Jakie są wady wzroku?

Wady wzroku dzielą się na kilka rodzajów, które różnią się mechanizmem powstawania oraz wpływem na ostrość widzenia. Poniżej opisano najczęstsze z nich:

• krótkowzroczność (bliskowzroczność) – jak widzi osoba z tą wadą? Dobrze widzi przedmioty, które znajdują się blisko, ale ma trudności z wyraźnym dostrzeganiem obiektów odległych. Rozwój bliskowzroczności związany jest z genetyką, ale również z nadmiernym korzystaniem z urządzeń elektronicznych;
• dalekowzroczność (nadwzroczność) – osoba posiadająca tą wadę dobrze widzi przedmioty oddalone, natomiast bliskie stają się niewyraźne;
• astygmatyzm – powstaje na skutek nieregularnego kształtu rogówki lub soczewki, przez co promienie światła nie ogniskują się równomiernie. Osoba z astygmatyzmem widzi obraz zniekształcony, zamglony i trudny do wyostrzenia z bliska i z daleka. Astygmatyzm i nadwzroczność mogą występować razem, łączy je fakt, że obie zaburzają ogniskowanie światła, co prowadzi do rozmazanego widzenia. Możliwe jest również występowanie astygmatyzmu i krótkowzroczności razem, prowadzi to do ogólnego pogorszenia ostrości widzenia na wszystkie odległości;
• starczowzroczność – naturalna wada wzroku, która pojawia się po 40. roku życia. Polega na stopniowej utracie zdolności akomodacji oka, czego skutkiem jest trudność w czytaniu i wykonywaniu precyzyjnych czynności z bliska.

Jakie jeszcze istnieją wady wzroku?

Rodzaje wad wzroku mogą być też jednostronne – czyli wada wzroku może dotyczyć jednego oka. Można również podzielić wady wzroku na te, które obecne są od urodzenia i takie, które rozwinęły się w trakcie życia. 

Wrodzona wada wzroku wynika z nieprawidłowego rozwoju w okresie płodowym lub z uwarunkowań genetycznych. Najczęstsze wrodzone wady oka to:

• zaćma wrodzona – zmętnienie soczewki, które powoduje znaczne pogorszenie widzenia i może prowadzić do niedowidzenia;
• jaskra wrodzona – schorzenie związane z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym u niemowląt i dzieci, objawia się powiększeniem gałki ocznej, łzawieniem i światłowstrętem;
• anoftalmia – całkowity brak gałki ocznej; 
• wrodzone wady siatkówki i nerwu wzrokowego.

Sprawdź dostępne terminy telewizyt do lekarza rodzinnego

Jak wyleczyć wadę wzroku?

Leczenie wad wzroku zależy od jej rodzaju, stopnia zaawansowania oraz wieku pacjenta. Aktualnie nie ma jednej uniwersalnej metody leczenia wad wzroku. Są skuteczne sposoby korekcji i zahamowania ich progresji. Najprostszą metodą korekcji są okulary lub alternatywa dla nich – soczewki kontaktowe. 

Możliwa jest również laserowa korekcja wzroku, polegająca na modelowaniu kształtu rogówki za pomocą lasera. Jest to trwała i bardzo skuteczna metoda, wykonywana u osób dorosłych. 

U osób z bardzo dużą wadą, której nie można skorygować laserem, stosuje się czasem implantację soczewek fakijnych, które wszczepiane są dodatkowo do oka. Czasem stosuje się też wymianę naturalnej soczewki na sztuczną (podobnie robi się w przypadku leczenia zaćmy).

Jak sprawdzić, czy mam wadę wzroku? Do kogo się zgłosić?

Objawy, które sugerują wadę wzroku to przede wszystkim rozmazany obraz z daleka lub z bliska, mrużenie oczu, trudności w czytaniu lub pracy przed komputerem, zmęczenie oczu. Tego rodzaju dolegliwości powinny skłonić nas do wizyty u okulisty. 

Do ustalenia wady wzroku wykorzystuje się odczyt liter różnej wielkości ze specjalnej tablicy. Jest to podstawowe i zwykle pierwsze badanie, które wykorzystuje się w badaniu okulistycznym. Okulista może również wykonać refraktometrię komputerową, która szybko określi wadę refrakcji – krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm. Jeżeli podejrzewać będzie jaskrę, może wykonać pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Dodatkowo może wykonać również badanie dna oka, które oceni siatkówkę, nerw wzrokowy i naczynia w narządzie wzroku. Po wizycie u okulisty optometrysta może pomóc z doborem odpowiednich okularów i soczewek kontaktowych.

Wizytę u specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu, korzystając ze strony LekarzeBezKolejki.pl.

Czy od wady wzroku mogą być zawroty głowy?

Tak, jest to możliwe, występuje to w momencie, kiedy wada nie jest korygowana lub jest źle skorygowana. Może prowadzić to do dezorientacji i zawrotów głowy. Problemem może być też, kiedy oko prawe i lewe ma wadę o różnej skali. Oprócz tego nowe okulary lub szkła kontaktowe mogą wywoływać chwilowe zawroty głowy, które powinny ustąpić w momencie, kiedy organizm się do nich przyzwyczai.

