Bóle głowy pierwotne i wtórne. Kiedy do lekarza?

Jednym z częstszych problemów, z jakimi zmaga się każdy z nas są bóle głowy. Ich pochodzenie może być różne – w medycynie wyróżnia się pochodzenie pierwotne i wtórne. Pierwotne, czyli takie, w których ból głowy jest sam w sobie przyczyną i objawem. W przyczynie wtórnej bóle głowy są jedynie jednym z wielu objawów konkretnego schorzenia.

Wśród pierwotnych bólów głowy wyróżnia się między innymi napięciowe bóle głowy. Choć ból głowy zwykle nie jest groźny, to warto znać objawy, które są niepokojące i powinny być skonsultowane z lekarzem. Wśród nich wymienić należy:

• bóle narastające od kilku godzin lub dni;
• codzienne napięciowe bóle głowy;
• towarzyszące inne niewyjaśnione objawy, np. gorączka, drgawki;
• towarzyszące objawy neurologiczne;
• zaburzenia świadomości, trudności mówienia, dezorientacja w przestrzeni i czasie;
• ból bardzo silny, który nie był znany choremu wcześniej;
• ból głowy podczas kichania.

Dodatkowo, ból głowy u dziecka oraz kobiety w ciąży zawsze wymaga konsultacji z lekarzem.

Przyczyny napięciowego bólu głowy

Pojawienie się napięciowego bólu głowy może wynikać z różnych powodów. Do najczęstszych przyczyn napięciowego bólu głowy zalicza się: 

• przedłużający stres; 
• przeciążenia związane z pracą zawodową; 
• długą, wymuszoną i niefizjologiczną pozycję; 
• uraz.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Jak zdiagnozować napięciowy ból głowy?

Napięciowy ból głowy jest najczęściej obserwowanym bólem o charakterze pierwotnym. Ze względu na dużą popularność tego schorzenia nie powinien być bagatelizowany w trakcie wywiadu lekarskiego.

Na co warto zwrócić uwagę, by rozpoznać cechy napięciowego bólu głowy? Warto zaznaczyć, że tego rodzaju ból może wystąpić w każdym wieku. Dosyć rzadko towarzyszą mu wymioty, lecz dość często zdarza się, że pacjenci odczuwają równocześnie nadwrażliwość na dźwięki lub nadwrażliwość na światło.

Wyróżnia się zarówno epizodyczny napięciowy ból głowy, jak i przewlekły. Każdy z nich wymaga dokładnej diagnostyki lekarskiej i należy zgłosić obecność bólu podczas wizyty, np. u lekarza rodzinnego.

Cechy napięciowego bólu głowy

Istnieje szereg objawów, którymi charakteryzuje się napięciowy ból głowy. Zaliczamy do nich:

• ból trwający od kilku minut do kilku dni;
• ból nie nasila się podczas wykonywania czynności dnia codziennego;
• ból występuje obustronnie;
• bólowi nie towarzyszy pulsowanie;
• charakter uciskowy – często określany jako „hełm na głowie”;
• występowanie nadwrażliwości na światło lub dźwięki (współtowarzyszenie obu tych objawów sugeruje cechy migreny);
• brak objawów neurologicznych.

W badaniu fizykalnym można zauważyć wzmożone napięcie mięśni karku oraz mięśni okolicy potylicznej (z tyłu głowy) i skroniowej.

Jak rozpoznać napięciowe bóle głowy?

Napięciowe bóle głowy, choć są jednostką chorobową (znajdującą się w klasyfikacji ICD-10), nie posiadają konkretnych wytycznych ich rozpoznania. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu z pacjentem oraz braku odchyleń w badaniu przedmiotowym.

Jak leczyć napięciowy ból głowy?

Przy sporadycznych napięciowych bólach głowy, warto zastosować domowe metody radzenia sobie z nimi (opisane są poniżej). Natomiast przy przewlekłym bólu konieczne będą wizyty kontrolne u internisty lub neurologa oraz stosowanie środków farmakologicznych w postaci tabletek. Farmakologia zwykle nie daje jednak wystarczająco satysfakcjonujących efektów leczenia napięciowych bólów głowy.

Domowe sposoby na napięciowy ból głowy

Wycisz się, zrelaksuj, wypocznij. Postaraj się położyć w zacienionym i wyciszonym pokoju. Zadbaj o swój komfort, postaraj się odprężyć i rozluźnić.

Pomocna w zwalczaniu napięciowego bólu głowy bywa ciepła kąpiel lub masaż. Masaż powinien opierać się na rozluźnianiu tylnej okolicy głowy – zarówno części potylicznej jak i skroniowej. Uciski punktów bolesnych potrafią przynieść ulgę na długi czas. Jeśli sam nie potrafisz wykonać tego typu masażu, zgłoś się do fizjoterapeuty.

Jak jeszcze możesz sobie pomóc podczas napięciowego bólu głowy? Spróbuj wykonać kilka ćwiczeń rozluźniających na okolicę mięśni karku. Oto przykładowe z nich:

• usiądź wygodnie i owolnymi ruchami rób krążenia barkami w tył;
• lekko pochyl głowę w lewo (zbliżając ucho do barku) i lewą rękę połóż na głowie. Pozwól, by grawitacja oraz ciężar ręki pociągnął głowę w dól – to sprawi, że mięśnie stopniowo będą się rozciągać. Pozostań w tej pozycji minimum 20-30 sekund. Powtórz całość analogicznie na stronę prawą.

Jeśli jednak ćwiczenia oraz domowe sposoby na napięciowy ból głowy nie pomagają, zgłoś się do lekarza rodzinnego, internisty lub neurologa, aby sprawdzić przyczynę problemu.

Wizytę u specjalisty umówisz bez wychodzenia z domu korzystając ze strony LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Zwolińska, G. (2016). Ból o charakterze napięciowym. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/lista/106329,bol-glowy-o-charakterze-napieciowym.(Dostęp: 08.2023)
2. Zajkowska, A. (2017). Bóle głowy. Neurologia po Dyplomie, nr 03, dostęp na: 
3. Ninan, T.M. (2008). Bóle głowy typu napięciowego. Medycyna po Dyplomie, nr 04

Autor