Czy zatrzymywanie wody w organizmie to mit?

Popularność tego tematu i przypisywanie mu wielu objawów i dolegliwości budzi podejrzenie, że jest to kolejny chwyt marketingowy, obliczony na sprzedawanie suplementów diety. Czy rzeczywiście tak jest? I tak, i nie. Są sytuacje, w których nasz organizm zatrzymuje nadmiar wody. Nie dajmy sobie jednak wmówić, że jedna, magiczna tabletka rozwiąże ten problem. Okazuje się bowiem, że zatrzymywanie wody może mieć wiele przyczyn, wśród których są poważne choroby toczące nasz organizm.

Objawy zatrzymywania wody w organizmie

Najbardziej zauważalnym i charakterystycznym objawem zatrzymywania wody w organizmie są obrzęki, zwłaszcza dłoni i palców oraz kostek. Pojawiają się na skutek zaburzeń w transporcie wody w organizmie, czego efektem jest jej gromadzenie w przestrzeniach międzytkankowych. Charakterystyczna jest również opuchlizna wokół oczu (worki pod oczami), a w przypadku kobiet także w okolicach piersi. Zatrzymywaniu wody w organizmie towarzyszyć mogą także bóle głowy, uczucie ciężkości nóg, problemy z koncentracją, ciągłe uczucie zmęczenia i rozdrażnienie. Gromadzenie wody naturalnie wiąże się także ze wzrostem masy ciała, jednak nie wynika to z nadmiaru tkanki tłuszczowej.

Dlaczego organizm zatrzymuje wodę?

Choć brzmi to paradoksalnie, najczęstszą przyczyną zatrzymywania wody w organizmie jest... jej niedobór. Gdy pijemy zbyt mało wody, nasz organizm stara się bronić przed jej utratą i gromadzi płyny w tkankach podskórnych, by uniknąć odwodnienia. Hormonem odpowiedzialnym za ten proces jest wazopresyna, której wydzielanie się zwiększa, gdy jesteśmy odwodnieni. Wazopresyna działa antydiuretycznie zagęszczając mocz i jednocześnie wpływając na wchłanianie zwrotne wody do naczyń krwionośnych. Aby tego uniknąć, powinniśmy każdego dnia wypijać przynajmniej 2 litry wody.
Jakie są inne przyczyny nadmiernego gromadzenia wody w tkankach?

• Nadmiar soli w diecie - zbyt duże spożycie soli zaburza gospodarkę wodną organizmu. Trzeba pamiętać, że sól znajduje się w niemal każdym rodzaju żywności, w efekcie czego spożywamy jej zdecydowanie za dużo. Według norm WHA powinniśmy spożywać nie więcej niż 5 gramów soli na dobę. 
• Diety odchudzające - restrykcyjne diety redukcyjne często są ubogie w składniki odżywcze, w tym białko, które wiąże wodę. Z tego powodu lepiej skonsultować dietę odchudzającą z wykwalifikowanym dietetykiem.
• Nadmiar alkoholu - nadmierne spożywanie alkoholu przyczynia się do rozszerzenia naczyń krwionośnych, co ułatwia przenikanie wody do tkanek.
• Styl życia - składają się na to takie czynniki, jak siedzący tryb życia, brak ruchu, nieregularne i źle zbilansowane posiłki. Wszystko to spowalnia metabolizm oraz przepływ krwi, co sprzyja obrzękom. 
• Zmiany hormonalne - problem ten dotyka kobiet zwłaszcza przed okresem, a odpowiedzialny jest za to podwyższony poziom estrogenu w drugiej fazie cyklu. Kobiety, które stosują antykoncepcję hormonalną także skarżą się ten problem. W tej sytuacji warto poradzić się ginekologa w kwestii zmiany tabletek. Również zmiany hormonalne w ciąży mogą przyczyniać się do nasilenia gromadzenia wody w organizmie.
• Niektóre leki - oprócz tabletek antykoncepcyjnych istnieją inne preparaty, które mogą doprowadzić do zatrzymywania wody. Działanie takie wykazują m.in. kortykosteroidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Jak pozbyć się nadmiaru wody