Laserowa korekcja wzroku

Laserowa korekcja wzroku polega na precyzyjnym modelowaniu rogówki za pomocą lasera. Dzięki temu pacjent może odzyskać ostre widzenie bez konieczności noszenia okularów czy soczewek kontaktowych. Trzeba się do niej odpowiednio przygotować – przede wszystkim wada wzroku musi być stabilna przez 12 miesięcy. Należy również przerwać noszenie soczewek przed badaniem kwalifikacyjnym. Stan ogólny zdrowia musi być dobry, bez poważnych chorób oczu (np. jaskra, odwarstwienie rogówki) oraz innych chorób ogólnoustrojowych, takich jak niekontrolowana cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne. 

Ile kosztuje operacja wady wzroku? 

Zabieg może być wykonany bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia lub prywatnie. W zależności od zastosowanej metody oraz kliniki ceny komercyjne wahają się między 2500 zł a 5500 zł za jedno oko.

Do jakiej wady możliwa jest laserowa korekcja wzroku?

Przy krótkowzroczności stosuje się laserową korekcję do ok -10,00 D. W przypadku dalekowzroczności zakres korekcji obejmuje zwykle do +4,00 / +6,00 D, a u osób z astygmatyzmem zabieg przeprowadza się do około 5-6 D. Dokładne granice zależą od metody, indywidualnych parametrów oka i decyzji okulisty. 

Od jakiej wady wzroku określa się niepełnosprawność?

Ubieganie się o orzeczenie o niepełnosprawności tytułem choroby narządu wzroku jest możliwe w przypadku spełnienia określonych kryteriów medycznych i funkcjonalnych. Poszczególne stopnie niepełnosprawności związanej z wadą wzroku wyglądają następująco:

• znaczny stopień niepełnosprawności
  • całkowita utrata wzroku (ślepota obuoczna);
  • ostrość wzroku poniżej 0,05 w lepszym oku po korekcji;
  • pole widzenia zawężone do 5 stopni;
  • konieczność stałej pomocy drugiej osoby w codziennym funkcjonowaniu;
• umiarkowany stopień niepełnosprawności 
  • ostrość wzroku w lepszym oku 0,05-0,2 po korekcji;
  • pole widzenia zawężone do 20 stopni;
  • ograniczona samodzielność, ale możliwa częściowa aktywność zawodowa i społeczna;
• lekki stopień niepełnosprawności
  • ostrość wzroku w lepszym oku 0,2-0,4 po korekcji;
  • pole widzenia zawężone poniżej normy;
  • ograniczenia w funkcjonowaniu w określonych warunkach (np. przy złym oświetleniu).

Wysoka wada wzroku u dziecka

Bardzo duża wada wzroku u dziecka to sytuacja, która wymaga szybkiej diagnostyki i stałej kontroli okulistycznej, ponieważ ma ogromny wpływ na rozwój młodego człowieka. U dzieci nawet niezbyt wysokie odchylenia od normy mogą być groźne ze względu na wciąż rozwijający się narząd wzroku. Skutkami dużej wady wzroku u dziecka może być np rozwój zeza, bóle głowy, zwiększone ryzyko niedowidzenia czy większe ryzyko powikłań związanych z siatkówką w dorosłości.

Profilaktyka wad wzroku

Aby zapobiec lub zminimalizować ryzyko wad wzroku należy pamiętać o higienie pracy — należy robić przerwy podczas pracy z monitorem, lub wymagającej pracy z bliska. Należy zapewnić sobie także dobre, równomierne oświetlenie podczas czytania, nauki i pracy. Warto unikać długotrwałego korzystania z urządzeń cyfrowych bez przerwy. Należy również pamiętać o odpowiedniej odległości książki lub monitora od oczu.

Spędzanie czasu na świeżym powietrzu (minimum 2 godziny dziennie) zmniejsza ryzyko rozwoju krótkowzroczności u dzieci, a naturalne światło i patrzenie w dal odciążają układ wzrokowy. Niezwykle ważna jest również dieta — bogata w witaminy A, C i E, które wspierają zdrowie siatkówki. Ryby są bogate w kwasy omega-3, które chronią przed chorobami siatkówki i suchością oka, dlatego warto uwzględnić je w jadłospisie. 

Warto również zadbać o ochronę przed czynnikami szkodliwymi, np. stosować okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV. Ogromnie ważne w profilaktyce są również badania kontrolne.

Bibliografia

1. Wojciechowski, R. (2011). Nature and nurture: the complex genetics of myopia and refractive error. Clinical genetics, 79(4), s. 301-320.
2. Morgan, I. G., French, A. N., Ashby, R. S., Guo, X., Ding, X., He, M., Rose, K. A. (2018). The epidemics of myopia: aetiology and prevention. Progress in retinal and eye research, 62, s. 134-149.
3. Toker, M. I., Erdogan, H., Arici, M. K., Kal, A., Topalkara, A., Arslan, O. S. (2006). Bilateral − 14.0 diopters index myopia successfully treated with cataract surgery: A case report. Annals of Ophthalmology, 38(1), s. 81-82.
4. Grosvenor, T., Grosvenor, T. P. (2007). Primary care optometry. Elsevier health sciences.
5. He, M., Xiang, F., Zeng, Y., Mai, J., Chen, Q., Zhang, J.,i inni. (2015). Effect of time spent outdoors at school on the development of myopia among children in China: a randomized clinical trial. Jama, 314(11), s. 1142-1148.

Autor