Kaszel – potrzebny odruch organizmu

Objawy infekcji górnych dróg oddechowych mogą być męczące i uciążliwe, jednak każdy z nich ma istotne zadanie do wykonania i nie inaczej jest z kaszlem. Dlaczego? Kaszel to naturalny i bezwarunkowy odruch obronny organizmu, umożliwiający oczyszczenie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny oraz dostających się do środka zanieczyszczeń. 

Jeżeli u niemowlęcia kaszel pojawia się sporadycznie, rodzice nie powinni mieć powodu do zmartwień. Jednak pokasływanie może być jednym z objawów infekcji dróg oddechowych, zazwyczaj o podłożu wirusowym. W wyniku kataru, który towarzyszy przeziębieniu, wydzielina może spływać po tylnej ścianie gardła i podrażniać wrażliwą śluzówkę, przez co dziecko kaszle.

Typy kaszlu u niemowląt

Tak samo, jak u osób dorosłych, kaszel u niemowlaka podzielić można na:

• kaszel mokry – nazywany też produktywny lub wykrztuśnym, objawia się odksztuszaniem zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny - flegmy. Zazwyczaj świadczy o rozwiniętej infekcji górnych bądź dolnych dróg oddechowych. Flegma może mieć kolor żółtawy lub zielonkawy oraz gęstą konsystencję, przez co jest trudna do wykrztuszenia;
• kaszel suchy – inaczej kaszel bezproduktywny, przeważnie występuje jako objaw infekcji górnych dróg oddechowych, gdy dochodzi do podrażnienia gardła. Ma charakter napadowy i może się utrzymywać nawet do 3 tygodniu po wyleczeniu infekcji (tzw. kaszel poinfekcyjny.

Zdarza się, że rodzice mają problem z rozróżnieniem typu kaszlu. Rano może on być produktywny, zaś pod koniec dnia suchy.

Przyczyny kaszlu u niemowląt

Dominującą wśród niemowląt i małych dzieci przyczyną kaszlu są infekcje dróg oddechowych, zazwyczaj o podłożu wirusowym. Kaszel występuje wraz z nieżytem nosa, rozbiciem, podrażnieniem gardła oraz podwyższoną temperaturą ciała. Objawy te utrzymują się około 7 dni. Początkowo kaszel może być bezproduktywny, by wraz z rozwojem infekcji i wzmożoną pracą układu odpornościowego przerodzić się w kaszel mokry.

Kaszel suchy może również wskazywać na zapalenie gardła bądź stan zapalny krtani. Mówi się wówczas o kaszlu krtaniowym lub "szczekającym", który jest konsekwencją ograniczenia światła dróg oddechowych. Towarzyszy on ostremu podgłośniowemu zapaleniu krtani (tzw. krup wirusowy), który objawia się obrzękiem krtani, kaszlem, chrypką i świtem krtaniowym. Może przebiegać łagodnie lecz niejednokrotnie zdarza się, że objawy są bardzo poważne i zagrażają życiu.

Przyczyną kaszlu mokrego mogą być stany zapalne dolnych dróg oddechowych, w tym zapalenia oskrzelików, oskrzeli oraz płuc. Przy osłuchiwaniu słychać odrywającą się wydzielinę w drogach oddechowych oraz nieco bulgoczące dźwięki. Dziecko może mieć problem z odkrztuszaniem gromadzącej się flegmy.

Jeżeli kaszel u niemowlaka utrzymuje się przez kilka tygodni, konieczna jest konsultacja u pediatry. Przyczyną takiego kaszlu mogą być poważniejsze schorzenia, takie jak: alergia, astma oskrzelowa, mukowiscydoza, refluks żołądkowo-przełykowy, wady wrodzone dróg oddechowych.

Kaszel u niemowlaka – co robić?

Przy wystąpieniu niepokojących objawów zawsze warto udać się na wizytę do pediatry, który przebada i osłucha dziecko. Jeżeli kaszel ma charakter przewlekły, rodzice w żadnym wypadku nie powinni podawać dziecku leków na własną rękę. Wizytę u specjalisty można zarezerwować szybko on-line przez LekarzeBezKolejki.pl.

Jak leczyć kaszel u niemowlaka?

Dobór metody leczenia kaszlu u niemowlaka zależny jest od przyczyny jest występowania, a tę ustala lekarz. Jeżeli infekcja ma charakter bakteryjny, konieczne jest włączenie leczenia antybiotykiem. Zapalenie krtani wymaga terapii sterydami, zaś infekcje oskrzeli preparatami wziewnymi, które działają rozkurczająco.

Jeżeli kaszel to objaw typowej infekcji wirusowej, pediatra może zalecić stosowanie leków mukolitycznych lub przeciwkaszlowych. Zadaniem tych pierwszych jest rozrzedzanie wydzieliny i pomoc w jej odkrztuszaniu, dlatego stosuje się je przy kaszlu produktywnym. Zalecane są u dzieci powyżej 2. roku życia, które mają już sprawny odruch kaszlowy. Odkrztuszanie wydzieliny jest ważne, ponieważ jej zaleganie w drogach oddechowych sprzyja rozwojowi bakterii i groźnym powikłaniom. Należy jednak pamiętać, by leków wykrztuśnych nie podawać później niż 4 godziny przed snem. Leki hamujące odruch kaszlowy podaje się dziecku, jeżeli utrudnia on sen lub funkcjonowanie w ciągu dnia.

Zaleca się, by w trakcie infekcji dróg oddechowych i przy występującym kaszlu stosować inhalacje, które nawilżą błony śluzowe i pomogą rozrzedzić wydzielinę. Do tego celu sprawdzi się roztwór soli fizjologicznej (0,9% NaCl). Nie zapominajmy o prawidłowym nawodnieniu, które również sprzyja lepszemu nawilżeniu błon śluzowych i rozrzedzaniu wydzieliny. Maluchy karmione naturalnie można częściej przystawiać do piersi.

Autor