Leniwe oko (amblyopia) – co to jest?

Podczas amblyopii zmniejsza się w jednym oku ostrość widzenia. Charakterystyczny dla tej przypadłości jest brak przyczyny organicznej. Opisany defekt widzenia pojawia się u dzieci w okresie silnego rozwoju narządu wzrokowego, czyli u dzieci szkolnych w wieku od 6 do 8 lat.

Choć problem leniwego oka dotyczy jednego oka, to niestety w niektórych przypadkach u osób z amblyopią może rozwinąć się niedowidzenie obuoczne.

Dlaczego rozwija się niedowidzenie? 

Powodów wystąpienia amblyopii może być wiele. Jednym z najczęstszych powodów pojawienia się tej przypadłości jest obecność jednostronnego zeza.

Inne przyczyny wystąpienia leniwego oka (amblyopii) to m.in.:

• ograniczona możliwość prawidłowej pracy jednego z oczu - np. z uwagi na konieczność noszenia przez długi czas opatrunku, zaćmę lub uciążliwe opadanie powieki górnej;
• nadwzroczność;
• astygmatyzm;
• różnowzroczność - różnica w wadzie refrakcji pomiędzy okiem prawym a lewym wynosi więcej niż 2,5-3 dioptrii.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jak objawia się amblyopia (leniwe oko)?

Głównym objawem leniwego oka jest nieprawidłowe widzenie, wynikające z zaburzonej ostrości obrazu. W zależności od typu amblyopii, stopień niedowidzenia może być od małego, przez średni, aż po duży.

Dziecko, u którego wystąpiło leniwe oko może skarżyć się na rozmazany czy niewyraźny obraz np. podczas oglądania bajek lub czytania książki. Rodzic może np. zauważyć, że dziecko przybliża się do źródła obrazu, czego nie robiło wcześniej. Ważne jest, aby rodzice czy opiekunowie z uwagą obserwowali dziecko, dzięki czemu zaburzenie jego zachowania nie ujdzie ich uwadze. Wczesne zauważenie problemu pozwoli na sprawne podjęcie diagnostyki i leczenia.

Z diagnostyką niedowidzenia nie należy zwlekać, gdyż późne rozpoznanie problemu może skutkować niemożnością pełnej korekty wzroku.

Leniwe oko (amblyopia) – gdzie szukać pomocy?

Po zaobserwowaniu problemów ze wzrokiem, należy pilnie udać się na wizytę do okulisty. Lekarz po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z rodzicami dziecka oraz z samym pacjentem, zbada dziecko za pomocą specjalistycznych sprzętów. Przeprowadzi m.in. badanie przy użyciu tablicy Snellena, dzięki której sprawdzi, jak duży jest stopień nasilenia niedowidzenia oraz jaka wada wzroku występuje w każdym z oczu. Badanie przeprowadza się po zakropieniu oczu tropikamidem (lub czasem atropiną), czyli substancją rozszerzającą źrenice, Specjalista podczas wizyty powinien sprawdzić także zakres ruchomości obydwu gałek ocznych.

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością oraz bez konieczności wychodzenia z domu za pomocą strony internetowej LekarzeBezKolejki.pl.

Jak leczyć leniwe oko (amblyopię)?

Proces leczenia leniwego oka jest długotrwały i składa się z kilku elementów. Bardzo ważne jest, aby mały pacjent regularnie wykonywał zlecone przez okulistę ćwiczenia mięśni odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną. Dziecko, aby zmusić chore oko do pracy, powinno również nosić specjalne okulary lub nakładkę na szkło, umożliwiającą zasłonięcie jednego z oczu. 

W niektórych przypadkach stosuje się okulary zaburzające ostre widzenia za pomocą zdrowego oka. Dodatkowo do zdrowego narządu wzroku zakrapla się atropinę. Metoda ta nazywana jest penalizacją.

Jeśli amblyopia powstała w następstwie zeza, w leczeniu dąży się do uzyskania prawidłowego ustawienia oczu.

Całkowite wyleczenie przypadłości jest możliwe wyłącznie przy wczesnym rozpoczęciu terapii u dzieci w wieku do 8 czy 10 lat. Jeśli schorzenie zostaje rozpoznane u starszych dzieci, wówczas trudno jest uzyskać poprawę ostrości widzenia. 

Bibliografia:

1. Kubatko-Zielińska, A. (2014). Niedowidzenie. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/neurookulistykaizez/74889,niedowidzenie?fbclid=IwAR3vtn0kpUuFxVjqh8GXVLXj8YEFd7p4gyr4mReqXUgsHjxAD8q6BzGOpXs.  (dostęp: maj 2022).
2. Granet, D., B., Khayali, S. (2011). Amblyopia and strabismus. Pediatric Annals, 2011; 40 (2): 89–94.​