Oparzenia skóry – najczęstsze przyczyny

Oparzeniem określa się uszkodzenie naskórka, skóry, a czasem również głębiej położonych tkanek, w wyniku działania jednego lub kilku czynników zewnętrznych. Mogą być nimi wysoka temperatura, żrące substancje chemiczne, energia elektryczna, promieniowanie słoneczne i wiele innych. 

Rodzaj uszkadzającej skórę energii, czas oraz powierzchnia jej działania pozwalają określić ciężkość oparzenia. Ponadto, biorąc pod uwagę głębokość obrażeń, oparzenia kwalifikuje się według czterostopniowej skali.

• Oparzenia stopnia I – powierzchowne – charakteryzują się uszkodzeniem naskórka, rumieniem i silnym bólem. Nie powstają pęcherze, goi się po kilku dniach i nie pozostawia blizn.
• Oparzenia stopnia II – pośrednie – dotyka naskórka i skóry właściwej, objawia się pęcherzami i silnym bólem (stopień IIa) lub uszkodzeniem zakończeń nerwowych, co sprawia, że ból jest mniejszy (stopień IIb). Leczenie trwa 2-3 tygodnie i prawidłowo prowadzone nie pozostawia blizn.
• Oparzenia stopnia III – głębokie – obejmuje pełną grubość skóry właściwej. Dochodzi do uszkodzenia nerwów czuciowych, więc oparzenie nie boli. Skóra jest blada, goi się kilka tygodni z pozostawieniem trwałej blizny bez włosów.
• Oparzenie stopnia IV – zajmuje skórę, tkanki podskórne i głęboko leżące struktury (mięśnie, ścięgna, kości) i wymaga pilnego leczenia szpitalnego.

Umów się do lekarza rodzinnego

Pierwsza pomoc w oparzeniach skóry

Niezależnie od rodzaju czynnika, należy oparzoną skórę jak najszybciej schłodzić w strumieniu zimnej, bieżącej wody przez około 15-30 minut. 

Oparzenia termiczne

Czas jest szczególnie istotny w przypadku oparzeń gorącymi płynami, ponieważ powyżej 70 stopni Celsjusza nieodwracalne uszkodzenie białek tkankowych zajmuje nie więcej niż jedną sekundę. Oparzenie wywołane gorącym tłuszczem należy schładzać do 30 minut, gdyż olej może osiągać temperaturę nawet 200 stopni Celsjusza i powodować silne ogrzanie głębszych warstw skóry. Po ochłodzeniu na skórę należy nałożyć jałowy opatrunek. Polecane są szczególnie opatrunki hydrożelowe, które nie przyklejają się do rany i przyspieszają gojenie. Jeśli oparzenie dotyczy jamy ustnej, najlepiej płukać usta zimną wodą lub ssać kostki lodu.

Oparzenia chemiczne

Z oparzeniami chemicznymi mamy do czynienia najczęściej podczas stosowania w domu żrących środków czystości. W przypadku oparzenia chemikaliami należy zdjąć z poszkodowanej osoby zmoczone nim ubranie i płukać miejsce oparzenia dużą ilością zimnej wody, a następnie założyć jałowy opatrunek. Jeśli substancja dostanie się do oka, również należy solidnie je wypłukać. 

Oparzenia prądem elektrycznym

Oparzenia prądem elektrycznym, oprócz naskórka i skóry, mogą dotyczyć także narządów wewnętrznych i mięśni. Prąd o niskim i zmiennym napięciu (czyli taki, jaki mamy w domach) zazwyczaj powoduje niegroźne rany skóry i zaburzenia neurologiczne. O wiele bardziej niebezpieczny jest prąd o wysokim napięciu, który może doprowadzić nawet zatrzymania akcji serca i zgonu. Udzielając pomocy, należy w pierwszej kolejności odciąć zasilanie, a jeśli nie jest to możliwe, przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce dotykając go tylko za pomocą izolatorów, np. drewnianego kija czy gumowych elementów. Rany należy zabezpieczyć jałowym opatrunkiem, obserwować funkcje życiowe i wezwać pogotowie ratunkowe.

Metody leczenia oparzeń skóry

Leczenie oparzenia jest zależne od jego ciężkości, umiejscowienia i wieku pacjenta. Niegroźne oparzenia pierwszego stopnia zazwyczaj nie wymagają konsultacji lekarskiej, jednak każdy tego typu uraz u niemowlęcia czy dziecka powinien być skonsultowany z lekarzem pierwszego kontaktu lub pediatrą. Wyjątkiem są także oparzenia I stopnia klatki piersiowej, szyi, twarzy, narządów płciowych lub oka i jego okolic. Jeśli po kilku godzinach od zdarzenia wystąpią dreszcze, osłabienie, gorączka, bóle i zawroty głowy, chory powinien zgłosić się do szpitala. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

W przypadku ciężkich i głębokich oparzeń III i IV stopnia leczenie prowadzi się w ośrodkach specjalistycznych. Polega ono na kompleksowym prowadzeniu pacjenta przez zespół lekarski, w którego skład wchodzą chirurg, anestezjolog, rehabilitanci i odpowiednio przeszkolony personel pielęgniarski. Leczenie polega na wycięciu martwych tkanek, zapobieganiu zakażeniom ran i odpowiednim ich zaopatrzeniu oraz przeszczepach skóry. Istotne jest odpowiednie nawodnienie, podawane są także leki przeciwbólowe oraz żywienie pozajelitowe, jeśli jest konieczne.

Autor