Badania laboratoryjne z krwi i moczu

Jeżeli podejrzewamy u siebie ciążę, należy udać się na wizytę do ginekologa. Regularnie wykonywane badania diagnostyczne pozwalają wykryć pewne nieprawidłowości na ich wczesnym etapie, co umożliwia szybką reakcję i zminimalizowanie zagrożenia. Zaniechanie badań jest groźne nie tylko dla przyszłej mamy, ale również płodu, dlatego trzeba regularnie wykonywać zalecone przez położnika badania. Do tych podstawowych zaliczają się badania krwi i moczu, które w przebiegu całej ciąży wykonuje się kilkukrotnie.

Podstawowa morfologia

To podstawowe badanie pozwalające na analizę elementów morfotycznych krwi – czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi – pod kątem ilościowym i jakościowym. U ciężarnych morfologię wykonuje się, aby wykluczyć niedokrwistość (anemię) lub ewentualne infekcje. Badanie to jest swego rodzaju papierkiem lakmusowym naszego zdrowia, jego niekorzystne wyniki mogą być podstawą do dalszej diagnostyki.

Morfologię wykonuje się już podczas pierwszego badania krwi oraz na późniejszych etapach ciąży:

• między 15. a 20. tygodniem,
• między 27. a 32. tygodniem,
• między 33. a 37. tygodniem,
• między 38. a 39. tygodniem.

Oznaczenie grupy krwi, czynnika Rh i przeciwciał odpornościowych

Jeżeli kobieta nie zna swojej grupy krwi, oznacza się ją podczas pierwszego badania (np. przy okazji wykonywania morfologii), najpóźniej do 10. tygodnia ciąży. Badanie to wykonuje się w celu sprawdzenia ryzyka ewentualnego konfliktu serologicznego. Jeżeli ono istnieje, matce podaje się przeciwciała, które uchronią płód przed powikłaniami.

Ryzyko konfliktu serologicznego zachodzi wtedy, gdy kobieta ma krew z czynnikiem Rh (-), a mężczyzna Rh (+). Jeżeli dziecko odziedziczy grupę krwi Rh-dodatnią, u matki Rh-ujemnej mogą wytwarzać się groźne przeciwciała. By tak się stało, musi dojść do zetknięcia krwi matki i dziecka, co przeważnie ma miejsce w czasie porodu lub poronienia.

W pierwszej ciąży zagrożenie jest niewielkie, jednak brak odpowiedniej profilaktyki w tym czasie może rzutować na kolejne ciąże. Przeciwciała są wówczas o wiele silniejsze, mogą przeniknąć przez łożysko i zaatakować krwiobieg płodu. Dlatego, aby nie dopuścić do powstania konfliktu, ciężarnym o krwi Rh-ujemnej profilaktycznie podaje się zastrzyk z immunoglobuliną anty-D.

Stężenie glukozy we krwi

U ciężarnych istotne jest monitorowanie stężenia glukozy, aby wcześnie wykryć ewentualną cukrzycę ciążową. Pierwsze oznaczenie stężenia glukozy na czczo przyszła mama powinna wykonać do 10. tygodnia ciąży. Jeżeli wynik jest w normie, to następne badanie, czyli doustny test obciążenia glukozą (OGTT), wykonuje się między 24. a 28. tygodniem ciąży. W trakcie tego badania trzykrotnie pobiera się krew, z czego dwa razy po wypiciu przez ciężarną 75 g roztworu glukozy.

Odczyn Wassermanna (WR)

Badanie to ma charakter przesiewowy. Wykonuje się je u ciężarnych w celu wykrycia w surowicy przeciwciał, które świadczą o zakażeniu bądź przebytej infekcji kiłowej. Termin wykonania tego badania wypada miedzy 33. a 37. tygodniem ciąży.

Toksoplazmoza

Oznaczenie przeciwciał skierowanych przeciw pierwotniakowi, który jest odpowiedzialny za toksoplazmozę, wykonuje się po to, aby stwierdzić czy doszło do zakażenia. Badanie to ma szczególne znaczenie u kobiet w ciąży, ponieważ pierwotniak może przeniknąć przez łożysko i zaatakować płód. Do zakażenia może dojść w wyniku spożycia surowego mięsa, które pochodzi od zarażonego zwierzęcia lub przez kontakt z zakażonymi kocimi odchodami. Poziom przeciwciał oznacza się przy pierwszym badaniu krwi i powtarza między 21. a 26. tygodniem ciąży, jeżeli wynik pierwszego badania był ujemny.

Różyczka

Test wykonuje się w celu potwierdzenia odpowiedniej ochrony przeciw zakażeniu oraz w celu wykrycia istniejącego lub przebytego zakażenia. Oznacza się podczas pierwszego badaniu krwi.

Badanie na posiew na paciorkowce beta – hemolizujące

Badanie wykonuje się pod koniec ciąży, między 33. a 37. tygodniem ciąży. Jest to badanie bakteriologiczne, ma na celu wykrycie ewentualnych bakterii w kanale szyjki macicy. Posiew pobiera się z dróg rodnych za pomocą specjalnego wacika.

Ponadto ginekolog prowadzący ciąże może zalecić dodatkowe badania w kierunku:

• przeciwciał HIV - badanie to ma na celu wykrycie przeciwciał przeciwko wirusowi HIV we krwi, oznacza się je przy pierwszym badaniu krwi i powtarza w między 33. a 37. tygodniem ciąży.
• antygenu HBs – jest to badanie, którego celem jest wykrycie obecności antygenu HBs, który wskazuje na zakażenie wirusem HBV. Jeśli wynik będzie dodatni, lekarz po urodzeniu poda dziecku immunoglobulinę, co zapobiegnie zakażeniu.
• HCV - badanie w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu C, oznacza się przy pierwszym badaniu krwi i powtarza między 33. a 37. tygodniem ciąży w przypadku kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia.

Badanie moczu

Wyniki badania moczu mogą wiele powiedzieć na temat stanu zdrowia ciężarnej. Glukoza w moczu jest sygnałem, że konieczna jest dalsza diagnostyka w kierunku cukrzycy. Podwyższone leukocyty mogą świadczyć o toczącym się zakażeniu układu moczowego. Obecność białka w moczu może wskazywać na schorzenia w obrębie układu moczowego, w tym również nerek.
Pierwsze badanie moczu, podobnie, jak badanie krwi, należy wykonać do 10. tygodnia ciąży, a następne:

• między 11. a 14. tygodniem ciąży,
• między 15. a 20. tygodniem ciąży,
• między 21. a 26. tygodniem ciąży,
• między 27. a 32. tygodniem ciąży,
• między 33. a 37. tygodniem ciąży,
• między 38. a 39. tygodniem ciąży.