Czym jest fobia społeczna?

Fobia społeczna to zaburzenie lękowe, w którym chory odczuwa nadmierny strach przed opinią innych ludzi, unika sytuacji społecznych, a konieczność ekspozycji, zwłaszcza na osoby obce, powoduje paraliżujący stres. Osoby z fobią społeczną boją się, że zrobią lub powiedzą coś, co w oczach innych skompromituje ich lub zostaną wyśmiani i odrzuceni. Szacuje się, że fobia społeczna występuje u 7-9% populacji. 

Rodzaje fobii społecznej

Wyróżniamy dwie postaci fobii społecznej: nieuogólnioną i uogólnioną. Pierwsza z nich polega na odczuwaniu lęku w takich sytuacjach, jak występy publiczne lub jedzenie w miejscach publicznych. Druga silniej wpływa na funkcjonowanie pacjenta, co czyni ją poważniejszą. Często powoduje wycofanie się z relacji społecznych, niewychodzenie z domu i sięgnięcie po używki (przede wszystkim alkohol).

Umów się do psychologa

Jakie są objawy fobii społecznej?

Sytuacje społeczne, takie jak jedzenie w miejscach publicznych, wygłoszenie wykładu lub przemowy, zabranie głosu w dyskusji, rozmowa w większym gronie osób to momenty, w których u chorego z fobią społeczną może ukazać się szereg symptomów. Do objawów tych zalicza się:

• pocenie,
• zarumienienie twarzy,
• jąkanie,
• drżenie, dygotanie ciała (zwłaszcza rąk),
• drżenie głosu,
• niemożność wysłowienia się,
• suchość w ustach,
• problemy z koncentracją uwagi,
• ból lub dyskomfort w klatce piersiowej,
• nudności, zawroty głowy, brak równowagi, wrażenie omdlenia.

Ponadto, u chorych cierpiących na fobię społeczną zauważa się współistnienie depresji, napadów paniki i nadużywanie substancji psychoaktywnych i uzależniających.

Jak wygląda funkcjonowanie chorego na fobię społeczną?

Chory z fobią społeczną chce uczestniczyć w życiu towarzyskim, jednak z powodu postawienia sobie wysokich standardów funkcjonowania w społeczeństwie (nienaganne zachowanie, ubiór, sposób mówienia, nieakceptowanie własnych pomyłek i błędów) i obniżonej samooceny, unika go. U takich osób często obserwuje się zachowania, w których wystrzegają się sytuacji społecznych – stają w ostatnim rzędzie, niechętnie pozują do zdjęć, mówią ściszonym głosem, nie chcą zwracać na siebie uwagi.

Jak diagnozuje się fobię społeczną?

Diagnozy fobii społecznej dokonuje lekarz psychiatra lub psycholog, przeprowadzając wywiad z pacjentem. Polega on m.in. na wykonaniu testu lęku społecznego Leibowitza. Poddaje on ocenie nasilenie objawów fobii społecznej oraz odpowiada na pytanie, jak mocno fobia wpływa na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Specjalista przedstawia szereg sytuacji, a zadaniem chorego jest odpowiedzenie na dwa pytania:

• jak mocno doświadcza wtedy lęku lub strachu,
• jak bardzo jest skłonny unikać takiej sytuacji. 

Wynik testu nie jest jednoznaczny z diagnozą fobii społecznej, ale stanowi istotną pomoc diagnostyczną dla lekarza lub terapeuty. 

Jak leczy się fobię społeczną?

Podobnie jak w przypadku wielu zaburzeń psychicznych, fobię społeczną można leczyć dwutorowo: za pomocą psychoterapii i farmakoterapii. Najlepsze efekty osiąga się przy połączeniu obu metod.

Psychoterapia

Największą skutecznością wyróżnia się terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Psycholog lub psychoterapeuta edukuje chorego w temacie lęku, pomaga mu identyfikować i weryfikować myśli, które go wywołują, a także wskazuje sposoby, jak zapobiec zachowaniom, które nasilają problem. W trakcie terapii pacjent m.in. rozpoznaje szkodliwe mechanizmy pogłębiające fobię społeczną i zmienia zniekształcone wyobrażenia na swój temat.

Farmakoterapia

Za leczenie farmakologiczne najczęściej odpowiada lekarz psychiatra, sięgając zazwyczaj po leki z grupy SSRI (z ang. selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), tj. paroksetyna, sertralina lub fluwoksamina, a także inhibitory monoaminooksydazy, np. moklobemid. Pierwsze efekty działania leków obserwuje się po około dwóch tygodniach. W przypadku gorszej skuteczności, terapię wspiera się dodatkowo pochodnymi benzodiazepiny, które szybko poprawiają komfort i samopoczucie pacjenta. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor