Zapalenie spojówek - niegroźna infekcja uprzykrzająca życie

Wewnętrzna część powiek, a także przednia część gałki ocznej pokryte są spojówką - błoną śluzową, która chroni nasze oczy przed infekcjami i urazami mechanicznymi. Innym jej zadaniem jest rozprowadzanie na gałce ocznej łez, które utrzymują odpowiednie nawilżenie oka. Jeżeli spojówka zetknie się z chorobotwórczym patogenem, może rozwinąć się stan zapalny. By tak się stało, wystarczy zatarcie oka brudną dłonią lub niewielki uraz.

Typowe objawy zapalenia spojówek

Zapalenie spojówek może być wywołane przez różne przyczyny, jednak każdy rodzaj tej infekcji przebiega w podobny sposób. Oko łzawi, swędzi i piecze, a objawom tym często towarzyszy uczucie obecności ciała obcego w oku. Są to tzw. objawy podmiotowe, które chory odczuwa. Dla okulisty istotne są objawy przedmiotowe, na podstawie których może określić typ choroby:

• typ reakcji spojówkowej - obrzęk, brodawki lub grudki występujące na spojówce;
• wydzielina z oka - wodnista (przy infekcjach o podłożu wirusowym), śluzowa, ropna (w zakażeniach bakteryjnych) i śluzowo-ropna;
• przekrwienie spojówki - obejmuje cała spojówkę, poszerzone naczynka krwionośne przemieszczają się wraz z poruszaną spojówką i nieco bledną przy ucisku.

Bakteria, wirus, czy alergen - co wywołuje zapalenie spojówek?

Zapalenie spojówek jest schorzeniem powszechnym. Na przestrzeni całego życia stany zapalne śluzówki oka mogą zdarzyć się kilkukrotnie, jednak ich źródło za każdym razem może być inne. Najczęściej diagnozuje się:

• niezakaźne zapalenie proste - to najczęstszy typ zapalenia spojówek, który może mieć wiele przyczyn. Stan zapalny może wywołać silny wiatr, ostre światło słoneczne, czy ekspozycja na pył lub drażniące opary. Często powodem zapalenia jest źle leczona wada wzroku lub podrażnienie mechaniczne;
• wirusowe zapalenie spojówek - przyczyną stanu zapalnego jest infekcja wirusowa, najczęściej wywołana przez adenowirusy, wirusa opryszczki lub wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Schorzenie objawia się widocznym przekrwieniem i obrzękiem spojówek oraz bardzo obfitym łzawieniem. Charakterystyczne jest uczucie ciała obcego pod powiekami. Na wirusowe zapalenie spojówek często zapadają osoby w trakcie grypy i przeziębienia. Z początku infekcja obejmuje tylko jedno oko, ale po krótkim czasie atakuje też drugie;
• bakteryjne zapalenie spojówek - stan zapalny wywołany jest przez bakterie. Typowym objawem jest ropna wydzielina, a także widoczny obrzęk i zaczerwienienie spojówek;
• alergiczne zapalenie spojówek - przy tym typie zapalenia oczy swędzą, pieką i mocno łzawią. To częsta dolegliwość u osób uczulonych na alergeny wziewne (pyłki roślin, roztocza), konserwanty, czy niektóre leki;
• grzybicze zapalenie spojówek - zdarza się w trakcie antybiotykoterapii lub stosowania sterydów. W worku spojówkowym pojawia się wydzielina i oko nieco łzawi, odczuwany jest pewien dyskomfort i ból oka;
• chlamydiowe zapalenie spojówek - infekcja ta niemal zawsze ma podłoże weneryczne, występuje rzadko. Śluzówka oka jest przekrwiona i obrzęknięta, a w worku spojówkowym obecna jest wydzielina śluzowo-ropna.

Zapalenie spojówek - czy można się zarazić?

To, czy zarazimy się zapaleniem spojówek od osoby chorej zależy od źródła stanu zapalnego. Jeżeli wywołało go podrażnienie mechaniczne lub kontakt z alergenem, możemy odetchnąć z ulgą. Inaczej sprawa wygląda, jeżeli przyczyną zakażenia są wirusy lub bakterie, wówczas zarażenie się jest bardzo prawdopodobne. W takich sytuacjach trzeba zachować takie same środki ostrożności, jak przy innych zakażeniach tego typu. Ważne są podstawowe zasady higieny:

• ograniczenie kontaktu z osobą chorą,
• nieużywanie tych samych przedmiotów,
• częste mycie dłoni - mogą się na nich znajdować bakterie, które z łatwością trafią do oka np. podczas wykonywania makijażu,
• niepożyczanie kosmetyków i przyrządów do makijażu,
• niepożyczanie soczewek kontaktowych.

Farmakologiczne metody leczenia zapalenia spojówek

Dokuczliwe objawy związane ze stanem zapalnym najlepiej od razu skonsultować z okulistą, który na podstawie obserwacji i opisu dolegliwości przez pacjenta zleci skuteczne leczenie. Jeżeli na wizytę musimy poczekać, możemy wspomóc się nawilżającymi kroplami do oczu, które zmniejszą dyskomfort i nawilżą śluzówkę. Dobrym wyborem są preparaty bez konserwantów.

Bakteryjne zapalenie spojówek leczy się kroplami antybiotykowymi o szerokim spektrum działania, maściami lub tabletkami. Leczenie to ma na celu złagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości i skrócenie czasu choroby. Przy infekcjach o podłożu wirusowym stosuje się gancyklowir w postaci żelu. Czas leczenia takich stanów zapalnych jest zróżnicowany - od paru dni do nawet kilku tygodni.

Alergiczne zapalenie spojówek wymaga innego postępowania. Trzeba natychmiast ograniczyć kontakt z alergenem i przemyć oko. W tym celu sprawdzają się krople typu "sztuczne łzy". Świąd i pieczenie złagodzą leki przeciwhistaminowe.

Wsparcie terapii domowymi sposobami

Terapię przepisanymi przez okulistę lekami można wspomóc domowymi sposobami, które złagodzą nieprzyjemne objawy zapalenia spojówek. Obrzęk zmniejszymy wykonując chłodne okłady. Wystarczy zwilżony ręcznik lub silikonowa maseczka, wcześniej przechowywana w lodówce. Podrażnione oczy możemy też przemywać naparem z ziela świetlika, który działa przeciwzapalne i łagodząco. 

Na czas infekcji lepiej zrezygnować z makijażu oka i stosowania soczewek kontaktowych, które mogą dodatkowo podrażniać oko. Części kosmetyków (tuszów do rzęs, cieni do powiek) prawdopodobnie trzeba się będzie pozbyć, gdyż mogą być nadkażone.