Budowa i funkcje wątroby

Wątroba jest masywnym narządem, umiejscowionym w prawym podżebrzu pod przeponą, częściowo przechodzącym do lewego podżebrza i górnego nadbrzusza. Zbudowana jest z czterech płatów: prawego, lewego, czworobocznego oraz ogoniastego. Prawidłowe unaczynienie wątroby zapewnia tętnica wątrobowa (20-30%), transportująca krew bogatą w tlen i żyła wrotna (70-80%), dostarczająca krew ubogą w tlen, lecz bogatą składniki odżywcze z jelit, żołądka oraz śledziony. Najliczniejszymi komórkami wątroby, odpowiedzialnymi za jej prawidłową pracę są hepatocyty, pozostające w bezpośrednim kontakcie z krwią oraz kanalikami żółciowymi.

Do funkcji wątroby zaliczamy przede wszystkim:

• prawidłową gospodarkę węglowodanową, białkową oraz tłuszczową;
• detoksykację organizmu, czyli neutralizację szkodliwych substancji;
• produkcję żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczów;
• gromadzenie witamin A, D, B12 oraz żelaza;
• prawidłowe przemiany hemu;
• synteza czynników krzepnięcia;
• udział w funkcjach immunologicznych organizmu.

Czym jest marskość wątroby?

Marskość wątroby jest chorobą, polegającą na zastępowaniu prawidłowej tkanki miąższu wątroby tkanką łączną. W konsekwencji dochodzi do zwłóknienia struktury narządu i powstania tzw. guzków regeneracyjnych. Zachodzące zmiany pozbawiają hepatocyty dostępu do krwi i kanalików żółciowych, przez co dochodzi do postępującej martwicy tych komórek oraz osłabienia fizjologicznych funkcji wątroby. Upośledzenie krążenia wątrobowego skutkuje także rozwojem nadciśnienia wrotnego.

Przyczyny marskości wątroby

Marskość wątroby jest schorzeniem rozwijającym się stopniowo, jako następstwo chorób przewlekłych lub długotrwałego narażenia na czynniki toksyczne. Do najczęstszych przyczyn tej choroby zaliczamy:

• chorobę alkoholową, czyli przewlekłe nadużywanie etanolu, który jest metabolizowany głównie w wątrobie;
• choroby wirusowe wątroby, takie jak WZW B oraz WZW C;
• choroby metaboliczne, np. cukrzyca, hemochromatoza, mukowiscydoza, choroba Wilsona;
• choroby dróg żółciowych;
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby;
• otyłość;
• długotrwałe stosowanie leków, których skutki uboczne obejmują hepatotoksyczność, np. metotreksat, izoniazyd czy amiodaron.

Jak objawia się marskość wątroby?

Ze względu na stopniowy rozwój choroby, marskość wątroby początkowo nie daje żadnych objawów. Z czasem pojawiają się pierwsze, niespecyficzne symptomy, takie jak uczucie zmęczenia, zaburzenia apetytu, wzdęcia i świąd skóry. Postępujące zaburzenia pracy wątroby prowadzą do charakterystycznych zmian sylwetki, polegających na zwiększeniu obwodu brzucha, przy równoczesnym spadku masy mięśniowej kończyn. W zaawansowanym stadium choroby dochodzi rozwoju do żółtaczki oraz pojawienia się charakterystycznych “pajączków” na skórze. Obserwuje się także wodobrzusze, zaburzenia trawienia oraz powiększenie śledziony. Pacjenci zaczynają odczuwać ból w prawej okolicy podżebrowej, a z powodu nieprawidłowej syntezy czynników krzepnięcia, dokuczają im krwawienia z nosa i dziąseł. Do najcięższych powikłań marskości wątroby należy zatrucie organizmu, w wyniku upośledzenia funkcji detoksykacyjnych wątroby, rak wątrobowokomórkowy oraz krwotoki, spowodowane nadmiernym obciążeniem naczyń w przebiegu nadciśnienia wrotnego.

W przypadku niepokojących nas objawów, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który skierować nas może do specjalisty, np. lekarza gastrologa. Osoby szukające pomocy w walce z nałogiem alkoholowym, mogą także zasięgnąć porady lekarza psychiatry. Termin u specjalisty zarezerwować można za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl.

Metody leczenia marskości wątroby

Leczenie marskości wątroby rozpoczyna się od ustalenia jej przyczyny. W zależności od diagnozy, lekarz rozpoczyna odpowiednią farmakoterapię, mającą na celu wyeliminowanie lub złagodzenie czynnika odpowiedzialnego za rozwój choroby. W przypadku uzależnienia od alkoholu, konieczne jest szybkie rozpoczęcie terapii odwykowej. Podstawą postępowania u wszystkich pacjentów jest całkowite wyeliminowanie alkoholu z diety oraz wprowadzenie zdrowych, lekkostrawnych posiłków. W tym celu warto zasięgnąć porady dietetyka, który pomoże w opracowaniu odpowiedniego jadłospisu. W zależności od występujących powikłań, lekarz zadecydować może o dodatkowym leczeniu objawowym. W zaawansowanym stadium choroby, gdy dochodzi do rozległych, nieodwracalnych uszkodzeń narządu, konieczny okazać może się przeszczep wątroby. 

Autor