Skolioza - co to takiego?

Skolioza (łac. scoliosis) bywa nazywana bocznym skrzywieniem kręgosłupa, jednak wbrew tej obiegowej nazwie przebiegano ona trójpłaszczyznowo (czołowo, strzałkowo i poziomo). Może nastąpić na całej długości kręgosłupa lub w konkretnych odcinkach - szyjnym, piersiowym i lędźwiowym. O skoliozie mówimy wówczas, gdy kąt skrzywienia kręgosłupa wynosi co najmniej 10° w płaszczyźnie czołowej. Przy tym skrzywieniu kręgosłup przybiera postać litery S. Istotne są także zaburzenia prawidłowych, fizjologicznych krzywizn kręgosłupa - kifozy (w odcinku piersiowym) i lordozy (w odcinku lędźwiowym) oraz obrót kręgów na danym poziomie wokół własnej osi. Jeżeli kąt skrzywienia kręgosłupa wynosi mniej niż 10°, wówczas mówimy o postawie skoliotycznej.

Skolioza – kto najczęściej choruje?

Skolioza znacznie częściej występuje u dzieci, niż u dorosłych i może się ujawniać na różnych etapach rozwoju. Przeważnie skoliozę rozpoznaje się u dzieci do 3. roku życia (skolioza wczesnodziecięca), między 3. a 10. rokiem życia (skolioza dziecięcia) oraz u młodzieży w okresie dorastania (skolioza młodzieńcza). Skrzywienie kręgosłupa pogłębia się w okresach intensywnego wzrostu. Dzieje się tak, gdy mięśnie nie są w stanie nadążyć za rozwojem układu kostnego, przez co nie są dla niego wystarczającą podporą.

Umów wizytę u ortopedy

Jakie są przyczyny występowania skoliozy?

Zdecydowana większość skrzywień bocznych kręgosłupa do skoliozy idiopatyczne. Oznacza to, że ich przyczyna nie jest do końca wyjaśniona, a na ten stan rzeczy może się składać wiele czynników. Rozwojowi skoliozy sprzyja nadmierne obciążanie kręgosłupa np. poprzez noszenie szkolnego plecaka lub ciężkiej torby na jednym ramieniu lub bardzo ciężkich przedmiotów w nieodpowiedniej pozycji. Nie bez znaczenia ma także zła postawa ciała podczas długotrwałego siedzenia i wykonywanie pracy lub ćwiczeń tylko jedną stroną ciała. Szacuje się, że 15% przypadków skoliozy ma charakter wtórny, czyli będący efektem wady wrodzonej kręgosłupa lub choroby nerwowo-mięśniowej.

Zdarza się, że sami rodzice dziecka przyczyniają się do pogłębienia skrzywienia kręgosłupa. Zbyt wczesne sadzanie lub pionizowanie dziecka, trzymanie tylko za jedną rączkę w trakcie nauki chodzenia to tylko kilka z wielu błędów.

W jaki sposób obawia się skolioza?

Przez wiele lat skolioza może się rozwijać bezobjawowo. Najbardziej uciążliwym objawem dla pacjentów są dolegliwości bólowe, które przeważnie pojawiają się po 40. roku życia. Ból pojawia się w wyniku ucisku na nerwy, czasem również na rdzeń kręgowy. W efekcie oprócz bólu osoba chora może doświadczać drętwienia i osłabienia kończyn dolnych, a także problemów z chodzeniem i koordynacją ruchową. Jeżeli skolioza obejmuje odcinek piersiowy, mogą się pojawić problemy z oddychaniem, zaburzenia pracy serca, a także większa męczliwość nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym. Skolioza odcinka lędźwiowego może przyczyniać się do paraliżu nóg i zaburzenia funkcjonowania organów wewnętrznych znajdujących się w dolnej części brzucha.

Warto więc reagować na początkowe objawy skoliozy, aby uniknąć groźnych powikłań. Wszelkie objawy należy skonsultować z lekarzem rodzinnym, który w razie potrzeby skieruje nas do ortopedy. Nasz niepokój powinny wzbudzić objawy, takie jak:

• nierówne ułożenie ramion i łopatek (gdy znajdują się na różnej wysokości),
• nierównomierne wcięcie w talii,
• krzywo przebiegający kręgosłup,
• wysunięte biodro, 
• zgarbienie pleców po jednej stronie klatki piersiowej,
• pojawienie się uwypuklenia w lędźwiowym odcinku kręgosłupa.

Skolioza - metody leczenia

Aby potwierdzić skoliozę należy złożyć wizytę w gabinecie ortopedy. Na podstawie objawów, a także diagnostyki radiologicznej w oparciu o RTG kręgosłupa ortopeda może ostateczną diagnozę. Niewielką skoliozę, czyli taką poniżej 20° można z powodzeniem leczyć rehabilitacyjnie. Ważne są regularne kontrole, aby monitorować stan kręgosłupa i ewentualnie modyfikować przebieg leczenia. Rehabilitację rozpoczyna się już u niemowląt, dzięki czemu układ kostno-mięśniowy może prawidłowo się rozwijać. U dorosłych rehabilitacja łagodzi dolegliwości spowodowane skrzywieniem kręgosłupa oraz opóźnia jej postępowanie.

Przy większym skrzywieniu kręgosłupa (do 30°) wskazane jest noszenie gorsetu ortopedycznego. Skolioza powyżej 40° kwalifikuje się już do leczenia operacyjnego. Trzeba jednak pamiętać, że operacja nie umożliwia całkowitej korekcji skrzywienia, jednak zapobiega jej progresji.

Autor