Pieprzyki, czyli znamiona barwnikowe

Popularnie nazywane “pieprzykami”, a medycznie określane jako znamiona barwnikowe to zmiany, które powstają wskutek namnażania się komórek barwnikowych, czyli melanocytów. Zazwyczaj mają barwę ciemno- lub jasnobrązową bądź niebieską. Pieprzyki dzielimy na wrodzone, które towarzyszą nam od urodzenia oraz nabyte. Wśród tej drugiej grupy znaleźć możemy łagodne lub atypowe nabyte znamiona barwnikowe. Pieprzyki różnią się między sobą kształtem, wielkością i kolorem, bywa także, że w zmianach znajdują się włosy. Szacuje się, że każdy z nas ma około 20 pieprzyków. Najwięcej zmian barwnikowych powstaje na tych częściach skóry, które są najbardziej eksponowane na słońce. Na ich ilość wpływa także szerokość geograficzna oraz posiadana karnacja: osoby o jasnej karnacji są bardziej podatne na powstawanie pieprzyków.

Czy pieprzyków należy się bać?

Zazwyczaj pieprzyki nie stanowią dla nas zagrożenia. Jeśli są to łagodne zmiany, a my stosujemy się do pewnych zasad - nie ma co się martwić. Niestety, nie zawsze zmiany barwnikowe są neutralne dla naszego zdrowia. Niektóre z nich mogą przekształcać się do czerniaka, czyli złośliwego nowotworu skóry. Na jego rozwój wpływ ma wiele czynników, np. promieniowanie UVA i UVB, inne zachorowania w rodzinie, stosowanie różnych substancji chemicznych czy częste mechaniczne uszkodzenia znamienia. 

Szczególną uwagę należy zwrócić na wspomniane wcześniej nabyte znamiona barwnikowe: łagodne i atypowe. Pieprzyki określane jako łagodne zazwyczaj pojawiają się w dzieciństwie. Mają regularny kształt, a także dobrze odgraniczony brzeg. Barwnik w ich obrębie jest rozmieszczony równomiernie. Takie zmiany wykazują małe ryzyko rozwoju czerniaka. 

Większym problemem okazują się natomiast atypowe pieprzyki. Łatwo je rozpoznać po nieregularnym kształcie, mało widocznym rozgraniczeniu i nierównomiernym rozmieszczeniu barwnika w obrębie zmiany. Często takie pieprzyki są duże (powyżej 5 mm) i mają różne kolory. Tego typu zmiany mogą przekształcić się w czerniaka, dlatego należy je dokładnie obserwować i kontrolować: 1-2 razy w roku należy udać się do dermatologa lub lekarza rodzinnego, aby obejrzał zmianę, a także stosować właściwą ochronę przeciwsłoneczną w miejscach znamion.

Umów wizytę u dermatologa

Kiedy udać się do lekarza?

Jeżeli jakaś zmiana barwnikowa nas niepokoi, ma nieregularny kształt, nierównomiernie rozłożony pigment, bądź zauważamy nowy pieprzyk na naszej skórze, należy zgłosić się do lekarza. Może to być lekarz rodzinny bądź dermatolog. Ponieważ część znamion barwnikowych może ulec zezłośliwieniu i rozwinąć się w czerniaka, konieczna jest ich kontrola. Podczas wizyty lekarskiej dermatolog obejrzy dokładnie znamię i na podstawie obrazu klinicznego będzie w stanie ocenić, czy zmiana nadaje się do dalszej diagnostyki.

Jeżeli pieprzyk będzie wzbudzał wątpliwości dermatologa, może on przeprowadzić dermatoskopię. Jest to nieinwazyjna metoda diagnostyczna, dzięki której przy użyciu mikroskopu powierzchniowego, czyli dermatoskopu, możliwa jest obserwacja pigmentów oraz granicy znamienia, a także górnych warstw skóry właściwej. Na podstawie tego badania lekarz może dokładniej ocenić, czy dane znamię barwnikowe kwalifikuje się do dalszego leczenia. 

Leczenie chirurgiczne polega na wycięciu znamienia. Na podstawie wywiadu i oceny zmiany chirurg dobiera odpowiednią metodę wycinania pieprzyka. Może to być zabieg z założeniem szwów lub bezszwowy. Cała procedura odbywa się w znieczuleniu miejscowym (czyli znieczulane jest miejsce, gdzie znajduje się wycinana zmiana). Wycinanie znamienia trwa około 30 minut, a zazwyczaj wyciętą zmianę posyła się na badania histopatologiczne. Wyniki są dla nas informacją o tym, czy zmiana predysponowała do rozwoju czerniaka. Dzięki temu lekarz wie, czy powinien zwrócić szczególną uwagę na danego pacjenta i każdy pojawiający się u niego nowy pieprzyk.

Jak uchronić się przed czerniakiem?

Przede wszystkim należy stosować skuteczną ochronę przed promieniowaniem słonecznym. Kremy z filtrem UVA/UVB, zasłanianie pieprzyków ubraniem czy plastrami w przypadku ekspozycji na słońce - takie działania to podstawa. Należy dokładnie obserwować swoje ciało i w razie pojawienia się nowych znamion udać się do dermatologa. Zalecane są także regularne wizyty u specjalisty, który będzie w stanie ocenić wszystkie niepokojące zmiany oraz ich rozwój na przestrzeni czasu. Dogodny termin możemy zarezerwować on-line w serwisie LekarzeBezKolejki.pl.