Czym są d-dimery?

Gdy zranimy się, np. nożem podczas prac kuchennych, w miejscu uszkodzenia aktywuje się tzw. kaskada krzepnięcia, obejmująca wiele skomplikowanych procesów. W jej wyniku powstaje między innymi usieciowana fibryna, czyli tzw. szkielet, dzięki któremu może powstać prawidłowy skrzep.

Aby od zwykłego zranienia nie zakrzepła cała krew, jednocześnie aktywuje się proces przeciwny - rozpuszczający skrzepy, utrzymując całość w równowadze. W wyniku rozkładania fibryny powstają właśnie D-dimery - cząstki, które można zbadać za pomocą testów.

Jeżeli w przebiegu choroby, takiej jak zatorowość płucna rośnie ilość skrzepów, które organizm próbuje rozpuścić, rośnie także ilość D-dimerów. Sprawia to, że są cennym wskaźnikiem diagnostycznym, chociaż trzeba być świadomym jego ograniczeń. Podwyższony poziom D-dimerów występuje fizjologicznie u osób starszych oraz u ciężarnych kobiet.

Umów się do lekarza rodzinnego

Wskazania do badania d-dimerów

Wśród wskazań do wykonania badania D-dimerów wyróżnić należy podejrzenie zatorowości płucnej, zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) lub żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). Skierowanie na badanie możesz otrzymać od swojego lekarza rodzinnego, kardiologa, flebologa czy internisty.

Oprócz tego badaniem powinny zainteresować się osoby które skarżą się na takie dolegliwości jak:

• ból i obrzęk kończyn;
• krwawienie z jamy ustnej, dziąseł;
• ból w klatce piersiowej z towarzyszącą dusznością;
• trudności w oddychaniu;
• żylaki kończyn dolnych;
• trudno gojące się rany i owrzodzenia.

Jeżeli obserwujesz u siebie te objawy - rozważ wizytę u lekarza POZ.

Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz wygodnie, bez wychodzenia z domu, na portalu LekarzeBezKolejki.pl

Jak przygotować się do badania stężenia d-dimerów?

Badanie wykonuje się z krwi żylnej, pobranej z żyły łokciowej. Do badania nie trzeba przystępować na czczo, można je wykonać o każdej porze dnia. Na wynik czeka się najczęściej 1 dzień. Koszt badania w prywatnym ośrodku, w zależności od placówki, waha się między 50 a 100 zł. Niezwykle istotne jest unikanie używek, wysiłku fizycznego i nadmiernego stresu przed badaniem d-dimerów.

D-dimery - normy

Uznaje się, że u człowieka zdrowego nie powinno być D-dimerów. Normą jest wynik <0,5 µg/ml. Czasami normy są przekroczone u zdrowych osób, pomimo braku zaburzeń procesów krzepnięcia. Może być to spowodowane niedawnym wysiłkiem fizycznym, stresem czy na przykład ciążą. Normy bywają wyższe dla osób starszych, u których poziom D-dimerów również naturalnie może być nieco podwyższony.

Podwyższone d-dimery mogą także świadczyć m.in. o:

• niedawno przebytej operacji;
• nowotworze;
• chorobach wątroby;
• stanie zapalnym.

Test na d-dimery nie jest wykonywany rutynowo, jedynie w przypadku gdy zachodzą ku niemu przesłanki. Interpretacja wyniku zależy w dużej w mierze od danego pacjenta, jego stanu klinicznego, a także wyników pozostałych badań

D-dimery służą do wykluczenia chorób, a nie stawiania diagnozy

Badanie d-dimerów to test, który pozwala z dużą pewnością wykluczyć występowanie zaburzeń krzepnięcia. Otrzymanie wyniku dodatniego, którego wartość jest powyżej normy, wymaga dalszej diagnostyki. Sam poziom d-dimerów nie jest jednoznaczny z istnieniem choroby, dlatego nie stanowi badania przesiewowego. 

Jak obniżyć D-dimery?

Jeżeli Twój lekarz zlecił Ci badanie w związku z podejrzeniem u Ciebie choroby i wynik testu przekroczył normy, powinieneś zastosować się do jego zaleceń. Prawdopodobnie specjalista wprowadzi odpowiednie leki, m.in. przeciwzakrzepowe, których skuteczność będzie zależała w dużej mierze od systematyczności stosowania.

Oprócz farmakoterapii i stosowania się do zaleceń lekarza, warto postawić na zdrowy styl życia. Umiarkowana aktywność fizyczna, zmiana złych nawyków żywieniowych, rezygnacja z używek (takich jak alkohol czy papierosy) mają niebagatelny wpływ na stan zdrowia, w tym bezpośrednio na poziom d-dimerów.

Bibliografia:

1. Solnica, B. (2004) . Badania laboratoryjne. Dimer D. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/badania-pomocnicze/24876,dimer-d.
2. Rośniak-Bąk, K., Łobos, M. (2016). Przydatność kliniczna i diagnostyczna oznaczeń D–dimeru w różnych stanach chorobowych. Folia Medica Lodziensia, 43(1), s. 69–91.
3. Walczak, B., Demkow, U., Fijałkowska, A. (2009). Metody oznaczania stężenia D-dimerów przydatne w diagnostyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Pneumonologia i Alergologia Polska, 77, 3, s. 264–270.