Hematokryt – co to?

Tajemniczy skrót HCT, który widnieje na wynikach badania analitycznego krwi to właśnie hematokryt. To badanie wykonywane jest w ramach tzw. podstawowej morfologii, którą bez problemu może zlecić lekarz rodzinny. Hematokryt jest to stosunek objętości krwinek do objętości całej krwi. Wyraża się go w procentach, np. wartość hematokrytu 35% oznacza, że w 100 ml pobranej krwi jest 35 ml erytrocytów. Wraz z innymi badaniami, wchodzącymi w skład morfologii, pozwala na wstępną diagnozę wielu schorzeń.

Hematokryt – normy

W przypadku hematokrytu nie ma takich samych norm dla poszczególnych grup ludzi. Wyniki przede wszystkim zależą od wieku, płci, badanej populacji, wysiłku fizycznego, jaki uprawia badany, a nawet od metody oznaczania hematokrytu. Dlatego bardzo istotne jest to, aby w wynikach z laboratorium znalazły się zakresy referencyjne, dzięki którym będziemy w stanie określić, czy nasz wynik mieści się w normie. Przykładowe normy dla poszczególnych płci wyglądają następująco:

• Kobiety: 36,1 – 44,3%
• Mężczyźni: 40,7 – 50,3%

Również w zależności od wieku poziom hematokrytu może się różnić. W pierwszym tygodniu życia wynosi ok. 52%, a następnie aż do 4. roku życia spada, do poziomu ok. 36%. Potem, w miarę dorastania, poziom hematokrytu zwiększa się, aż osiągnie wartości wymienione powyżej.

Nie należy jednak przyjmować wyżej podanych wartości jako pewnik i do nich porównywać swoich wyników. Wartości te mogą się bowiem różnić nawet o kilka procent, w zależności od aparatury i laboratorium. Aby się upewnić, zawsze konsultujmy swój wynik z lekarzem. Na wizytę możemy się umówić przez serwis LekarzeBezKolejki.pl

O czym może świadczyć niski poziom hematokrytu

Jeżeli po skonsultowaniu wyników badania krwi z lekarzem rodzinnym wynika, że poziom naszego hematokrytu jest niższy niż norma, może to być spowodowane kilkoma czynnikami. W przypadku różnego rodzaju niedokrwistości, m.in. hemolitycznej, megaloblastycznej, aplastycznej, makrocytowej czy innych, hematokryt będzie niższy niż przewidywane normy. Wynika to z natury samej niedokrwistości, inaczej nazywanej anemią, w której liczba czerwonych krwinek i wartości hemoglobiny są obniżone. Podobnie dzieje się w przypadku m.in. niewydolności nerek, gdy dochodzi do przewodnienia organizmu i zwiększa się objętość osocza krwi. Niskiego poziomu hematokrytu możemy się także spodziewać po krwotokach, jeśli organizm nie zdążył jeszcze zregenerować się. Także marskość wątroby czy niektóre choroby nowotworowe mogą spowodować niski poziom hematokrytu.

Wszystkie przyszłe mamy, które martwią się obniżonym poziomem hematokrytu uspokajamy – jest to naturalna zmiana fizjologiczna, zachodząca podczas ciąży. Zwiększa się wtedy objętość osocza, nawet o 30-50% w porównaniu do stanu sprzed ciąży, bez zwiększenia się ilości erytrocytów, dlatego na wynikach z laboratorium widzimy niski poziom hematokrytu. Każdy lekarz rodzinny czy ginekolog, analizujący wyniki, na pewno zwróci na to uwagę i uspokoi przyszłą mamę. 

A o czym wysoki poziom hematokrytu

A co, jeśli poziom naszego hematokrytu jest wyższy niż podane zakresy referencyjne? Istnieje także kilka powodów, dlaczego może się tak dziać. Może to być spowodowane m.in. odwodnieniem – następuje wówczas zmniejszenie objętości osocza, a tym samym podniesienie wartości hematokrytu. Odwodnienie jest ściśle związane z takimi sytuacjami, jak np. oparzenia czy biegunka. Po otrzymaniu wyników badania krwi dobrze jest się zastanowić na spokojnie i przypomnieć sobie, czy przypadkiem nie wystąpiły u nas niedawno właśnie takie objawy. Również schorzenia takie jak rzucawka poporodowa czy czerwienica mogą przyczynić się do zwiększenia poziomu hematokrytu.
 

Istnieją natomiast tzw. fizjologiczne podwyższenia hematokrytu, czyli takie, które występują u osób zdrowych i nie są związane z żadną przypadłością. Dzieje się tak w przypadku m.in. osób przebywających w wysokich górach czy uprawiających wyczynowo sport.

Badanie morfologii – o czym należy pamiętać?

Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć, jak ważne są okresowe badania, m.in. krwi. Najprostszym zestawem badań jest morfologia – podstawowa lub pełna, którą należy wykonywać profilaktycznie raz na rok. Warto wyrobić w sobie taki nawyk – okresowe badania krwi upewnią nas, że z naszym zdrowiem wszystko jest w porządku lub pozwolą na wykrycie rozwijającej się choroby i szybkie rozpoczęcie leczenia. Przed badaniem morfologii należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

• Do badania należy przystąpić na czczo, najlepiej rano.
• Dzień przed badaniem dobrze jest dużo pić, aby ułatwić analitykowi czy pielęgniarce pobranie krwi, w tym celu oczywiście zalecana jest woda.
• W dniach poprzedzających badanie nie powinno się spożywać alkoholu, dobrze jest także ograniczyć inne używki, m.in. kawę i papierosy.
• Przed oddaniem krwi warto także zrezygnować z nadmiernego wysiłku fizycznego.

Otrzymane wyniki należy pokazać lekarzowi, który będzie mógł ocenić stan naszego zdrowia, porównując między sobą różne parametry.

Podsumowanie

Każdy wie, że zdrowie jest najważniejsze, a żeby mieć pewność, że dbamy o nie jak najlepiej, pamiętajmy o corocznych badaniach profilaktycznych krwi, wśród których powinien się także znaleźć hematokryt.