Mechanizm działania nitrogliceryny

Nitrogliceryna należy do grupy leków nazywanych nitratami. Są to związki, które po zażyciu uwalniają ze swojej struktury cząsteczkę tlenku azotu, który powoduje rozkurcz mięśni gładkich naczyń tętniczych i żylnych. 

Dzięki nitroglicerynie dochodzi do rozkurczu naczyń wieńcowych i do serca trafia więcej krwi, co poprawia jego zaopatrzenie w tlen. W tym samym czasie rozkurcz naczyń żylnych spowalnia powrót żylny krwi do serca, przez co jego praca zostaje zoptymalizowana. Nitrogliceryna poprawia zatem wydolność serca i zwiększa jego tolerancję na wysiłek.

Umów się do lekarza rodzinnego

Kiedy stosować nitroglicerynę?

Nitrogliceryna jest stosowana w leczeniu dławicy piersiowej, czyli inaczej dusznicy bolesnej. W zależności od postaci leku w jakiej występuje, może być stosowana zarówno w zapobieganiu występowania napadów dławicy przed planowanym wysiłkiem fizycznym lub w celu ich przerwania. 

W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów, takich jak ból w okolicy klatki piersiowej, należy udać się do lekarza rodzinnego, który po przeprowadzeniu wywiadu oraz badania przedmiotowego będzie w stanie określić przyczynę zaburzeń lub skieruje nas do specjalisty. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego lekarza możesz z łatwością umówić za pośrednictwem portalu LekarzeBezKolejki.pl.

W jakich preparatach znajdziemy nitroglicerynę?

Na rynku występują różne postaci preparatów z nitrogliceryną. Preparaty w formie aerozolu podaje się na błonę śluzową policzka, a działanie lecznicze rozpoczyna się już po około minucie od aplikacji. Ważne jest, aby pacjent stosujący aerozol przyjmował go w pozycji siedzącej, ze względu na ryzyko wystąpienia hipotonii ortostatycznej, czyli spadku ciśnienia wywołanego zmianą pozycji ciała. Szybkim działaniem charakteryzują się również tabletki do stosowania podjęzykowego, których skuteczność można zaobserwować już po 2-3 minutach. Ważne jest, aby ich nie połykać, ponieważ lek może zostać rozłożony w kwaśnym środowisku żołądka.  

Warto pamiętać, że jeśli po pierwszej aplikacji aerozolu (tj. jednego rozpylenia) nitrogliceryna nie zacznie działać, należy powtarzać ją co 5 minut, aż do podania łącznie 3 dawek. Jeśli objawy po 3 rozpyleniach nie ustąpią, należy wezwać karetkę pogotowia, gdyż istnieje wtedy podejrzenie zawału serca. 

Preparat z nitrogliceryną w postaci maści należy wcierać w okolicę przedsercową, w ilości około 0,5 cm, oczekując na efekt od 10 do 30 minut. W związku z tym nie jest to lek przerywający ostry napad dusznicy. Ze względu na przenikalność przez skórę oraz działanie drażniące, po aplikacji maści należy umyć dokładnie ręce lub nakładać maść w gumowych rękawicach. 

Nitrogliceryna występuje też w preparatach złożonych wraz z tetraazotanem pentaerytrytylu, stosowanych w zapobieganiu i przerywaniu ostrego napadu dusznicy. W warunkach szpitalnych możliwe jest podanie nitrogliceryny we wlewie dożylnym. 

Nitrogliceryna – przeciwwskazania

Nitrogliceryny nie powinny stosować osoby, u których stwierdzono nadwrażliwość na azotany. Nie należy łączyć jej również z preparatami stosowanymi w leczeniu zaburzeń erekcji, takimi jak sildenafil, tadalafil i wardenafil, ze względu na nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego. Przeciwwskazaniem do stosowania są również choroby przebiegające ze zwiększonym ciśnieniem śródczaszkowym (udar mózgu, urazy głowy) oraz stany ostrego niedociśnienia i hipowolemii. 

Nitrogliceryna - działania niepożądane

Jak w przypadku każdego leku, stosowanie nitrogliceryny może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych. Należą do nich m.in.:

• bóle i zawroty głowy;
• senność i osłabienie;
• nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego;
• hipotonia ortostatyczna;
• nudności i wymioty;
• zaczerwienienie twarzy;
• przyspieszenie czynności serca.

Ze względu na ryzyko wystąpienia zjawiska tolerancji przy długotrwałym stosowaniu azotanów, zaleca się tzw. dawkowanie asymetryczne, polegające na zażywaniu preparatów dwa razy na dobę z przerwą 8 godzinną. Dłuższa przerwa z kolei powinna wypadać w okresie zmniejszonej aktywności fizycznej. Dotyczy to zarówno preparatów doustnych, jak i maści.  

Bibliografia:

1. Rojek, A., Szczęch, R. (2006). Działania niepożądane nitrogliceryny – konieczność edukacji chorych. Choroby Serca i Naczyń, 3, 4, s. 187–192.
2. Nitromint, 0,4 mg/dawkę. Charakterystyka produktu leczniczego. Dostęne na: https://leki.urpl.gov.pl/files/43_Nitromint_aeroz_podj_roztw_0_4_mg_daw.pdf.
3. Pentaerythritol Compositum 20 mg + 5 mg. Charakterystyka produktu leczniczego.

Autor