Ból brzucha - potrzebny objaw

Choć ból brzucha nie należy do przyjemnych objawów, jest potrzebny i ważny z punktu widzenia diagnostyki. Ból skłania nas do poszukiwania jego źródła, a więc choroby, która przyczynia się do występowania takiego objawu. Trzeba mieć to na uwadze, bowiem w większości przypadków utrzymujący się ból brzucha jest przejawem chorób narządów jamy brzusznej. Są też przypadki, gdy ból brzucha to efekt nadwrażliwości jelit lub pewnych zaburzeń czynności układu pokarmowego. Niezależnie od przyczyny, należy szukać źródła bólu, najlepiej z pomocą lekarza rodzinnego, który skieruje nas na dodatkowe badania diagnostyczne.

Rodzaj bólu brzucha ma znaczenie

Powiedzenie, że "boli nas brzuch" z pewnością nie ułatwi postawienia prawidłowej diagnozy na temat naszego stanu zdrowia. Jednak dokładne opisanie towarzyszących nam objawów może naprowadzić lekarza rodzinnego na właściwy trop. Pacjent powinien określić lokalizację bólu, który może być odczuwany w dolnej, górnej, prawej lub lewej części brzucha. Jeżeli ból zaczyna obejmować kilka jego części, możemy mówić o tzw. bólu rozlanym. Należy również określić czas trwania bólu. Ból może pojawić się nagle, co może wskazywać na stan zagrażający życiu, jak niedrożność przewodu pokarmowego, czy perforację. Bywa jednak, że nagły ból ma charakter kolkowy, co jest częstym objawem przy kolce nerkowej czy kamicy żółciowej. Ból przewlekły może towarzyszyć nam stale, lub nawracać od czasu do czasu. Jest mniej intensywny, jednak dosyć uciążliwy. To częsta postać bólu przy chorobie wrzodowej.

Wreszcie istotne są także wszelkie czynniki, które zaostrzają lub łagodzą objawy. Ból brzucha może się zmniejszyć po zjedzeniu posiłku, oddaniu stolca, a nasilać na czczo lub w trakcie schylania.

Najczęstsze przyczyny bólu brzucha

Niestrawność

To najczęstsza przyczyna bólu brzucha, który zdarza się, gdy za bardzo pofolgujemy sobie przy stole. Jedzenie w pośpiechu, jedzenie zbyt dużych porcji oraz tłuste i ciężkostrawne posiłki sprzyjają niestrawności. Ból brzucha, nudności, zgaga, wzdęcia i odbijanie mogą się utrzymać do kilku godzin po posiłku.

Menstruacja

bóle menstruacyjne są jednym z objawów comiesięcznego krwawienia z dróg rodnych. Spowodowane są skurczami mięśni macicy, a także zmianami hormonalnymi. Ból odczuwany jest w podbrzuszu, ale może promieniować do pleców. U jednych osób trwa krótko, u innych może utrzymywać się przez kilka dni.

Grypa żołądkowa

Z typową grypa nie ma wiele wspólnego, bo wywołują ją rotawirusy, adeno- i norowirusy oraz niektóre bakterie, pasożyty i grzyby. Fachowo jelitówkę określa się mianem zapalenia żołądkowo-jelitowego. Objawy pojawiają się nagle, zwykle pod postacią kłujących bólów brzucha, gorączki, nudności i wymiotów, obfitych i wodnistych biegunek oraz ogólnego osłabienia i uczucia rozbicia.

Choroba refluksowa

Ucisk i pieczenie odczuwane są w okolicy mostka, a ból może promieniować na tylną część gardła. Dzieje się tak na skutek cofania się treści żołądkowej, czego przykrą konsekwencją są nudności, częste odbijanie się i kwaśny smak w ustach.

Wrzody żołądka lub dwunastnicy

W tym wypadku chory odczuwa pewien dyskomfort oraz piekący ból w nadbrzuszu, którym często towarzyszy uczucie pełności i rozpierania po spożyciu posiłku. Bywa jednak, że choroba nie daje żadnych objawów.

Zapalenie wyrostka robaczkowego 

Przyczyną stanu zapalnego przeważnie są kamienie kałowe zatykające światło wyrostka. Ból pojawia się nagle, jest uporczywy i z początku trudno go zlokalizować. Z czasem odczuwany jest po prawej stronie brzucha, powyżej pachwiny. Objawami towarzyszącymi są nudności i wymioty, utrata apetytu i podwyższona temperatura.

Zapalenie pęcherzyka żółciowego 

To powikłanie kamicy żółciowej, która objawia się obecnością kamieni w żółciowych (w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych). Typowym objawem zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kolka żółciowa, którzy utrzymuje się przez kilka godzin. Ból odczuwany jest w prawym nadbrzuszu, narasta podczas głębokiego wdechu.

Jak radzić sobie z bólem brzucha?

W sytuacji, gdy podejrzewamy, że ból brzucha nie jest objawem poważniejszego schorzenia, możemy próbować złagodzić go na własną rękę. Można sięgnąć po leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), jak ibuprofen czy ketoprofen, oraz leków rozkurczowych. W przypadku niestrawności ulgę mogą przynieść napary ziołowe, które zwiększają wydzielanie soków trawiennych i działają rozkurczowo, jak koszyczek rumianku, mięta pieprzowa, korzeń mniszka. Rozluźniająco zadziała np. okład ciepłym termoforem oraz odpoczynek w pozycji leżącej z podkurczonymi nogami.

Jeśli oprócz bólu towarzyszą nam inne niepokojące objawy, sytuacja wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym. Zaniepokoić powinna nas podwyższona temperatura, nudności i wymioty, zatrzymanie stolca, obecność krwi w stolcu, a także nocny ból brzucha, który wybudza nas ze snu. Lekarz oceni, czy występujące dolegliwości świadczą o schorzeniu wymagającym dalszej diagnostyki lub wizyty u lekarza specjalisty.