Czym jest saturacja krwi?

Saturacja (saturatio) w dosłownym znaczeniu określa nasycenie danej cieczy gazem. Najczęściej jednak pojęcia tego używa się w odniesieniu do krwii, gdzie oznacza ono poziom nasycenia hemoglobiny tlenem, czyli mówi, w jakim procencie krew krążąca w naczyniach krwionośnych związana jest z tlenem. Saturacja krwi, obok ciśnienia, pulsu, temperatury ciała i częstotliwości oddechu, uznawana jest za podstawowy parametr życiowy, pozwalający monitorować ogólny stan zdrowia człowieka. Zbyt niska saturacja nie powinna być bagatelizowana, ponieważ może prowadzić do stanu zagrażającego życiu. Do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego niezbędne jest dostarczanie tlenu do różnych organów, a obniżony poziom saturacji oznacza, że tkanki, narządy i komórki nie otrzymują odpowiedniej ilości tlenu. Pomiar saturacji pozwala więc uchronić organizm przed niedotlenieniem.

Umów się do lekarza rodzinnego

Pomiar saturacji

Badanie poziomu saturacji wykonuje się za pomocą specjalnego urządzenia – pulsoksymetru. Pomiar saturacji jest nieinwazyjny, szybki i bezbolesny. Polega on na umieszczeniu czujnika pulsoksymetru na palcu, małżowinie usznej lub płatku nosa. W przypadku niemowląt lub dzieci pulsoksymetr może zostać umieszczony na nadgarstku lub stopie. Najczęściej jednak, szczególnie w warunkach domowych, korzysta się z pulsoksymetrów napalcowych. Pomiar takim pulsoksymetrem polega na umieszczeniu urządzenia na palcu wyświetlaczem do góry i odczytaniu wyniku po 1-2 minutach, gdy zapis na pulsoksymetrze będzie już stabilny. Na ekranie wynik pojawia się w procentach i przedstawiony jest za pomocą symbolu SpO2. Przed wykonaniem badania poziomu saturacji należy zapoznać się z instrukcją obsługi pulsoksymetru i wszystkimi wytycznymi producenta.

Wynik badania może zostać zafałszowany przez:

• lakier lub tipsy na paznokciach,
• zmiany grzybicze na paznokciach,
• zimne dłonie,
• ruch w trakcie pomiaru,
• nieprawidłowe założenie urządzenia,
• mocne światło w pomieszczeniu, w którym wykonywany jest pomiar.

Prawidłowa saturacja krwi – norma

U zdrowych osób prawidłowa wartość saturacji mieści się w przedziale 95-98%.

Wyższe wartości mogą pojawić się u pacjentów poddanych tlenoterapii. Wartość saturacji poniżej 95% należy skonsultować z lekarzem rodzinnym, ponieważ może wiązać się z niedotlenieniem organizmu. Saturacja na poziomie 70% to wartość krytyczna, poniżej której mamy do czynienia ze stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Na wartość saturacji wpływają:

• wiek – dla osób w podeszłym wieku (powyżej 70. roku życia) norma wynosi 94-98%;
• palenie tytoniu – nałogowi palacze mogą uzyskać niższy wynik, ponieważ ich wydolność oddechowa jest mniejsza;
• niektóre choroby – u osób cierpiących z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego (np. astmy, POChP), infekcji wirusowych lub bakteryjnych (np. COVID-19, zapalenia płuc), wad serca lub anemii saturacja może być niższa;
• ciśnienie atmosferyczne – u osób przebywające w miejscach z obniżonym ciśnieniem atmosferycznym, czyli na dużych wysokościach obserwuje się zaburzenia saturacji;
• zatrucie gazami – zatrucie tlenkiem węgla lub związkami azotowymi może obniżyć poziom saturacji.

Niska saturacja krwi – objawy

Objawy, które mogą wskazywać na zbyt niską saturację to:

• duszności,
• przyspieszone bicie serca,
• nadmierna senność,
• zmęczenie,
• przyspieszone oddychanie,
• ból i zawroty głowy,
• dezorientacja, 
• niewyraźna mowa,
• niewyraźne widzenie,
• sinica (charakteryzująca się sinym zabarwieniem skóry, paznokci lub błon śluzowych).

Kiedy warto badać saturację?

Saturacja mierzona jest przede wszystkim w szpitalu lub w karetce pogotowia, warto jednak badać ją samodzielnie w domu, szczególnie jeśli jesteśmy narażeni na niedotlenienie organizmu, np. cierpimy z powodu chorób układu oddechowego. Takie działanie pozwoli odpowiednio wcześnie zareagować. W przypadku spadku saturacji poniżej normy należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem rodzinnym. 

Wskazania do wykonania pomiaru saturacji to:

• zauważenie objawów niedotlenienia organizmu,
• każde podejrzenie obniżenia saturacji,
• schorzenia układu oddechowego,
• tlenoterapia,
• niektóre sytuacje w szpitalu, np. operacje, znieczulenie ogólne, poród, śpiączka farmakologiczna, endoskopia przewodu pokarmowego lub drzewa oskrzelowego, cewnikowanie serca.

Wizytę u wybranego lekarza możesz zarezerwować nie wychodząc z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia

1. Hafen, B., B., Sharma, S. (2021). Oxygen Saturation. StatPearls [Internet]. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing.
2. Torp, K., D., Modi, P., Simon, L., V. (2022). Pulse Oximetry. StatPearls [Internet]. Treasure Island FL: StatPearls Publishing.
3. Pulse Oximetry. Dostępne na: https://medlineplus.gov/lab-tests/pulse-oximetry/. (Dostęp: 04.2022)

Autor