Czym jest rzęsistek pochwowy?

Rzęsistek pochwowy (łac. Trichomonas vaginalis) jest pierwotniakiem bytującym w drogach moczowych oraz w dolnej części dróg rodnych u kobiet, a u mężczyzn w cewce moczowej oraz gruczole krokowym. Występuje na całym świecie. Ma najczęściej okrągły lub gruszkowaty kształt i mierzy około 4-40 μm długości oraz 3-36 μm szerokości.

Jak dochodzi do zakażenia rzęsistkiem pochwowym?

Najczęstszą drogą zakażenia rzęsistkowicą są kontakty płciowe. Dodatkowo możliwe jest przeniesienie zakażenia z matki na dziecko w trakcie trwania ciąży. W bardzo rzadkich przypadkach rzęsistkowicą można się zarazić poprzez używanie wspólnych przedmiotów higieny osobistej, takich jak ręczniki.

Przebieg i objawy rzęsistkowicy

Okres wylęgania się rzęsistkowicy wynosi od 3 do 28 dni. Zakażenie rzęsistkiem pochwowym u kobiet w około 50% przypadków przebiega bezobjawowo. U pozostałych mogą wystąpić następujące objawy:

• żółtawa, pienista wydzielina o nieprzyjemnym zapachu;
• zaczerwienienie i świąd sromu;
• ból w podbrzuszu;
• częstomocz;
• objawy dyzuryczne (ból i pieczenie podczas oddawania moczu).

U mężczyzn rzęsistkowica znacznie częściej niż u kobiet ma przebieg bezobjawowy. W niektórych przypadkach może jednak prowadzić do zapalenia cewki moczowej, zapalenia najądrzy lub gruczołu krokowego.

Diagnostyka rzęsistkowicy

Do postawienia rozpoznania potrzebne jest wykrycie materiału genetycznego pierwotniaka u osoby z podejrzeniem zakażenia. W tym celu wykonuje się test amplifikacji kwasów nukleinowych. Do badań dodatkowych, które może zlecić lekarz, należą także:

• badania mikroskopowe z preparatem bezpośrednim i stwierdzeniem obecności ruchomego pierwotniaka w wydzielinie pochwy;
• hodowla na materiale pobranym z pochwy u kobiet, a z cewki moczowej u mężczyzn;
• badanie antygenu metodą immunochromatograficzną;
• hybrydyzacja DNA;
• badanie odczynu wydzieliny z pochwy — dla zakażenia charakterystyczne jest pH powyżej 4,5;
• wziernikowanie — na ścianach pochwy i na szyjce macicy obecne są drobne wybroczyny.

Leczenie rzęsistkowicy

Lekarzem zajmującym się leczeniem rzęsistkowicy jest najczęściej lekarz ginekolog, urolog lub dermatolog-wenerolog. Leczenie przyczynowe zakażenia rzęsistkiem pochwowym opiera się na stosowaniu chemioterapeutyku o działaniu pierwotniakobójczym i bakteriobójczym — metronidazolu. U kobiet zaleca się stosowanie metronidazolu przez 7 dni co 12 godzin w dawce 500 mg, natomiast u mężczyzn podaje się jedną 2-gramową dawkę. Kiedy niemożliwe jest użycie metronidazolu, alternatywnie można podać tynidazol.

U kobiet ciężarnych metronidazol podaje się w dawce 250 mg 3 razy na dobę przez 7 dni. Ważne, aby leczeniu poddali się wszyscy partnerzy seksualni chorej osoby!

Wizytę u wybranego specjalisty, m.in. z dziedziny ginekologii czy wenerologii, możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Powikłania rzęsistkowicy u kobiety ciężarnej

Rzęsistkowica jest chorobą, która może być niebezpieczna dla płodu. W przypadku zakażenia kobiety ciężarnej może dojść do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, porodu przedwczesnego czy urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową. Do zakażenia dziecka najczęściej dochodzi w trakcie porodu.

Zapobieganie zakażeniu rzęsistkiem pochwowym

Nie istnieją swoiste metody zapobiegania zakażeniu rzęsistkiem pochwowym, oznacza to, że nie istnieją m.in. szczepionki ani surowice zapobiegające zakażeniu. Natomiast, aby zmniejszyć szanse na transmisję zakażenia, można stosować prezerwatywy, ograniczyć liczbę partnerów seksualnych, używać indywidualnych środków higieny osobistej. Powinno się również leczyć partnerów seksualnych, także tych, u których nie występują objawy choroby.

Bibliografia

1. World Health Organization (2021, June). Guidelines for the management of symptomatic sexually transmitted infections. Geneva: World Health Organization. ISBN-13: 978-92-4-002416-8 ISBN-13: 978-92-4-002417-5.
2. Skowronek, K., Stojko, R., Drosdzol-Cop, A. (2022). Obraz kliniczny i profilaktyka chorób przenoszonych drogą płciową u nastolatków. Podyplomie.pl. Dostęne na: https://podyplomie.pl/hiv/posts/692.obraz-kliniczny-i-profilaktyka-chorob-przenoszonych-droga-plciowa-u-nastolatkow (Dostęp: 03.2025)

Autor