Krew utajona w kale – czym jest?

Krew utajona w stolcu to domieszka krwi, która nie jest zauważalna gołym okiem. Ilość krwi nie powoduje zmian barwy ani konsystencji kału, dlatego można ją wykryć jedynie metodami laboratoryjnymi. Obecność krwi w kale może świadczyć np. o niewielkim krwawieniu z przewodu pokarmowego. Może ono pochodzić z przełyku, żołądka, jelita cienkiego, okrężnicy lub odbytnicy. Badanie na krew utajoną pomaga w diagnostyce chorób nowotworowych lub zapalnych jelit.

Umów się do lekarza rodzinnego

Krew utajona w kale – przyczyny

Do najczęstszych przyczyn dodatniego wyniku testu na krew utajoną w kale należą:

• rak jelita grubego, rak żołądka, rak przełyku;
• choroba wrzodowa;
• refluksowe zapalenie przełyku;
• polipy jelita grubego;
• guzki krwawnicowe;
• uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego (głównie przez niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Badania na krew utajoną w kale – wskazania

Badania na krew utajoną w kale zlecane są zatem w przypadku dwóch podstawowych wskazań:

• badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego;
• badania mające na celu znalezienie przyczyny utraty żelaza u pacjentów z jego niedoborem oraz niedokrwistością syderopeniczną.

Badania na krew utajoną często zalecane są osobom z niedokrwistością makrocytową, niedobarwliwą lub ze zmniejszonym stężeniem żelaza i ferrytyny we krwi w celu znalezienia przyczyny ich zbyt dużej utraty. Mówi się także, że w tym celu jednak warto wykonać również badanie endoskopowe górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Ponadto, badania te powinny być wykonywane u wszystkich osób po 50. roku życia w ramach profilaktyki raka jelita grubego. Wraz z wiekiem ryzyko zachorowania na wspomniany nowotwór rośnie, dlatego zgodnie z zaleceniami National Academy of Clinical Biochemistry warto wykonywać badania przesiewowe w tym kierunku.

Test na krew utajoną w kale

Do najczęściej wykonywanych badań wykrywających krew utajoną w stolcu (fecal occult blood test – FOBT) są:

• próba chemiczna (test gwajakowy) – wynik badania ocenia się wzrokowo poprzez zmianę zabarwienia testu na niebieski;
• testy immunochemiczne. 

Test gwajakowe wymagają odpowiedniego przygotowania przed badaniem. Przez przynajmniej 5 dni przed badaniem pacjent nie powinien przyjmować niesteroidowych leków przeciwzapalnych, kwasu askorbinowego czy preparatów z żelazem. Ponadto, spożycie niektórych warzyw, owoców oraz czerwonego mięsa może wpływać na fałszywie dodatni wynik. Dla odmiany, testy immunochemiczne nie wymagają specjalnego przygotowania, jednak wykorzystywane są głównie w celu wykrywania krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Krew utajona w kale u dziecka

Krew utajona w kale u dziecka może wskazywać na choroby przewodu pokarmowego, alergie pokarmowe, szczeliny odbytu czy zaparcia. Warto obserwować dziecko i skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub pediatrą, który na podstawie dolegliwości zleci dokładną diagnostykę. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Test na krew utajoną w kale – interpretacja wyników

Badanie na krew utajoną w kale powinno być wykonywane w próbkach trzech kolejno oddanych stolców. Warto jednak pamiętać o konieczności przestrzegania zaleceń odpowiedniego przygotowania do badania w przypadku testów gwajakolowych. 

Wyniki można interpretować w różny sposób:

• wynik dodatni – nie musi świadczyć o żadnej poważnej chorobie przewodu pokarmowego. diagnostyką, interpretacją oraz leczeniem zajmuje się lekarz gastrolog;
• wynik fałszywie ujemny – może pojawić się np. u osób spożywających duże ilości witaminy C;
• wynik fałszywie dodatni – wskazuje na obecność krwi w stolcu przy jej braku, dotyczy osób nieodpowiednio przygotowanych do badania oraz spożywających duże ilości czerwonego mięsa lub niektórych warzyw.

Bibliografia:

1. Bagińska, A., Szczepanek, M. (2020). Kiedy badanie stolca na krew utajoną jest medycznie uzasadnione? Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/gastrologia/przegladbadan/242758,kiedy-badanie-stolca-na-krew-utajona-jest-medycznie-uzasadnione. (Dostęp: 10.2022).
2. Mokrowiecka, A. (2014). Dodatni wynik krwi utajonej w stolcu – etiologia, różnicowanie. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/105764,dodatni-wynik-krwi-utajonej-w-stolcu-etiologia-roznicowanie. (Dostęp: 10.2022).
3. Solnica, B. (2012). Badanie krwi utajonej w stolcu. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/gastrologia/diagnostyka/69626,badanie-krwi-utajonej-w-stolcu. (Dostęp: 10.2022).

Autor