort. Co ważne, zabiegi z użyciem botoksu nie wiążą się z okresem rekonwalescencji, więc pacjent może od razu powrócić do swojej codziennej aktywności. Pełny efekt leczenia widoczny jest po 7-10 dniach.

Aby mieć pewność, że zabieg zostanie wykonany prawidłowo z zachowaniem wszystkich norm bezpieczeństwa, najlepiej udać się do doświadczonego dermatologa lub lekarza medycyny estetycznej. Wstrzykiwaniem botoksu zajmują się także chirurdzy plastyczni. Wizytę u tych specjalistów można zarezerwować w serwisie LekarzeBezKolejki.pl, który oferuje tysiące terminów u lekarzy w całej Polsce.

Inne zastosowania botoksu

Choć najczęściej wykorzystywany w walce z oznakami starzenia, botoks ma także wiele innych zastosowań. Jest pomocny w stanach chorobowych, które charakteryzują się nieprawidłowym napięciem mięśniowym, jak: zez, kurcz powiek, połowiczny kurcz twarzy, kręcz karku. Kiedy jeszcze korzysta się z botoksu?

• Nadpotliwość - toksyna botulinowa wpływa na działanie gruczołów potowych i hamuje wydzielanie potu. Stosuje się ja m.in. w nadpotliwości dłoni, stóp, pach;
• Bóle głowy - toksynę wstrzykuje się w określonych punktach głowy, w ten sposób blokuje ona receptory bólowe mięśni okołoczaszkowych. Tym sposobem można leczyć zarówno migrenowe, jak i niemigrenowe bóle głowy;
• Uśmiech dziąsłowy - toksynę botulinową aplikuje się w mięsień okrężny w okolicy górnej wargi, aby osłabić aktywność wargi górnej, która odpowiada za tzw. gummy smile (uśmiech dziąsłowy);
• Bruksizm -  objawia się nadmiernym zaciskaniem i zgrzytaniem zębów. Botoks może być uzupełnieniem dla nakładek ortodontycznych stosowanych w leczeniu bruksizmu. Ostrzykuje się nim nadmiernie napięte mięśnie żwacza;
• Blizny – botoks redukuje ich widoczność poprzez rozerwanie zrostów i rozluźnienie mięśni, dzięki czemu są płytsze;
• Leczenie szczeliny odbytu - iniekcja botoksu przyczynia się do zmniejszenia napięcia zwieracza odbytu, dzięki czemu zwiększa przepływ krwi przez szczelinę. Zabieg ten wykonuje proktolog;
• Nietrzymanie moczu (nadczynność pęcherza moczowego) - botoksem ostrzykuje się pęcherz moczowy, co ma zapobiegać jego nadmiernym skurczom. Zabieg wykonuje lekarz urolog.

Czy zabiegi z użyciem botoksu są bezpieczne?

Zabiegi z wykorzystaniem toksyny botulinowej w medycynie wykorzystywane są od wielu lat. Wykonane zgodnie z procedurami przez wykwalifikowanego dermatologa, lekarza medycyny etycznej czy chirurga plastycznego nie stanowią dla pacjentów zagrożenia. Tym bardziej, że skutki zabiegów są odwracalne. Po kilku miesiącach połączenia synaptyczne odnawiają się i mięśnie pracują tak, jak dotychczas.

Oczywiście, jak inne procedury medyczne, zabiegu z użyciem botoksu mogą wywoływać skutki uboczne, które jednak z czasem mijają. Pacjenci najczęściej skarżą się na niewielkie krwiaki w miejscu wkłucia, niewielki obrzęk czy uczucie mrowienia. Możliwe jest także zbyt duże uniesienie lub zbytnie obniżenie brwi po leczeniu zmarszczek czołowych, bóle głowy czy nadmierne zwiotczenie mięśni.