Trombocyty - ich rola w organizmie

Płytki krwi (trombocyty) to najmniejsze elementy morfotyczne krwi. Powstają w szpiku kostnym w procesie zwanym trombopoezą. Mają małe rozmiary (mniejsze od pozostałych elementów morfotycznych), nie posiadają jądra komórkowego, a czas ich krążenia we krwi wynosi 8-12 dni. Wraz z innymi innymi elementami układu hemostazy (ściany naczyń krwionośnych, układ krzepnięcia i fibrynolizy) odgrywają ważną rolę jej utrzymaniu, co pozwala na prawidłowe krzepnięcie krwi.

Badanie PLT - co to?

PLT to wskaźnik określający całkowitą liczbę płytek krwi znajdujących się w mm3 krwi. Badanie poziomu trombocytów (płytek krwi) służy do oceny zmian ich liczby we krwi obwodowej i jest to najważniejszy wskaźnik opisujący płytki krwi. Zwykle wykonuje się je w ramach rutynowych badań kontrolnych (morfologii krwi). Jest także pomocnym narzędziem wykorzystywanym zarówno do wykrywania i rozpoznawania jak i monitorowania zaburzeń i chorób mających wpływ na zmianę ich liczby, takich jak zaburzenia krzepnięcia oraz choroby szpiku kostnego. Materiałem do badania jest krew żylna, a na wyniki czeka się 1 dzień.

Kiedy warto wykonać badanie poziomu trombocytów

Badanie wykonuje się u osób, u których zdarzają się epizody krwawień o nieznanej przyczynie. Także w sytuacjach, gdy czas krwawienia nawet z niewielkich zranień uległ znacznemu wydłużeniu oraz innych przypadkach wskazujących na ewentualne zaburzenia dotyczące płytek krwi. Dlatego na badanie PLT powinny zdecydować się szczególnie osoby, zaobserwowały, że czas krwawienia jest u nich niepokojąco długi, kiedy występują krwawienia z dziąseł, także jeśli łatwo i szybko dochodzi do powstania wybroczyn i siniaków na skórze czy też często występuje krwawienie z nosa. Poleca się je rówież kobietom obficie miesiączkującym. Wskazaniem do oznaczenia PLT jest także krwiomocz i obecność krwi w stolcu.

 

PLT - normy

W zależności od zastosowanej metody analitycznej, przedziały wartości prawidłowych podawanych przez poszczególne laboratoria mogą nieznacznie różnić się między sobą. 

Trombocytoza, czyli poziom płytek krwi powyżej normy

Podwyższona ilość płytek krwi nie zawsze musi być zwiastunem ciężkiej choroby, ponieważ istnieje wiele przyczyn takiego stanu, a wszystko zależy od tego jak bardzo uzyskany wynik przekracza przyjętą normę. Nie ma powodów do obaw w sytuacji, kiedy jest on spowodowany przyczyną fizjologiczną jak np. nadmierne obciążeniem organizmu związany uprawianiem sportu, a także przebytą ciążą i porodem. Trombocytoza może być również skutkiem zabiegu usunięcia śledziony. Znacznie podwyższona liczba trombocytów we krwi może mieć też swoje poważniejsze źródła i wiązać się z rozwijającą się chorobą nowotworową. Towarzyszy ona nowotworom szpiku kostnego. Stanowi także jeden z objawów różnych infekcji i stanów zapalnych, może też towarzyszyć niedokrwistości. Zwiększony poziom PLT może prowadzić do powstawania zakrzepów naczyniowych, głównie po operacjach chirurgicznych, krwotokach i udarach.  

Trombocytopenia (małopłytkowość), czyli poziom płytek krwi poniżej normy

Podobnie jak w przypadku trombocytozy przyczyny małopłytkowości mogą być różne. Zmniejszona liczba płytek może być konsekwencją upośledzania ich produkcji w szpiku kostnym w przebiegu choroby nowotworowej szpiku lub pojawienia się przerzutów nowotworowych do szpiku. Kolejną z przyczyn zaburzenia produkcji płytek jest włóknienie szpiku. Może pojawiać się po radio- i chemioterapii. Może także towarzyszyć chorobom wirusowym jak odra czy mononukleoza oraz niektórym chorobom autoimmunologicznym. Pojawia się również przy niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego.  Obserwuje się także w przypadku alkoholizmu oraz stosowania niektórych leków w tym heparyn, niektórych antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Trombocytopenię może powodować także zwiększony wychwyt i niszczenie płytek krwi przez nieprawidłowo funkcjonująca śledzionę. Czasami wynik PLT może być fałszywie zaniżony pomimo jego prawidłowego poziomu u pacjenta. Jest to tz. tzw. małopłytkowość rzekoma i powstającą na skutek nieprawidłowego zajścia aglutynacji płytek krwi w probówce pobranej krwi. Małopłytkowość może powodować skazę krwotoczną, która występuje zwykle, gdy liczba płytek spada poniżej 30 tys./µl.