Kłopoty z tarczycą

Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego odpowiadającym za produkcję i uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Hormony te mają bardzo duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu - kontrolują działania większości tkanek oraz wpływają na metabolizm i produkcję ciepła (termogenzę). W sytuacji podejrzenia zaburzenia jej pracy należy wykonać badania hormonalne.

Objawy niedoczynności tarczycy

To najczęściej występujące zaburzenie funkcjonowania tarczycy będące konsekwencją niedostatecznej, w stosunku do potrzeb organizmu, produkcji hormonów. Do typowych objawów niedoczynności tarczycy należą przyrost masy ciała, ogólne osłabienie, senność, osłabienie siły mięśniowej i zwiększona męczliwość podczas wysiłku fizycznego, ogólne spowolnienie, uczucie chłodu, łatwe marznięcie, zmniejszona potliwość i zaparcia. U kobiet pojawiają się problemy z cyklem menstruacyjnym, a u mężczyzn zmniejsza się libido. Skóra osób z niedoczynnością tarczycy staje się sucha, zimna i blada, paznokcie kruche i łamliwe, a włosy osłabione ze skłonnością do zwiększonego wypadania i przerzedzania. U niektórych może dochodzić do wypadania brwi. Do tego pojawiają się problemy z koncentracją, zaburzenia pamięci, a czasami depresja.

Objawy nadczynności tarczycy

Towarzyszy jej charakterystyczny zespół objawów powstających na skutek zwiększonego, przekraczającego zapotrzebowanie tkankowe, wydzielania hormonów tarczycy, a wśród nich: zmniejszenie masy ciała (pomimo często dobrego apetytu), osłabienie siły mięśniowej, zmniejszona tolerancja na ciepło oraz biegunki. Pojawia się wzmożona potliwość. Skóra osób z nadczynnością tarczycy w wyniku jej przekrwienia jest ciepła, różowa, wilgotna i gładka, a włosy osłabione, cienkie, łamliwe ze skłonnością do zwiększonego wypadania. Również paznokcie stają się cienkie i łamliwe i mogą się rozwarstwiać. Niekiedy obserwuje się powiększenie obwodu szyi. Mogą pojawiać się duszności i problemy z oddychaniem, kołatanie serca. U kobiet występują problemy z cyklem menstruacyjnym (rzadkie miesiączki lub jej zanik) oraz a u obojga płci spadek libido. Towarzyszy jej uczucie niepokoju, drażliwość, trudności w skupieniu uwagi oraz bezsenność.

Jakie badania wykonać?

W przypadku zaobserwowania objawów niedoczynności lub nadczynności tarczycy powinno się wykonać badanie hormonalne. To podstawowe kryterium do zdiagnozowania choroby tarczycy. Takie badanie może zlecić lekarz rodzinny. W przypadku niedoczynności tarczycy początkowo konieczne jest oznaczenie stężenia TSH we krwi. Jest to tzw. hormon tyreotropowy produkowany przez przysadkę mózgu, który reguluje wydzielanie hormonów produkowanych przez tarczycę. Jeśli badanie wykaże jego nieprawidłowy poziom - przekraczający górną granicę normy, wykonuje się pomiar stężenia tyroksyny (fT4). Pierwotną niedoczynność tarczycy rozpoznaje się, kiedy podwyższonemu stężeniu TSH (podstawowe kryterium) towarzyszy obniżone stężenie fT4.

W przypadku podejrzenia nadczynności tarczycy lekarz zleca wykonanie takich samych badań hormonalnych. Pierwotną nadczynność tarczycy rozpoznaje się kiedy stężenie TSH w surowicy jest zmniejszone przy współistniejącym zwiększeniu stężeń fT4 i fT3 w surowicy (częściej fT4 lub fT4 i fT3,  rzadko izolowane zwiększenie stężenia fT3). W celu prawidłowej interpretacji wyników badania poziomu hormonów należy udać się na wizytę do lekarza rodzinnego, który w razie podejrzenia zaburzeń pracy tarczycy skieruje nas do lekarza endokrynologa, w celu dalszej diagnostyki.

Problemy z zajściem w ciążę

W przypadku problemów z zajściem w ciążę podstawą jest postawienie właściwej diagnozy oraz określenie przyczyn ich wystąpienia. Zdefiniowanie podłoża problemu jest niezbędne do rozpoczęcia odpowiedniego, efektywnego leczenia.

Kiedy można mówić o problemach z płodnością?

O niepłodności mówi się w przypadku niemożności zajścia w ciążę pomimo regularnych stosunków płciowych (4–5 w tygodniu), utrzymywanych przez okres dłuższy niż 12 miesięcy bez stosowania jakichkolwiek metod antykoncepcyjnych. Zatem jeśli u par, które od ponad roku starają się o dziecko nie doszło do poczęcia - należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem i rozpocząć diagnostykę w kierunku niepłodności. Jednym z jej elementów jest wykonanie u kobiety badania hormonalnego.

Jakie badania należy wykonać?

Badania hormonalne są niezwykle pomocnym narzędziem w diagnostyce niepłodności, a wśród nich najczęściej wykonuje się oznaczenie stężeń gonadotropin (FSH – hormon folikulotropowy/folitropina, LH – hormon luteinizujący/lutropina), steroidów płciowych (estradiolu, progesteronu, testosteronu), prolaktyny oraz hormonów tarczycy - TSH (tyreotropina), fT4 (tyroksyna), fT3 (trójjodotyronina), aby wykluczyć schorzenia tego gruczołu. Po otrzymaniu wyników badań należy udać się do swojego ginekologa, który odpowiednio je zinterpretuje i w razie konieczności zleci dalszą diagnostykę lub zaproponuje odpowiednie leczenie.