Aby pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, musimy wprowadzić zmiany w swoim stylu życia. Podstawą jest prawidłowe nawadnianie organizmu. Powinniśmy przyjmować około 2 litrów wody, najlepiej w postaci zwykłej wody mineralnej o niskiej zawartości sodu. Przy czym pamiętajmy, by wodę pić powoli i w małych odstępach czasu. Do nawadniania sprawdzą się również napary z ziół o działaniu moczopędnym, jak: pokrzywa, czarny bez, koper włoski czy mniszek lekarski.

Z naszej diety powinniśmy wyeliminować produkty bogate w sól. Ograniczmy także spożycie kawy, herbaty i alkoholu. Aby utrzymać równowagę wodną, jedzmy warzywa i owoce bogate w potas: ziemniaki, banany, pomidory.

Nie zapominajmy o aktywności fizycznej! Regularna aktywność fizyczna poprawia krążenie krwi i limfy, tym samym pomaga pozbyć się nadmiaru wody. Ważne są nie tylko treningi, ale i codzienna aktywność, jak spacery czy wchodzenie po schodach. Pomocne będą także masaże z efektem drenażu limfatycznego, które wykonać można u profesjonalnych masażystów. Pobudzą krążenie i zmniejszą opuchliznę, a skóra stanie się bardziej jędrna i napięta.

A może to choroba?

Gromadzenie wody w organizmie może być objawem niektórych groźnych dla zdrowia chorób. Jeżeli mimo zmiany nawyków i trybu życia, uciążliwa opuchlizna nadal się utrzymuje, koniecznie powinniśmy się zgłosić do lekarza rodzinnego.

Które choroby objawiają się obrzękami i opuchlizną?

• Żylaki - inaczej przewlekła niewydolność żylna. Objawiają się jednostronnymi lub symetrycznymi obrzękami nóg. Skóra w tych miejscach często jest zabarwiona na brązowo, dochodzi również do żylakowatego poszerzenia żył.
• Zakrzepica żył głębokich - bardzo groźna choroba. Objawia się nagłym, jednostronnym obrzękiem w nodze, któremu towarzyszy silny ból. Obrzęknięte miejsce jest zaczerwienione, ciepłe i tkliwe.
• Niedoczynność tarczycy - obrzęki pojawiają się na twarzy, zwłaszcza w okolicach powiek oraz policzków, może być widoczny także na dłoniach. Jeżeli podejrzewamy u siebie choroby tarczycy, powinniśmy się zwrócić o pomoc do endokrynologa.
• Choroby nerek -   takiej, jak zespół nerczycowy czy kłębuszkowe zapalenie nerek. Ich bezpośrednim skutkiem jest zaburzenie gospodarki wodnej organizmu, co przyczynia się do powstawania opuchlizn i obrzęków.
• Niewydolność serca - przy tym schorzeniu często pojawiają się obrzęki w okolicy kostek. Chory odczuwa także uciążliwe duszności i poszerzenie żył szyjnych. Często zdarza się także nykturia - nocne oddawanie moczu. Wszelkie niepokojące objawy dotyczące układy sercowo-naczyniowego powinniśmy niezwłocznie skonsultować z kardiologiem.
• Choroby wątroby - zaburzenie pracy wątroby prowadzić może do zmniejszenia produkcji albumin, które regulują stężenie wody we krwi i zapobiegają jej przesiękowi do tkanek.

Jeżeli podejrzewamy, że towarzyszące nam dolegliwości mogą być objawem choroby, umówmy wizytę u lekarza rodzinnego. Aby nie tracić czasu, możemy to zrobić za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl. Strona umożliwia rezerwację wizyty zarówno prywatnej, jak i na NFZ. Po wstępnym rozpoznaniu lekarz wypisze nam skierowanie do odpowiedniego specjalisty.

Autor