Czym jest złamanie? Definicja

Złamaniem kości nazywa się przerwanie ciągłości kości. Występujące na skutek urazu mechanicznego, którym może być np. uderzenie czy upadek.

Jakie są przyczyny złamań kości? W większości przypadków złamania kości są wynikiem poważnego urazu mechanicznego, silnego uderzenia lub wypadku. Choć zdarza się, że nawet te niepozorne prowadzą do infrakcji (głównie u osób starszych). 

Dlaczego kości ludzi starszych są wrażliwsze na złamania? Dzieje się tak głównie z powodu:

• utraty masy kostnej, a dokładniej niskiej gęstości mineralnej kości (osteoporoza);
• zaburzeń hormonalnych, głównie u kobiet w wieku pomenopauzalnym;
• zmniejszonej aktywności fizycznej – brak regularnej aktywności fizycznej negatywnie wpływa na układ mięśniowy, powodując jego osłabienie, co zwiększa ryzyko upadków.

Sprawdź dostępne terminy wizyt online u ortopedy

Rodzaje złamań kości

Rodzaje złamań mogą być klasyfikowane w zależności od wielu kryteriów. Poniżej został wyodrębniony ogólny podział złamań kości, ze względu na jego typy:

• złamanie zamknięte – charakteryzuje się przerwaniem ciągłości kości bez naruszenia ciągłości skóry;
• złamania otwarte – jak wygląda złamanie otwarte? złamaniu kości towarzyszy dodatkowo przerwanie ciągłości skóry, a więc często kość wystaje poza obręb skóry. Najczęściej w wyniku upadku dochodzi do otwartego złamania nogi lub ręki;
• złamanie z przemieszczeniem – złamane fragmenty kości przesuwają się względem siebie w różnych kierunkach;
• złamanie bez przemieszczenia – złamanie, w którym kości pozostają w swoim fizjologicznym położeniu;
• złamanie poprzeczne – złamanie, w którym pęknięcie kości występuje pod kątem prostym do osi długiej kości;
• złamanie spiralne – występuje w wyniku działania sił obrotowych/skręcających na kość. Wówczas szczelina pęknięcia ma charakter skrętny wzdłuż długiej osi kości.

Objawy złamań kości

Złamanie kości może być widoczne zaraz po urazie (w przypadku złamań otwartych), ale często dochodzi do sytuacji, w której złamanie nie jest widoczne na pierwszy rzut oka i osoba, która uległa wypadkowi próbuje zacząć normalnie funkcjonować. Sygnałem alarmującym jest wówczas silny, narastający ból utrudniający funkcjonowanie. Szczególną uwagę powinno zwrócić się także na:

• obrzęk w miejscu urazu;
• nieprawidłowe, niefizjologiczne ułożenie kończyny;
• deformacje miejsca urazu;
• zasinienie miejsca urazu.

W przypadku odczucia takich objawów należy niezwłocznie zgłosić się do szpitala lub lekarza POZ czy ortopedy. 

Zdarza się, że osoby dorosłe w wyniku upadku (poślizgnięcie, potknięcie), upadają na kość ogonową, co skutkuje bólem. Często jest on ignorowany przez pacjenta pod pretekstem stłuczenia, a niestety może świadczyć o złamaniu kości krzyżowej. Jakie są objawy złamania kości ogonowej? Najczęściej wyróżnia się silnym, kłującym bólem (niewiele ustępującym w czasie) w dolnej partii kręgosłupa, trudnością z przyjęciem pozycji siedzącej, a także bólem podczas wypróżniania. Wówczas pilnie należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub ortopedą.

Na wizytę do wybranego lekarza możesz się zapisać bez wychodzenia z domu, korzystając z witryny LekarzeBezKolejki.pl.

Czym się różni pęknięcie od złamania kości?

Złamanie kości jest terminem ogólnym opisującym każdy uraz w obrębie kośćca powodujący przerwanie jego ciągłości. Pęknięcie kości natomiast, choć jest uszkodzeniem jej ciągłości, powoduje tylko częściowe jej uszkodzenie, bez całkowitego podzielenia kości na fragmenty.

Złamania kości u dzieci

Charakterystycznym złamaniem dla wieku dziecięcego jest tzw. złamanie zielonej gałązki. Jest to złamanie zamknięte, w wyniku którego nie dochodzi do przerwania ciągłości okostnej. Nazwa natomiast nawiązuje do wyglądu ułamanej, młodej gałązki drzewa. Takie złamanie najczęściej dotyczy nasady dalszej kości łokciowej lub promieniowej.

Jakie badania u dzieci przy częstych złamaniach?

Złamania kości u dzieci to w większości przypadków urazy w wyniku zabaw z rówieśnikami lub aktywności fizycznej. Jeśli jednak dziecko często doznaje tak poważnych urazów, wówczas należy skonsultować się z lekarzem – pediatrą czy endokrynologiem dziecięcym, ponieważ częste złamania u dzieci mogą być wynikiem zaburzeń gospodarki mineralnej kości, chorób uwarunkowanych genetycznie (wrodzona łamliwość kości, osteoporoza). Wówczas lekarze zalecają odpowiednie, celowane badania w celu ustalenia diagnozy.

Leczenie złamań kości

W złamaniach bez przemieszczenia stosuje się unieruchomienie w opatrunku gipsowym (zarówno klasyczny, jak i ze specjalnych sztucznych tworzyw).

Złamania z przemieszczeniem wymagają odpowiedniego nastawienia oraz unieruchomienia. W niektórych przypadkach jest konieczne postępowanie chirurgiczne i zastosowanie odpowiedniej stabilizacji w celu utrzymania odłamów kości w prawidłowym ułożeniu.

Bibliografia

1. Sułko, J. (2017). Złamanie. Medycyna Praktyczna, Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165537,zlamanie. (Dostęp: 06.2025).
2. Sułko, J. (2022). W jakich rodzajach złamań konieczna jest operacyjna repozycja odłamów złamanej kości? Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.17.75.7. (Dostęp: 06.2025).
3. Jakubowska-Pietkiewicz, E. (2022). Złamania kości u dzieci i młodzieży – częsty problem, zróżnicowana etiologia. Pediatr Med Rodz, 18 (4), s. 329–333.

Autor