Ciśnienie tętnicze krwi - co to takiego?

Mianem ciśnienia tętniczego określa się siłę nacisku, jaką przepływająca w naszym organizmie krew wywiera na ściany tętnic. W trakcie skurczu mięśnia sercowego krew jest wypychana do naczyń tętniczych i w taki sposób dociera do wszystkich narządów i tkanek. Trzeba jednak pamiętać, że ciśnienie krwi nie jest wartością stałą i ulega zmianom:

• krótkookresowym - wynikającym z cyklu pracy serca,
• średniookresowym - związanym z naszym poziomem aktywności, dietą, nawodnieniem czy porą dnia,
• długookresowym - uzależnionym od stanu naszego zdrowia i wieku.

Aby monitorować poziom ciśnienia krwi należy dokonywać regularnych pomiarów ciśnienia skurczowego (gdy mięsień sercowy wypycha krew do tętnic) oraz rozkurczowego (okres pomiędzy tymi falami). W ramach profilaktyki wszyscy dorośli powinni regularnie badać poziom ciśnienia krwi. Kontrola ciśnienia krwi pozwala wykrywać niektóre nieprawidłowości w działaniu układu sercowo-naczyniowego jeszcze na wczesnym etapie.

Ciśnienie tętnicze - normy u dorosłych

Optymalne ciśnienie tętnicze krwi u osoby dorosłej nie powinno przekraczać 120 mm Hg (ciśnienie skurczowe) i 80 mm Hg (ciśnienie rozkurczowe). Jeżeli mieścimy się w tych widełkach, prawdopodobnie nie mamy się o co martwić. Mimo to warto znać pozostałe normy, aby móc w porę skonsultować się z kardiologiem:

• Ciśnienie prawidłowe: 120 - 129 mm Hg / 80 - 84 mm Hg
• Ciśnienie wysokie prawidłowe: 130 - 139 mm Hg / 85 - 89 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia: 140 - 159 mm Hg / 90 - 99 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia: 160 - 179 mm Hg / 100 - 109 mm Hg
• Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia: ≥ 180 mm Hg / ≥ 110 mm Hg

Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego¹.

Na konsultację kardiologiczną możemy zapisać się on-line w serwisie LekarzeBezKolejki.pl. Wystarczy wybrać specjalizację i miasto, by mieć dostęp do tysięcy kardiologów w całej Polsce. Co ważne, w bazie dostępne są terminy wizyt prywatnych oraz na NFZ.

Umów wizytę u kardiologa

Umów wizytę u kardiologa

Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie?

Pomiar ciśnienia to nic trudnego, z łatwością możemy go wykonać w warunkach domowych. Wystarczy tylko prosty ciśnieniometr i chwila wolnego czasu. Aby wynik był jak najbardziej wiarygodny musimy stosować się do kilku prostych zaleceń. Pomiary ciśnienia najlepiej wykonywać o stałej porze dnia, gdyż ciśnienie w ciągu doby ulega zmianom. Badanie powinno odbywać się w warunkach spoczynkowych. Co to oznacza? Na co najmniej 5 minut przed pomiarem powinniśmy odpocząć w pozycji siedzącej i się odprężyć. Łokieć badanej ręki powinien być podparty (np. na stole), a badane ramię winno znajdować się na wysokości serca. Jeżeli wcześnie nie sprawdzaliśmy poziomu ciśnienia, dobrym pomysłem jest wykonanie pomiaru na obu ramionach, by wybrać to, na którym wynik był wyższy. W przypadku uzyskania zbliżonych wyników następne pomiary możemy wykonywać na ręce niedominującej. 

Musimy pamiętać, że nawet drobne i z pozoru nieistotne błędy mogą wpływać na uzyskane wyniki. Dlatego przed pomiarem nie należy pić kawy, jeść ani palić papierosów. Ważne jest także ułożenie ręki podczas badania. Jeśli ramię znajduje się znacząco poniżej lub powyżej poziomu serca, może to wpłynąć na wynik. Trzeba również zwrócić uwagę na to, by dostosować szerokość mankietu do obwodu naszego ramienia. Nasze zdrowie i samopoczucie również mają znaczenie. Stres, objawy bólowe czy nawet lekkie przeziębienie zmieniają wartości ciśnienia tętniczego.

Hipertensja (nadciśnienie) - podwyższone ciśnienie tętnicze

Kilkukrotne uzyskanie wyniku przekraczającego przyjęte normy jest objawem hipertensji, czyli nadciśnienia. Jest to najczęściej diagnozowane schorzenie układu krążenia. Przeważnie ma ono charakter wtórny, gdyż w większości przypadków przyczyny rozwoju choroby nie są do końca znane. Kardiolodzy wskazują jednak, że wpływ może mieć dieta opierająca się na produktach wysoko przetworzonych, nadmierne spożycie soli, uwarunkowania genetyczne czy wreszcie otyłość. Przypadki nadciśnienia wtórnego zdarzają się rzadziej, a przyczyną zwykle są przyjmowane leki (niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki hormonalne), choroby (cukrzyca, nadczynność tarczycy) lub ciąża. Po ich wyeliminowaniu objawy nadciśnienia ustępują.

O sposobie leczenia nadciśnienia tętniczego decyduje kardiolog na podstawie wieku i płci pacjenta, jego stanu zdrowia i przebytych chorób. W terapii farmakologicznej zwykle stosuje się inhibitory konwertazy angiotensyny, antagonistów receptora angiotensyny, leki blokujące receptory beta-adrenergiczne, diuretyki z grup tiazydowych oraz blokery kanałów wapniowych. Oprócz farmakoterapii niezwykle istotne jest także zmiana stylu życia. Porzucenie używek, zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna mogą znacząco wpłynąć na obniżenie ciśnienia.

Hipotensja (niedociśnienie) - niskie ciśnienie tętnicze

Odwrotną sytuacją do nadciśnienia tętnicznego jest hipotensja, czyli niedociśnienie tętnicze. Dotyka osoby w różnym wieku, przeważnie jednak kobiety i młode dziewczęta oraz osoby szczupłe i aktywne fizycznie. Choć nie jest tak groźne, jak nadciśnnienie, nie należy go bagatelizować. Gwałtowne spadki ciśnienia mogą bowiem przyczyniać się do utraty przytomności.

Przyczyny niedociśnienia mogą być różne. Do jego rozwoju przyczyniać się mogą takie choroby, jak: niedoczynność przysadki lub tarczycy, hipowolemia, choroba Addisona. Powodem często są też leki moczopędne, rozszerzające naczynia lub obniżające ciśnienie.

Jak można samodzielnie podnieść ciśnienie? Czasem wystarczy:

• regularna aktywność fizyczna,
• nawadnianie organizmu,
• wysypianie się,
• rzucenie papierosów,
• zmiana diety (ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, większy udział warzyw i owoców),
• nieznaczne zwiększenie ilości soli w posiłkach.

Jeżeli mimo tych zmian objawy niedociśnienia nie ustępują, lepiej skonsultować się z kardiologiem. Być może konieczne będzie rozpoczęcie terapii farmakologicznej w oparciu o glikokortykosteroidy, efedrynę lub midodrynę.

_{1. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym - 2015 rok, https://nadcisnienietetnicze.pl/content/download/8424/117352/file/Wytyczne%202015.pdf}