Rodzaje polipów w jelicie grubym

Polipy jelita grubego są patologicznym uwypukleniem śluzówki jelita do wnętrza światła tego odcinka układu pokarmowego. Mogą by polipami nowotworowymi, ale nie muszą! Istnieją bowiem także polipy zapalne, zwane rzekomymi. Wśród polipów lokalizujących się w różnych odcinkach jelita grubego (m.in. w esicy czy odbytnicy) wyróżnia się polipy gruczolakowe, ząbkowane, hamartomatyczne oraz wspomniane już — polipy rzekome. 

Dodatkowo u niektórych pacjentów podłoże występowania polipów tkwi w ich genetyce, wiążąc się z konkretnym zespołem genetycznym. 

Polipy gruczolakowe

U osób dorosłych najczęściej występującym w jelicie grubym rodzajem polipa są polipy gruczolakowe, będące zmianami nowotworowymi. Mogą nie dawać objawów klinicznych lub powodować m.in.:

• parcie na stolec;
• krwawienie (utajone lub jawne);
• niedokrwistość;
• wydalanie kału z patologicznymi domieszkami — śluzem;
• zmianę rytmu dobowego wypróżnień;
• biegunkę.

Makroskopowo ocenia się polipy jako płaskie, siedzące, półuszypułowane oraz uszypułowane.

Polipy ząbkowane

W strukturze polipa widoczne są krypty gruczołowe o wyglądzie zębów piły, którym zmiana zawdzięcza swą nazwę. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia wśród polipów ząbkowanych następujące rodzaje zmian:

• hiperplastyczne (najczęstsze, bez podłoża nowotworowego);
• polip ząbkowany lub gruczolak siedzący (to zmiana przedrakowa);
• gruczolak ząbkowany tradycyjny (rzadki, będący zmianą przedrakową).

Polipy hamartomatyczne

W tej grupie wyróżnia się polipy młodzieńcze, polipy Peutza-Jeghersa oraz polipy związane z mutacjami PTEN. Pojawienie się tego rodzaju polipów jelita grubego wynika z mutacji genetycznych.

Polipy zapalne

Tego rodzaju zmiany śluzówki jelita grubego towarzyszą zapalnym schorzeniom jelita. Najczęściej polipy rzekome obserwuje się u pacjentów zmagających się z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. 

Związane z rakiem jelita grubego zespoły genetyczne

Polipy o podłożu nowotworowym mogą występować w jelicie grubym jako manifestacja zespołu genetycznego. Z polipami współistnieje m.in. zespół Lyncha, zespół polipowatości młodzieńczej czy polipowatość związana z genem MUTYH.

Zarezerwuj termin wizyty online u lekarza rodzinnego

Czynniki ryzyka polipów jelita grubego

Nie zawsze pojawieniu się polipów jelita grubego można zapobiec. Istnieje jednak szereg czynników ryzyka ich wystąpienia, na które w większości mamy wpływ, są to m.in.:

• dieta o dużej zawartości tłuszczu i czerwonego mięsa,
• spożywanie nadmiernych ilości alkoholu,
• palenie tytoniu,
• otyłość oraz nadwaga,
• niewystarczająca ilość aktywności fizycznej i siedzący tryb życia,
• cukrzyca typu 2,
• polipy jelita grubego w wywiadzie chorobowym,
• nowotwory w wywiadzie chorobowym,
• występowanie polipów jelita grubego wśród członków rodziny. 

Polipy w jelicie grubym — objawy

Choć obecność jawnych objawów klinicznych prawdopodobnie ułatwiłoby diagnostykę polipów jelita grubego, wiele zmian (szczególnie o niewielkich wymiarach) przebiega bezobjawowo. Najczęściej zauważonymi przez chorych dolegliwościami są m.in. zmiana rytmu wypróżnień lub zmiana wyglądu stolca. 

W razie zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów należy udać się do lekarza rodzinnego lub internisty w celu przeprowadzenia diagnostyki. Wizytę u wybranego specjalisty z łatwością umówisz za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Polipy jelita grubego — jak je wykryć?

W celu wykrycia polipów jelita grubego konieczne jest wykonanie kolonoskopii z pobraniem materiału na badanie histopatologiczne bądź kolonografii TK. Odpowiadając więc na często zadawane przez pacjentów pytanie — czy tomografia komputerowa (TK)  wykryje polipy jelita grubego? Tak, specjalny rodzaj badania TK może wykryć polip. 

Polipy jelita grubego — postępowanie

Postępowanie w przypadku wykrycia polipów jelita grubego uzależnione jest od rodzaju wykrytej zmiany. Polipy będące zmianami przedrakowymi lub nowotworowymi wymagają usunięcia przez chirurga. Zmiany nie będące stanem przedrakowym i przebiegające bezobjawowo często jednak nie potrzebują podejmowania interwencji chirurgicznej, a jedynie badań kontrolnych. 

Jak usunąć polipy jelita grubego?

Usunięcie polipa jelita grubego ma miejsce w szpitalu, zabieg nazywany jest polipektomią. Wykrycie zmiany wymaga jej wycięcia oraz zbadania przez histopatologa, by określić dokładnie rodzaj powstałej patologii.

W miarę możliwości usuwa się chirurgiczne wykryte polipy, czasem jednak konieczne jest bardziej radykalne leczenie, np. wycięcie fragmentu jelita grubego. 

Całość postępowania i ewentualny dalszy nadzór zależny jest od rodzaju wykrytej zmiany.

Czy polipy jelita grubego odrastają?

Zdarza się, iż usunięcie polipów ma charakter trwały, jednak zmiany w jelicie mogą nawrócić. Właśnie z tego powodu niezwykle ważne jest przestrzeganie indywidualnych zaleceń lekarskich oraz regularne wykonywanie kontrolnej kolonoskopii.

Bibliografia

1. Szczeklik, A., Gajewski, P. (2025). Duża Interna Szczeklika. Medycyna praktyczna, s. 1111-1121.
2. Rak jelita grubego: poradnik dla pacjentów - informacje oparte na wytycznych ESMO dotyczących praktyki klinicznej - wer. 2016.1, s. 8. Dostępne na: https://www.esmo.org/content/download/102234/1807735/1/ESMO-ACF-Rak-Jelita-Grubego-Poradnik-dla-Pacjent%C3%B3w.pdf. 
3. Nowak, J., Koziara, W., Walkowiak, J. (2015). Zespoły polipowatości hamartomatycznych. Postępy Nauk Medycznych, 1, s. 11-18.
4. Niedzielska, I., Orawczyk, T., Szaniewski, K., Ziaja, K. (2008). Chirurgia Polska, 10, 1, 30-34.

Autor